Nghệ nhân Nguyễn Văn Kỷ: Người thổi hồn Việt vào tranh tre Xuân Lai

Ông Nguyễn Văn Kỷ (xã Xuân Lai, huyện Gia Bình, Bắc Ninh) kể rằng, khoảng những năm 1997, nhiều người đến mua dát giường Xuân Lai rồi nhờ khắc chữ, tạo thêm hình ảnh. Thấy có thể cách tân sản phẩm truyền thống, anh và một số người trong thôn đã mày mò, mở rộng hình thức trang trí đáp ứng nhu cầu xã hội. Ý tưởng làm tranh trên chất liệu tre, nứa hun khói có từ khi đó.

Sinh ra từ làng quê có nghề tre hun khói độc đáo, từ nhỏ đã được tiếp cận, sử dụng những sản phẩm do chính quê hương mình là ra. Bản thân là một người yêu văn hoá nghệ thuật và luôn tìm tòi sáng tạo. Ông Nguyễn Văn Kỷ đã đưa dòng tranh dân gian Đông Hồ vào những tác phẩm mỹ nghệ tre hun khói của mình.

Theo ông Nguyễn Văn Kỷ, việc sản xuất một bức tranh tre hun khói khá kỳ công. Nguyên liệu chính cho tranh ở Xuân Lai chủ yếu là cây tre và cây nứa được thu mua từ các tỉnh miền núi phía Bắc. Khi mang về, ngâm kỹ dưới nước để bảo đảm độ bền, không bị mối mọt và tăng dẻo dai. Tuỳ theo từng nguyên liệu mà có thời gian xử lý ngâm từ 6 tháng đến 1 năm, đảm bảo cây tre ngâm đủ độ chín muồi, mới vớt lên nắn thẳng, bào, đẽo hết mấu đốt và xếp ngay ngắn vào lò rồi dùng rơm để hun. Khi hun tre, nứa chỉ có khói chứ không có lửa để tạo các màu nâu sẫm hoặc đen bóng như ý đồ.

2623-nn-nguyeyyn-vayn-kyy-2-2
Nghệ nhân Nguyễn Văn Kỷ chế tác tranh tre hun khói

Tre, nứa sau khi hun được vuốt thành từng thanh nhỏ ghép lại bằng dây mây. Tùy từng chủ đề mà người thợ có thể sao chép tranh hoặc vẽ tranh sáng tạo theo ý tưởng sau đó mới dùng dao sắc nhọn để cạo, tẩy vỏ tre, nứa. Tranh trên tre, nứa hun khói ở Xuân Lai chỉ có hai mầu nâu và vàng nhạt tự nhiên nên gần gũi, thân quen với người dân Việt Nam nhưng không kém phần trang trọng lịch sự khi sử dụng, anh Nguyễn Văn Kỷ cho biết.

Tranh tre, nứa hun khói Xuân Lai rất phong phú về kích cỡ, nội dung. Mỗi sản phẩm được làm ra có sự kết hợp giữa sự lao động chân tay và lao động trí tuệ của người thợ. Tùy theo sở thích của người sử dụng mà có thể tạo kích cỡ to, nhỏ, dài, ngắn. Về nội dung thì có hai chủ đề chính là tranh phong cảnh và tranh dân gian. Nhiều tranh dân gian được lấy mẫu từ dòng tranh Đông Hồ rồi chuyển thể sang chất liệu tranh tre hun khói như Gà mẹ gà con, Đám cưới chuột hoặc tranh Tứ quý… Các tranh phong cảnh thường tái hiện hoạt động sinh hoạt thường nhật của miền quê. Các tác phẩm đều vinh dự nhận được những giải thưởng cấp tỉnh và quốc gia. Những sản phẩm tranh tre do ông Nguyễn Văn Kỷ làm ra gần như “độc nhất vô nhị”, sản phẩm tranh tre và đồ nội thất tre hun khói do cơ sở sản xuất Nguyễn Kỷ sản xuất đã chinh phục được các thị trường nước ngoài như Nga, Nhật, Mỹ, Hàn Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Trung Quốc…

Hơn 20 năm trong nghề sáng tạo mỹ nghệ mây tre hun khói, ông Nguyễn Văn Kỷ đã tạo ra rất nhiều tác phẩm tranh tre nghệ thuật và đồ nội thất bằng tre được đánh giá cao. Nhằm vinh danh và cổ vũ tinh thần sáng tạo phát triển không ngừng, ông vinh dự được tặng danh hiệu nghệ nhân làng nghề Việt Nam (2011) và nghệ nhân tỉnh Bắc Ninh (2014). Cơ sở sản xuất mây tre đan của ông cũng được tặng bằng khen cho đơn vị có sản phẩm tiêu biểu giai đoạn 1997 – 2017.

