Nghi lễ mời, đón, rước thần giữ lửa của người Mông

Với đồng bào dân tộc Mông, khi kết hôn, dựng nhà mới, chủ gia đình chọn ngày lành, tháng tốt đưa bàn thờ tổ tiên vào nhà và mời, đón, rước thần giữ lửa vào nhà.
Sắc màu văn hóa dân tộc Mông tại Hà Nội Mục sở thị dệt thổ cẩm truyền thống đồng bào Mông bản Cát Cát

Rước thần giữ lửa là một nghi lễ truyền thống có từ rất lâu đời mang đậm nét văn hóa riêng biệt trong đời sống của mỗi gia đình, dòng họ đồng bào dân tộc Mông. Rước thần giữ lửa vào nhà không chỉ giúp ngôi nhà mới bừng sáng, ấm cúng mà còn để xua đuổi tà khí, phù hộ cho gia đình làm ăn phát đạt, vợ chồng hòa thuận, bình an và gặp nhiều may mắn.

Nghi lễ mời, đón, rước thần giữ lửa của người Mông
Đồng bào Mông thực hành nghi lễ rước thần giữ lửa

Theo nghệ nhân Vương Văn Sinh dân tộc Mông, xã Đa Thông, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng: Nghi lễ rước thần giữ lửa không phải được thực hiện bởi thầy mo, thầy cúng mà do chính chủ nhà là người hành lễ và nhờ những người thân, họ hàng phụ giúp. Lễ rước thần giữ lửa được thực hiện với các nghi lễ chính, gồm: Mời thần giữ lửa của gia đình, dòng họ; đón thần giữ lửa vào trong nhà để nhận lễ của gia đình; nghi thức giữ thần giữ lửa trong nhà.

Trước khi làm lễ, chủ nhà chuẩn bị sẵn một chiếc rọ nhỏ được đan thủ công bằng lạt của cây tre và một con lợn. Để thực hiện nghi lễ mời thần giữ lửa của gia đình, dòng họ vào nhà mới, chủ nhà đội mũ, trên tay cầm 1 que củi cháy, 1 quả trứng và 3 ngọn cỏ lau đứng ngay trước cửa nhà bắt đầu khấn gọi thần linh của tổ tiên đến chứng giám. Đoạn khấn có những câu như: Hỡi thần giữ lửa hôm nay là ngày lành tháng tốt, gia đình có con vật nuôi để dâng lên thần. Cầu mong thần hãy về canh giữ, phù hộ cho gia đình, vợ chồng, con cái luôn bình an, ấm no, hạnh phúc. Cây trồng, vật nuôi của gia đình luôn phát triển tươi tốt, làm ăn phát đạt…

Khi đã mời thần giữ lửa xong, gia chủ bắt đầu tiến hành nghi thức đón giữ thần lửa vào trong nhà để nhận lễ của gia đình. Lúc này gia đình đưa con vật đã chuẩn bị cúng tế để mổ. Trong đó, lưu ý con vật dùng để cúng tế dù là lợn hay chó thì phải là giống cái. Một điều đặc biệt kiêng kị bắt buộc phải tuân thủ trong khi thực hiện nghi lễ đón thần giữ lửa trong nhà là trong suốt quá trình chủ nhà làm lễ mọi người xung quanh có thể nói chuyện, giao tiếp thoải mái bằng tiếng dân tộc Mông. Nhưng anh em, bạn bè đến dự tuyệt đối không được nói chuyện bằng ngôn ngữ của dân tộc khác. Vì người Mông quan niệm thần giữ lửa là vị thần đặc biệt, lưu giữ những giá trị truyền thống thuần túy riêng của gia đình dòng họ người Mông.

Sau khi làm thịt con vật tế và luộc chín xong, chủ nhà sẽ cùng anh em đi vào trong nhà và đóng cửa lại để hành lễ. Việc đóng cửa này mang ý nghĩa để ngăn những con ma xấu, rước ma tốt vào nhà. Chủ nhà sắp mâm lễ có sẵn 5 ống đựng đồ lễ và 5 chén được làm từ cây trúc để đựng nước canh và một đoạn tre nhỏ được buộc bằng sợi dây tượng trưng đã buộc chân con vật làm lễ dâng cho thần giữ lửa. Chủ nhà bắt đầu dùng vỏ quả bầu hồ lô đã được đục sẵn một lỗ nhỏ, múc 3 lượt nước canh luộc thịt cho vào chén, sau mỗi lượt múc lại khấn: Hỡi thần giữ lửa, hôm nay ngày lành tháng tốt gia đình làm lễ để dâng lên thần. Nếu người Mông đến thì mang đến 9 cặp vợ chồng. Nếu kẻ xấu đến thì mang đến 10 cặp nô lệ. Người Mông đến thì mang vòng vàng to bằng cổ tay. Kẻ xấu đến thì mang vòng vàng bằng sợi chỉ...

