Nghệ nhân Nguyễn Văn Kỷ: Người thổi hồn Việt vào tranh tre Xuân Lai

Ông Nguyễn Văn Kỷ (xã Xuân Lai, huyện Gia Bình, Bắc Ninh) kể rằng, khoảng những năm 1997, nhiều người đến mua dát giường Xuân Lai rồi nhờ khắc chữ, tạo thêm hình ảnh. Thấy có thể cách tân sản phẩm truyền thống, anh và một số người trong thôn đã mày mò, mở rộng hình thức trang trí đáp ứng nhu cầu xã hội. Ý tưởng làm tranh trên chất liệu tre, nứa hun khói có từ khi đó.

Sinh ra từ làng quê có nghề tre hun khói độc đáo, từ nhỏ đã được tiếp cận, sử dụng những sản phẩm do chính quê hương mình là ra. Bản thân là một người yêu văn hoá nghệ thuật và luôn tìm tòi sáng tạo. Ông Nguyễn Văn Kỷ đã đưa dòng tranh dân gian Đông Hồ vào những tác phẩm mỹ nghệ tre hun khói của mình.

Theo ông Nguyễn Văn Kỷ, việc sản xuất một bức tranh tre hun khói khá kỳ công. Nguyên liệu chính cho tranh ở Xuân Lai chủ yếu là cây tre và cây nứa được thu mua từ các tỉnh miền núi phía Bắc. Khi mang về, ngâm kỹ dưới nước để bảo đảm độ bền, không bị mối mọt và tăng dẻo dai. Tuỳ theo từng nguyên liệu mà có thời gian xử lý ngâm từ 6 tháng đến 1 năm, đảm bảo cây tre ngâm đủ độ chín muồi, mới vớt lên nắn thẳng, bào, đẽo hết mấu đốt và xếp ngay ngắn vào lò rồi dùng rơm để hun. Khi hun tre, nứa chỉ có khói chứ không có lửa để tạo các màu nâu sẫm hoặc đen bóng như ý đồ.

2623-nn-nguyeyyn-vayn-kyy-2-2
Nghệ nhân Nguyễn Văn Kỷ chế tác tranh tre hun khói

Tre, nứa sau khi hun được vuốt thành từng thanh nhỏ ghép lại bằng dây mây. Tùy từng chủ đề mà người thợ có thể sao chép tranh hoặc vẽ tranh sáng tạo theo ý tưởng sau đó mới dùng dao sắc nhọn để cạo, tẩy vỏ tre, nứa. Tranh trên tre, nứa hun khói ở Xuân Lai chỉ có hai mầu nâu và vàng nhạt tự nhiên nên gần gũi, thân quen với người dân Việt Nam nhưng không kém phần trang trọng lịch sự khi sử dụng, anh Nguyễn Văn Kỷ cho biết.

Tranh tre, nứa hun khói Xuân Lai rất phong phú về kích cỡ, nội dung. Mỗi sản phẩm được làm ra có sự kết hợp giữa sự lao động chân tay và lao động trí tuệ của người thợ. Tùy theo sở thích của người sử dụng mà có thể tạo kích cỡ to, nhỏ, dài, ngắn. Về nội dung thì có hai chủ đề chính là tranh phong cảnh và tranh dân gian. Nhiều tranh dân gian được lấy mẫu từ dòng tranh Đông Hồ rồi chuyển thể sang chất liệu tranh tre hun khói như Gà mẹ gà con, Đám cưới chuột hoặc tranh Tứ quý… Các tranh phong cảnh thường tái hiện hoạt động sinh hoạt thường nhật của miền quê. Các tác phẩm đều vinh dự nhận được những giải thưởng cấp tỉnh và quốc gia. Những sản phẩm tranh tre do ông Nguyễn Văn Kỷ làm ra gần như “độc nhất vô nhị”, sản phẩm tranh tre và đồ nội thất tre hun khói do cơ sở sản xuất Nguyễn Kỷ sản xuất đã chinh phục được các thị trường nước ngoài như Nga, Nhật, Mỹ, Hàn Quốc, Ấn Độ, Thái Lan, Trung Quốc…