2710-tranh-xuan-lai
Tranh đám cưới chuột được thể hiện bằng chất liệu tre hun khói

Đi qua giai đoạn phát triển thịnh nhất của nghề, cả làng Xuân Lai hiện chỉ còn 2 gia đình còn giữ nghề truyền thống của quê hương. Vì vậy, bên cạnh tập trung sản xuất, những năm qua nghệ nhân Nguyễn Văn Kỷ đã tiếp tục dạy nghề cho nhiều lớp thợ kế cận. Hàng năm ông đều tập trung truyền nghề cho hàng chục lao động không có việc làm, các học viên trẻ… nhằm định hướng tạo công việc cho mọi người. Ông cũng tham gia thực hiện giảng dạy nghề theo chương trình Khuyến công tỉnh Bắc Ninh…

Dù ra đời muộn hơn so với lịch sử làng nghề nhưng nghệ nhân Nguyễn Văn Kỷ đã khẳng định vị trí của tranh tre, nứa hun khói trong văn hoá truyền thống làng nghề, càng khẳng định thành quả cho sự tìm tòi, sáng tạo của người Xuân Lai trong quá trình lưu giữ nghề truyền thống, phát triển dòng tranh mang đậm chất Việt Nam.

Thu Trang – Hoàng Lan
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Mưa lớn khiến nhiều nơi ở tỉnh Hà Tĩnh bị chia cắt

Mưa lớn khiến nhiều nơi ở tỉnh Hà Tĩnh bị chia cắt

Trong sáng 5/11, trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh có mưa lớn liên tục, cùng với lượng nước ở thượng nguồn đổ về khiến nhiều nơi bị ngập cục bộ, giao thông chia cắt.
Đà Nẵng: Bộ đội, công an dầm mưa giúp sơ tán vùng

Đà Nẵng: Bộ đội, công an dầm mưa giúp sơ tán vùng 'rốn lũ' Mẹ Suốt

Lực lượng chức năng TP. Đà Nẵng đã chủ động triển khai di dời khẩn cấp, kê cao tài sản giúp dân vùng rốn lũ Mẹ Suốt (quận Liên Chiểu, TP. Đà Nẵng).
Tuần văn hóa, du lịch tỉnh Hòa Bình sẽ diễn ra từ ngày 15 - 23/11/2024

Tuần văn hóa, du lịch tỉnh Hòa Bình sẽ diễn ra từ ngày 15 - 23/11/2024

Từ ngày 15 - 23/11/2024, tại thành phố Hòa Bình, sẽ diễn ra Tuần văn hóa, Du lịch tỉnh Hòa Bình năm 2024 với nhiều hoạt động văn hóa, trải nghiệm hấp dẫn.
Vĩnh Long: Chỉ số sản xuất công nghiệp 10 tháng tăng 13%, ngành chế biến, chế tạo dẫn dắt

Vĩnh Long: Chỉ số sản xuất công nghiệp 10 tháng tăng 13%, ngành chế biến, chế tạo dẫn dắt

Một số ngành sản xuất chủ lực của tỉnh Vĩnh Long hoạt động khá khởi sắc trong 10 tháng đầu năm 2024, điển hình là sản xuất giày da, trang phục, phụ tùng xe...
Sơn La xây dựng thương hiệu, mở rộng đầu ra cho nông sản

Sơn La xây dựng thương hiệu, mở rộng đầu ra cho nông sản

Thời gian qua, tỉnh Sơn La đã đẩy mạnh xây dựng thương hiệu, từ đó tìm đầu ra ổn định cho nông sản địa phương.