Sau mỗi lượt rót và khấn các chén nước canh được đưa cho mọi người xung quanh cùng uống để lấy may. Tiếp đó, với sự trợ giúp của mọi người, chủ nhà bắt đầu cắt mỗi thứ 5 miếng đầy đủ bộ phận nội tạng, chân, đuôi, đầu của con vật tế, 1 quả trứng và cơm đựng vào 5 ống. 3 loại lễ vật là: Cơm, trứng và thịt ba chỉ là 3 thứ đồ lễ bắt buộc phải được đặt vào bát lễ đầu tiên, sau đó mới đến các bộ phận khác. Riêng phần thủ của con vật tế được đặt thứ tự, phần miếng thịt môi được đặt ở bát đầu tiên sau đó mới đặt phần thịt thủ ở các bát tiếp theo tính thứ tự từ trái sang phải của mâm lễ; phần thịt thủ và thịt của 4 chân giò khi đặt vào làm lễ thì được đặt chéo nhau giữa các bát ở trong mâm.

Sau khi đã rót đủ 3 lần nước canh và 5 lần khấn đồ lễ đúng với phong tục của gia đình, dòng họ, gia chủ sẽ ăn 1 bát cơm cùng thần linh và sau đó tiến ra cửa đọc những câu khấn: Hỡi thần canh giữ lửa, hôm nay là ngày lành tháng tốt gia đình đã đón người về để canh giữ và phù hộ cho gia đình luôn bình an, hạnh phúc; đồ dùng, vật nuôi trong nhà được phát triển. Giờ đây mở cửa để đón lộc vào nhà, của cải, vật nuôi trong nhà cũng ra ngoài để tìm kiếm thức ăn. Từ lúc làm xong nghi thức này, cánh cửa của gia đình được mở ra và tiếp đón anh em họ hàng, bạn bè gần xa thoải mái trò chuyện bằng ngôn ngữ của dân tộc Mông và các dân tộc anh em khác.

Để thực hiện nghi thức treo rọ trông giữ lửa trong nhà, chủ nhà bắt đầu đặt một bát đồ cúng trong mâm lễ lên giường của hai vợ chồng và các bát còn lại được đưa cho mọi người đem ra bếp lửa nướng và cùng nhau ăn để lấy lộc. Đồng thời, đem chiếc rọ đựng bên trong là quả bầu và thanh tre nhỏ được buộc dây (vật tượng trưng đại diện cho thần canh giữ lửa gia đình) buộc lên tường ngay phía trên chiếc giường của hai vợ chồng chủ nhà hướng ra bếp để trông, giữ lửa và luôn sưởi ấm, phù hộ cho gia đình mọi điều may mắn.

Sau khi lễ kết thúc, chủ nhà chu đáo chuẩn bị bữa cơm thịnh soạn mời anh em họ hàng và khách quý cùng chung vui với gia đình. Sau khi nâng vài tuần rượu mừng chúc gia chủ, những người biết hát sẽ hát những bài hát mừng nhà mới, ca ngợi công đức tổ tiên, dòng họ, hát những bài dân ca lao động sản xuất...

Nghi lễ rước thần giữ lửa là nghi thức tín ngưỡng quan trọng không thể thiếu trong cuộc sống gia đình, dòng họ người Mông. Ngày nay, trong xu thế hội nhập và phát triển, đồng bào dân tộc Mông ở Cao Bằng vẫn luôn gìn giữ, bảo tồn nghi lễ khá nguyên vẹn, đồng thời, làm phong phú thêm sắc màu văn hóa các dân tộc Việt Nam.

Khánh Ngọc
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: rước thần giữ lửa

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Chưa qua lễ cúng trưởng thành, đàn ông Ê Đê chưa trưởng thành

Chưa qua lễ cúng trưởng thành, đàn ông Ê Đê chưa trưởng thành

Lễ cúng trưởng thành là một nghi lễ quan trọng trong đời người của dân tộc Ê Đê. Với người Ê Đê chưa qua lễ cúng trưởng thành, đàn ông Ê Đê chưa trưởng thành.
Hoà Bình: Hiệu quả từ việc quy hoạch chợ gắn với quy hoạch của địa phương