Hơn 20 năm trong nghề sáng tạo mỹ nghệ mây tre hun khói, ông Nguyễn Văn Kỷ đã tạo ra rất nhiều tác phẩm tranh tre nghệ thuật và đồ nội thất bằng tre được đánh giá cao. Nhằm vinh danh và cổ vũ tinh thần sáng tạo phát triển không ngừng, ông vinh dự được tặng danh hiệu nghệ nhân làng nghề Việt Nam (2011) và nghệ nhân tỉnh Bắc Ninh (2014). Cơ sở sản xuất mây tre đan của ông cũng được tặng bằng khen cho đơn vị có sản phẩm tiêu biểu giai đoạn 1997 – 2017.

2710-tranh-xuan-lai
Tranh đám cưới chuột được thể hiện bằng chất liệu tre hun khói

Đi qua giai đoạn phát triển thịnh nhất của nghề, cả làng Xuân Lai hiện chỉ còn 2 gia đình còn giữ nghề truyền thống của quê hương. Vì vậy, bên cạnh tập trung sản xuất, những năm qua nghệ nhân Nguyễn Văn Kỷ đã tiếp tục dạy nghề cho nhiều lớp thợ kế cận. Hàng năm ông đều tập trung truyền nghề cho hàng chục lao động không có việc làm, các học viên trẻ… nhằm định hướng tạo công việc cho mọi người. Ông cũng tham gia thực hiện giảng dạy nghề theo chương trình Khuyến công tỉnh Bắc Ninh…

Dù ra đời muộn hơn so với lịch sử làng nghề nhưng nghệ nhân Nguyễn Văn Kỷ đã khẳng định vị trí của tranh tre, nứa hun khói trong văn hoá truyền thống làng nghề, càng khẳng định thành quả cho sự tìm tòi, sáng tạo của người Xuân Lai trong quá trình lưu giữ nghề truyền thống, phát triển dòng tranh mang đậm chất Việt Nam.

Thu Trang – Hoàng Lan
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Tăng trưởng kinh tế của Bắc Giang đứng đầu cả nước

Tăng trưởng kinh tế của Bắc Giang đứng đầu cả nước

Theo Tổng cục Thống kê, trong quý I/2024, tăng trưởng kinh tế của tỉnh Bắc Giang đạt 14,18%, đứng đầu cả nước.
Ngành Công Thương Khánh Hoà tổng kết khối thi đua các doanh nghiệp ngoài nhà nước

Ngành Công Thương Khánh Hoà tổng kết khối thi đua các doanh nghiệp ngoài nhà nước

Chiều 29/3, Khối thi đua các doanh nghiệp (DN) ngoài nhà nước ngành Công Thương tỉnh Khánh Hoà tổ chức Hội nghị ký kết giao ước thi đua năm 2024.
Thanh Hoá: Sẽ lấy ý kiến về việc sáp nhập Trường Tiểu học Nguyễn Bá Ngọc và Lê Văn Tám

Thanh Hoá: Sẽ lấy ý kiến về việc sáp nhập Trường Tiểu học Nguyễn Bá Ngọc và Lê Văn Tám

Trưởng phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Triệu Sơn (Thanh Hóa) Nguyễn Văn Cận cho biết, việc sáp nhập Trường Tiểu học Nguyễn Bá Ngọc sẽ được lấy ý kiến người dân.
Quý I/2024, Bắc Ninh “hút’’ gần 745,2 triệu USD vốn đầu tư nước ngoài

Quý I/2024, Bắc Ninh “hút’’ gần 745,2 triệu USD vốn đầu tư nước ngoài

Trong quý I/2024, các nhà đầu tư nước ngoài (FDI) tiếp tục rót vốn vào tỉnh Bắc Ninh 105 dự án, với gần 745,2 triệu USD, đứng thứ 2 cả nước.
Thừa Thiên Huế: Cảnh báo thời tiết nắng nóng, giông lốc nguy hiểm

Thừa Thiên Huế: Cảnh báo thời tiết nắng nóng, giông lốc nguy hiểm

Ban Chỉ huy PCTT và TKCN Thừa Thiên Huế phát thông báo cảnh báo về tình hình nắng nóng diện rộng và thời tiết giông lốc nguy hiểm những ngày tới.