Tin cùng chuyên mục

Sơn La có tân Phó Bí thư Tỉnh uỷ

Sơn La có tân Phó Bí thư Tỉnh uỷ

Sáng nay 5/11, Tỉnh ủy Sơn La đã tổ chức hội nghị công bố quyết định của Ban Bí thư về công tác cán bộ.
Nước tại ‘rốn lũ’ Mẹ Suốt đang lên nhanh, sơ tán khẩn cấp người dân

Nước tại ‘rốn lũ’ Mẹ Suốt đang lên nhanh, sơ tán khẩn cấp người dân

‘Rốn lũ’ đường Mẹ Suốt (TP. Đà Nẵng) nước đang dâng lên rất nhanh, lực lượng chức năng giúp dân kê cao đồ và sơ tán khẩn cấp người dân để đảm bảo an toàn.
Sơn La hỗ trợ tiêu thụ nông sản trên sàn thương mại điện tử

Sơn La hỗ trợ tiêu thụ nông sản trên sàn thương mại điện tử

Với một địa phương có thế mạnh nông sản như Sơn La, livestream bán hàng đã trở thành công cụ hiệu quả để thu hút khách hàng, tăng doanh thu cho nông sản.
Nam Định có về đích năm 2024 với 1 tỷ USD xuất siêu?

Nam Định có về đích năm 2024 với 1 tỷ USD xuất siêu?

10 tháng, xuất siêu của Nam Định đạt 913 triệu USD, liệu địa phương có về đích năm 2024 với 1 tỷ USD?
Doanh nghiệp nào trúng đấu giá 205 lô

Doanh nghiệp nào trúng đấu giá 205 lô 'đất vàng' ở thành phố Thanh Hóa với giá hơn 354 tỷ đồng?

Tỉnh Thanh Hóa công nhận kết quả trúng đấu giá quyền sử dụng 205 lô “đất vàng” thuộc khu dân cư thuộc khu đô thị Đông Hương với số tiền hơn 354 tỷ đồng.
Sóc Trăng: Đa dạng hóa sản phẩm OCOP, thúc đẩy kinh tế nông thôn

Sóc Trăng: Đa dạng hóa sản phẩm OCOP, thúc đẩy kinh tế nông thôn

Hơn 5 năm triển khai đồng bộ chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) ở Sóc Trăng đã tạo ra nhiều hiệu quả tích cực trong phát kinh tế nông thôn.
Sơn La bảo tồn và phát triển các bản du lịch gắn với giá trị văn hóa truyền thống

Sơn La bảo tồn và phát triển các bản du lịch gắn với giá trị văn hóa truyền thống

Thời gian qua, việc bảo tồn và phát triển các bản du lịch gắn với giá trị văn hóa truyền thống đã giúp Sơn La thu hút lượng lớn du khách.
Huyện Bắc Yên - Sơn La  dành nguồn vốn lớn đầu tư hạ tầng thiết yếu cho bà con dân tộc

Huyện Bắc Yên - Sơn La dành nguồn vốn lớn đầu tư hạ tầng thiết yếu cho bà con dân tộc

Năm 2024, huyện Bắc Yên (tỉnh Sơn La) được phân bổ hơn 84,8 tỷ đồng đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu cho đồng bào dân tộc thiểu số.
Sơn La xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ măng cho đồng bào dân tộc thiểu số

Sơn La xây dựng chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ măng cho đồng bào dân tộc thiểu số

Dự án “Nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ dân tộc thiểu số thông qua phát triển chuỗi măng sạch” được tỉnh Sơn La triển khai trên địa bàn 19 xã của 5 huyện.
Mưa trắng trời, Đà Nẵng ngập sâu, cấm đường khắp nơi

Mưa trắng trời, Đà Nẵng ngập sâu, cấm đường khắp nơi

Mưa trắng trời, hàng loạt tuyến đường tại TP. Đà Nẵng ngập sâu, có nơi hơn nửa mét, lực lượng chức năng đã có mặt, phân luồng, đặt biển cấm đường nhiều nơi.
Bình Phước: Tháng 10, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng hơn 20% với cùng kỳ