Hoà Bình: Hiệu quả từ việc quy hoạch chợ gắn với quy hoạch của địa phương

Lên với huyện vùng cao, vùng dân tộc thiểu số của Hoà Bình sẽ thật thú vị nếu được ghé vào các phiên chợ, chứng kiến không khí trao đổi, mua bán hàng hóa...
Hà Tĩnh: Kết nối cung cầu, tìm đầu ra cho sản phẩm của bà con miền núi, vùng dân tộc

Hà Tĩnh: Kết nối cung cầu, tìm đầu ra cho sản phẩm của bà con miền núi, vùng dân tộc

Ngành Công Thương Hà Tĩnh đã đẩy mạnh kết nối cung cầu, tìm đầu ra cho các sản phẩm đặc sản, nông sản của bà con miền núi, vùng dân tộc.
Người có uy tín: “Cánh chim đầu đàn” ở các thôn, bản vùng sâu, vùng xa

Người có uy tín: “Cánh chim đầu đàn” ở các thôn, bản vùng sâu, vùng xa

Những người có uy tín ở vùng miền núi, vùng dân tộc thiểu số tỉnh Hoà Bình tựa như “cánh chim đầu đàn” là điểm tựa giúp thôn, xã ấm no...
Hoà Bình: Cần chính sách đầu tư đồng bộ, hỗ trợ đồng bào dân tộc thoát nghèo

Hoà Bình: Cần chính sách đầu tư đồng bộ, hỗ trợ đồng bào dân tộc thoát nghèo

Bà con vùng dân tộc tỉnh Hoà Bình rất cần có thêm những chính sách đầu tư đồng bộ để hỗ trợ đồng bào dân tộc phát triển kinh tế, nâng cao thu nhập.

Tin cùng chuyên mục

Hòa Bình: Hơn 150 tác phẩm ảnh ghi lại vẻ đẹp, cuộc sống người dân tộc thiểu số

Hòa Bình: Hơn 150 tác phẩm ảnh ghi lại vẻ đẹp, cuộc sống người dân tộc thiểu số

Ngày 22/10, Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Hòa Bình tổ chức tổng kết và bế mạc Trại sáng tác nhiếp ảnh năm 2023 tại huyện Mai Châu với nhiều tác phẩm ấn tượng...
Quảng Ninh: Hiệu quả mô hình nuôi gà ứng dụng khoa học kỹ thuật của đồng bào dân tộc

Quảng Ninh: Hiệu quả mô hình nuôi gà ứng dụng khoa học kỹ thuật của đồng bào dân tộc

Mô hình nuôi gà của anh Lý Văn Tiếp (xã Bằng Cả, TP. Hạ Long, Quảng Ninh) được chính quyền địa phương và người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số đánh giá cao.
Thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên sàn thương mại điện tử

Thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số trên sàn thương mại điện tử

Để mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số, việc tận dụng ưu thế của thương mại điện tử là giải pháp bền vững.
Ước mơ trở thành nghệ sỹ múa của cô bé mồ côi dân tộc Mông Thò Thị Dính

Ước mơ trở thành nghệ sỹ múa của cô bé mồ côi dân tộc Mông Thò Thị Dính

Mồ côi cha, mẹ bỏ đi không rõ tung tích, từ nhỏ cô bé dân tộc Mông - Thò Thị Dính (Đồng Văn,tỉnh Hà Giang) vẫn luôn nuôi dưỡng ước mở trở thành nghệ sỹ múa.
Thái Nguyên: Đầu tư phát triển chợ để thúc đẩy giao thương

Thái Nguyên: Đầu tư phát triển chợ để thúc đẩy giao thương

Chợ xã Liên Minh (Võ Nhai, Thái Nguyên) vừa được bàn giao để đi vào hoạt động. Chợ mới được xây dựng với tổng mức đầu tư gần 5 tỷ đồng.
Kiên Giang: Đồng bào Khmer đóng góp tích cực trong phát triển kinh tế

Kiên Giang: Đồng bào Khmer đóng góp tích cực trong phát triển kinh tế

Từ những chính sách hỗ trợ của Nhà nước, đồng bào Khmer đã vươn lên thoát nghèo, đóng góp tích cực cho sự phát triển kinh tế của địa phương.
Hỗ trợ lương, thưởng cho người tốt nghiệp đại học về làm việc tại hợp tác xã

Hỗ trợ lương, thưởng cho người tốt nghiệp đại học về làm việc tại hợp tác xã

Dự thảo Nghị định quy định một số điều và biện pháp thi hành Luật Hợp tác xã đề xuất hỗ trợ lương, thưởng cho người tốt nghiệp đại học làm việc tại hợp tác xã.
Trà Vinh: Tăng tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi trên sàn thương mại điện tử

Trà Vinh: Tăng tiêu thụ sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi trên sàn thương mại điện tử