Tin cùng chuyên mục

Nhà thầu nào trúng gói thầu xây dựng trụ sở làm việc cơ quan tỉnh Khánh Hoà?

Nhà thầu nào trúng gói thầu xây dựng trụ sở làm việc cơ quan tỉnh Khánh Hoà?

Liên danh Công ty CP Vinhomes - Công ty CP Cơ điện Đoàn Nhất trúng gói thầu thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị dự án trụ sở làm việc cơ quan tỉnh Khánh Hoà.
Bà Rịa – Vũng Tàu có thêm 22 sản phẩm OCOP 4 sao

Bà Rịa – Vũng Tàu có thêm 22 sản phẩm OCOP 4 sao

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã trao giấy chứng nhận 22 sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh cho 14 đơn vị trên địa bàn.
TP. Hồ Chí Minh: Xử lý vi phạm nồng độ cồn không có vùng cấm, không ngoại lệ

TP. Hồ Chí Minh: Xử lý vi phạm nồng độ cồn không có vùng cấm, không ngoại lệ

Công an TP. Hồ Chí Minh tiếp tục xử lý nghiêm vi phạm nồng độ cồn theo đúng tinh thần thượng tôn pháp luật, không có vùng cấm, không ngoại lệ.
Lào Cai và VCCI hợp tác cải thiện môi trường đầu tư và hỗ trợ doanh nghiệp

Lào Cai và VCCI hợp tác cải thiện môi trường đầu tư và hỗ trợ doanh nghiệp

UBND tỉnh Lào Cai và Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) ký kết hợp tác triển khai cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, hỗ trợ doanh nghiệp.
Hải Phòng chuyển 920 tỷ đồng tiền thưởng vượt thu cho đầu tư công và cho vay giải quyết việc làm

Hải Phòng chuyển 920 tỷ đồng tiền thưởng vượt thu cho đầu tư công và cho vay giải quyết việc làm

Với trên 920 tỷ đồng được thưởng từ vượt thu xuất nhập khẩu, Hải Phòng thống nhất chi đầu tư công và cho vay giải quyết việc làm để phát triển kinh tế -xã hội.
Quảng Bình- Quảng Trị: Rà soát các dự án trồng và chăm sóc cây xanh

Quảng Bình- Quảng Trị: Rà soát các dự án trồng và chăm sóc cây xanh

Các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị vừa yêu cầu các địa phương liên quan kiểm tra tình hình thực hiện các dự án trồng và chăm sóc cây xanh mà Bộ Công an yêu cầu.
Đồng Nai: Tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp khai thác khoáng sản

Đồng Nai: Tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp khai thác khoáng sản

Ngày 28/3, UBND tỉnh Đồng Nai đã có buổi làm việc nghe báo cáo vướng mắc của các doanh nghiệp hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn thành phố Biên Hòa.
Hà Nội: Điểm sáng thu hút đầu tư trong quý I/2024

Hà Nội: Điểm sáng thu hút đầu tư trong quý I/2024

Trong quý I/2024, thành phố Hà Nội đã hoàn thành nhiều mục tiêu quan trọng về duy trì và phát triển kinh tế.
17 gian hàng quốc tế tham gia Lễ hội Văn hóa, du lịch ẩm thực lớn nhất Hà Giang

17 gian hàng quốc tế tham gia Lễ hội Văn hóa, du lịch ẩm thực lớn nhất Hà Giang

Lễ hội Văn hóa, du lịch ẩm thực quốc tế Hà Giang lần thứ I, năm 2024 sẽ diễn ra từ ngày 29-31/3, tại Quảng Trường 26/3 thành phố Hà Giang.
Long An: Hơn 80% cửa hàng xuất hoá đơn điện tử sau mỗi lần bán hàng

Long An: Hơn 80% cửa hàng xuất hoá đơn điện tử sau mỗi lần bán hàng

Đến thời điểm hiện tại, trên địa bàn tỉnh Long An có 386/474 cửa hàng bán lẻ xăng dầu thực hiện xuất hóa đơn điện tử sau mỗi lần bán hàng, tương ứng trên 80%.
Yên Bái: Giảm vốn đầu tư từ khu vực nhà nước