Bình Phước: Tháng 10, chỉ số sản xuất công nghiệp tăng hơn 20% với cùng kỳ

Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 10/2024 của tỉnh Bình Phước ước tính tăng hơn 7% so tháng trước và tăng hơn 20% so với tháng cùng kỳ năm trước.
Hải Phòng: Đẩy nhanh tốc độ thành lập các khu, cụm công nghiệp mới

Hải Phòng: Đẩy nhanh tốc độ thành lập các khu, cụm công nghiệp mới

10 tháng năm 2024, chỉ số phát triển sản xuất công nghiệp Hải Phòng tăng 14,45% so với cùng kỳ. Hải Phòng đang đẩy nhanh thành lập các khu, cụm công nghiệp mới.
Đám cháy lớn bao trùm hiệu sách nhân dân thành phố Thanh Hóa

Đám cháy lớn bao trùm hiệu sách nhân dân thành phố Thanh Hóa

Một đám cháy lớn đã bao trùm hiệu sách nhân dân thành phố Thanh Hóa nằm trên Đại lộ Lê Lợi, nhiều tài sản đã bị ngọn lửa thiêu rụi.
Bà Rịa – Vũng Tàu: Nhiều điểm sáng về kinh tế, thương mại, dịch vụ 10 tháng năm 2024

Bà Rịa – Vũng Tàu: Nhiều điểm sáng về kinh tế, thương mại, dịch vụ 10 tháng năm 2024

Từ đầu năm đến nay, vượt qua những khó khăn, thách thức, kinh tế - xã hội tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu phục hồi ở hầu hết các ngành, lĩnh vực.
Phó Cục trưởng Cục An ninh nội địa làm Giám đốc Công an tỉnh Ninh Bình

Phó Cục trưởng Cục An ninh nội địa làm Giám đốc Công an tỉnh Ninh Bình

Bộ Công an vừa điều động, bổ nhiệm Đại tá Đinh Việt Dũng, Phó Cục trưởng Cục An ninh nội địa, Bộ Công an giữ chức vụ Giám đốc Công an tỉnh Ninh Bình.
Ông Nguyễn Ngọc Thiện giữ chức Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thái Nguyên

Ông Nguyễn Ngọc Thiện giữ chức Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Thái Nguyên

Chiều 4/11, Sở Kế hoạch và Đầu tư Thái Nguyên tổ chức Hội nghị công bố quyết định về công tác cán bộ.
Quảng Ninh: Bảo tồn và phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số

Quảng Ninh: Bảo tồn và phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số

Quảng Ninh đã và đang chú trọng bảo tồn văn hóa dân tộc thiểu số, phát triển du lịch bền vững, qua đó nâng cao đời sống người dân, thúc đẩy kinh tế - xã hội.
Vĩnh Phúc: Công bố quyết định bổ nhiệm Bí thư Huyện ủy Bình Xuyên

Vĩnh Phúc: Công bố quyết định bổ nhiệm Bí thư Huyện ủy Bình Xuyên

Tỉnh Vĩnh Phúc công bố quyết định bổ nhiệm Bí thư Huyện ủy Bình Xuyên, nhiệm kỳ 2020-2025, cho ông Nguyễn Mạnh Hùng.
Hòa mình vào Hội Mùa vàng để khám phá vẻ đẹp hoang sơ và văn hóa độc đáo vùng Đông Bắc

Hòa mình vào Hội Mùa vàng để khám phá vẻ đẹp hoang sơ và văn hóa độc đáo vùng Đông Bắc

Hội Mùa vàng ở Đông Bắc là dịp tôn vinh cảnh sắc ruộng bậc thang mùa lúa chín và văn hóa dân tộc, thu hút du khách khám phá vẻ đẹp thiên nhiên nơi đây.
Hà Tĩnh: Chủ động xả tràn hồ chứa nước ứng phó với mưa lớn

Hà Tĩnh: Chủ động xả tràn hồ chứa nước ứng phó với mưa lớn

Để chủ động ứng phó với mưa lớn, nhiều hồ chứa nước trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh như hồ chứa nước Bộc Nguyên, Thượng Sông Trí, Khe Xai đã đồng loạt xả tràn.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động