Là tỉnh có đông đồng bào dân tộc Khmer sinh sống, Trà Vinh luôn ưu tiên dành nguồn lực đầu tư hỗ trợ bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Hà Giang: Phát huy thế mạnh các sản phẩm OCOP của đồng bào dân tộc

Hà Giang: Phát huy thế mạnh các sản phẩm OCOP của đồng bào dân tộc

Do đặc điểm là một tỉnh miền núi có địa hình chia cắt mạnh đã tạo cho Hà Giang các tiểu vùng thời tiết khí hậu và những dòng sản phẩm OCOP đặc thù của bà con.
Hà Giang: Phát triển sản phẩm bò vàng theo hướng hàng hóa

Hà Giang: Phát triển sản phẩm bò vàng theo hướng hàng hóa

Bò vàng là giống bò có từ lâu đời của đồng bào dân tộc Mông tại 4 huyện của Hà Giang (gồm Mèo Vạc, Đồng Văn, Yên Minh và Quản Bạ) nên còn được gọi là bò Mông.
Nông dân, hợp tác xã đề xuất ‘cởi trói’ về vấn đề vốn, đất đai, thị trường

Nông dân, hợp tác xã đề xuất ‘cởi trói’ về vấn đề vốn, đất đai, thị trường

Nhiều nông dân, hợp tác xã cho biết đang gặp khó khăn trong vấn đề đất đai, vay vốn và tiếp cận thị trường,...
Lai Châu: Gìn giữ “lộc trời” nơi núi rừng biên cương

Lai Châu: Gìn giữ “lộc trời” nơi núi rừng biên cương

Phong Thổ (Lai Châu) là một trong những vùng chè cổ thụ của cả nước với những gốc chè quý giá lên đến 900 năm tuổi.
Định vị thương hiệu cho sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Định vị thương hiệu cho sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Xây dựng thành công thương hiệu cho các sản phẩm vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi sẽ giúp nâng cao giá trị cho sản phẩm, cải thiện đời sống bà con.
Tạo sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc Khmer

Tạo sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc Khmer

Việc thực hiện chính sách nhằm hỗ trợ sinh kế giúp bà con đồng bào dân tộc Khmer cải thiện đời sống.
Thừa Thiên Huế: Hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế vùng dân tộc thiểu số

Thừa Thiên Huế: Hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế vùng dân tộc thiểu số

Thừa Thiên Huế thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế vùng dân tộc thiểu số và miền núi, trong đó, tỷ lệ hộ nghèo giảm gần 10%.
Tiêu thụ bền vững các sản phẩm nông nghiệp đặc thù

Tiêu thụ bền vững các sản phẩm nông nghiệp đặc thù

Hà Giang là tỉnh miền núi biên giới phía Bắc có địa hình chia cắt đã tạo cho tỉnh tiểu vùng thời tiết khí hậu đặc thù và yếu tố nông hóa thổ nhưỡng đặc trưng.
Huyện A Lưới (Thừa Thiên Huế): Phát triển cây dược liệu hướng đến giảm nghèo bền vững

Huyện A Lưới (Thừa Thiên Huế): Phát triển cây dược liệu hướng đến giảm nghèo bền vững

Là vùng đất có nhiều tiềm năng, lợi thế, huyện A Lưới (Thừa Thiên Huế) đã quy hoạch gần 400 ha đất trồng cây dược liệu quý nhằm tạo sinh kế, giảm nghèo bền vững
Tăng giá trị cho sản phẩm chè Shan tuyết

Tăng giá trị cho sản phẩm chè Shan tuyết

Huyện Bắc Hà (tỉnh Lào Cai) vừa công bố và trao Bằng công nhận Cây di sản Việt Nam đối với quần thể cây chè Shan tuyết tại thôn Chồ Chải, xã Hoàng Thu Phố.
Ngăn chặn và xử lý sâm nhập lậu: Còn nhiều thách thức

Ngăn chặn và xử lý sâm nhập lậu: Còn nhiều thách thức

Giá sâm Ngọc Linh trên 300 triệu đồng/kg, sâm Lai Châu 120 triệu đồng/kg; trong khi một số loại sâm nhập lậu, trôi nổi trên thị trường giá chỉ vài triệu đồng/kg
Thêm nguồn lực để bảo tồn tiếng nói, chữ viết của dân tộc Khmer

Thêm nguồn lực để bảo tồn tiếng nói, chữ viết của dân tộc Khmer

Việc chăm lo dạy chữ Khmer cho con em dân tộc Khmer là một việc làm có ý nghĩa thiết thực, giúp giữ gìn bản sắc truyền thống dân tộc.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động