Yên Bái: Giảm vốn đầu tư từ khu vực nhà nước

Yên Bái đang đặt mục tiêu cụ thể nhằm thực hiện định hướng giảm vốn đầu tư khu vực nhà nước, tăng đầu tư khu vực ngoài nhà nước.
Quý I/2024, tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ của Yên Bái tăng 8,11%

Quý I/2024, tổng mức bán lẻ và doanh thu dịch vụ của Yên Bái tăng 8,11%

Hoạt động sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh ổn định khiến tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ của Yên Bái quý I/2024 ước tăng 8,11%.
Hà Giang: Chấm dứt khai thác khoáng sản tại huyện Vị Xuyên

Hà Giang: Chấm dứt khai thác khoáng sản tại huyện Vị Xuyên

Uỷ ban nhân dân tỉnh Hà Giang vừa ban hành văn bản yêu cầu chấm dứt hoạt động khai thác khoáng sản tại thôn Toòng, xã Ngọc Minh, huyện Vị Xuyên theo quy định
Phú Yên sẽ có khu chung cư cao cấp hơn 2.100 tỷ đồng

Phú Yên sẽ có khu chung cư cao cấp hơn 2.100 tỷ đồng

Tỉnh Phú Yên vừa chấp thuận chủ trương đầu tư khu chung cư cao cấp tại TP. Tuy Hoà, rộng hơn 2,1 ha, tổng vốn đầu tư hơn 2.100 tỷ đồng.
Đà Nẵng: 23 cơ sở, đơn vị phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính

Đà Nẵng: 23 cơ sở, đơn vị phải thực hiện kiểm kê khí nhà kính

Đà Nẵng sẽ có 23 cơ sở phải kiểm kê khí nhà kính và tần suất kiểm kê là 2 năm/lần gồm 19 cơ sở ngành Công Thương, 1 cơ sở ngành TN&MT và 3 công trình xây dựng.
Tuần tra liên hợp song phương trong đêm khu vực biên giới Hà Giang

Tuần tra liên hợp song phương trong đêm khu vực biên giới Hà Giang

Tối 26/3, Đồn Biên phòng Sơn Vĩ, BĐBP Hà Giang đã phối hợp Đội tuần tra Đại đội quản lý biên giới huyện Nà Pô (Trung Quốc) kiểm tra liên hợp biên giới Hà Giang.
Nhiều địa phương vùng Tây Nam Bộ “về đích” việc xuất hoá đơn điện tử

Nhiều địa phương vùng Tây Nam Bộ “về đích” việc xuất hoá đơn điện tử

Đến chiều ngày 27/3, gần 95% cửa hàng kinh doanh xăng dầu ở một số tỉnh vùng Tây Nam Bộ đã “về đích” thực hiện xuất hóa đơn điện tử.
Long An: Tăng cường sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả

Long An: Tăng cường sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả

Ngành điện Long An đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, đồng thời kêu gọi khách hàng thực hành tiết kiệm điện, sử dụng điện an toàn và hiệu quả.
Lào Cai: Tổng doanh thu từ du lịch quý I đạt trên 6.300 tỷ đồng

Lào Cai: Tổng doanh thu từ du lịch quý I đạt trên 6.300 tỷ đồng

Thông tin từ UBND tỉnh Lào Cai cho biết, trong quý I/2024, tổng lượng khách du lịch đến Lào Cai đạt 2.022.816 lượt, trong đó, khách quốc tế đạt 218.421 lượt.
Hải quan Bình Dương: Phát hiện hơn 300 vụ vi phạm, truy thu gần 100 tỷ đồng

Hải quan Bình Dương: Phát hiện hơn 300 vụ vi phạm, truy thu gần 100 tỷ đồng

Từ đầu năm đến nay, Cục Hải quan Bình Dương phát hiện hơn 300 vụ vi phạm pháp luật về hải quan, trị giá hàng hóa vi phạm gần 100 tỷ đồng.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động