Nghệ An: Đẩy mạnh thực hiện Dự án 9 vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Chính sách đặc thù, hướng tới sự bình đẳng và phát triển bền vững

Trong nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước luôn dành sự quan tâm đặc biệt đối với các dân tộc rất ít người, những cộng đồng còn gặp nhiều khó khăn về điều kiện sống, cơ sở hạ tầng, cơ hội tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản. Dự án 9 thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I từ năm 2021 đến 2025, là một trong những chính sách trọng điểm thể hiện rõ chủ trương đó.

Dự án hướng tới nhóm đối tượng là các dân tộc rất ít người có quy mô dân số dưới 10.000 người, đang sinh sống phân tán ở các vùng miền núi, vùng sâu, vùng xa. Mục tiêu của Dự án là bảo tồn, phát triển bền vững, đồng thời nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào, để họ không bị tụt lại phía sau trong tiến trình phát triển chung của đất nước. Các hoạt động tập trung vào hỗ trợ phát triển sinh kế, đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu, bảo tồn văn hóa truyền thống, nâng cao năng lực cộng đồng và đội ngũ cán bộ cơ sở.

Tại Nghệ An, Dự án 9 được triển khai đồng bộ trong khuôn khổ Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Toàn tỉnh hiện có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống, trong đó có một số nhóm rất ít người như: Ơ Đu - dân tộc chỉ có gần một nghìn người, chủ yếu ở xã Nga My, thuộc phía tây tỉnh Nghệ An. Với địa bàn rộng, địa hình phức tạp, đời sống đồng bào còn khó khăn, việc triển khai chính sách đòi hỏi sự vào cuộc chủ động, quyết liệt của các cấp, các ngành, đặc biệt là chính quyền cơ sở.

Những năm qua, tỉnh Nghệ An đã ban hành kế hoạch cụ thể, xác định rõ phạm vi, mục tiêu, đối tượng thụ hưởng và cơ chế phối hợp. Các sở, ngành và địa phương đã xây dựng phương án hỗ trợ đồng bào Ơ Đu về đất ở, đất sản xuất, nước sinh hoạt; đồng thời quan tâm đến việc bảo tồn tiếng nói, chữ viết, phong tục truyền thống. Đây không chỉ là nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội mà còn là cách gìn giữ bản sắc văn hóa, giúp đồng bào gắn bó và chủ động vươn lên ngay trên mảnh đất quê hương mình.

Nâng cao nhận thức, phát huy nội lực đồng bào

Một trong những điểm nhấn của Nghệ An trong triển khai Dự án 9 là công tác tuyên truyền, vận động để người dân hiểu, tin và cùng tham gia thực hiện. Chính quyền các cấp xác định tuyên truyền không chỉ là phổ biến chủ trương, chính sách mà phải giúp đồng bào nhận rõ quyền lợi, nghĩa vụ và trách nhiệm trong quá trình thụ hưởng.

Cùng với hệ thống loa, đài truyền thanh cơ sở, các đoàn thể, già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng được huy động làm “cầu nối” giữa chính sách và người dân. Từng nội dung hỗ trợ, từng bước thực hiện đều được trao đổi công khai, minh bạch, tạo sự đồng thuận ngay từ cơ sở. Ở các bản làng người Ơ Đu tại Nga My, những buổi sinh hoạt cộng đồng đã trở thành dịp để bà con nghe cán bộ tuyên truyền, thảo luận về mô hình sản xuất mới, cách làm ăn phù hợp với điều kiện địa phương.

Công tác đào tạo nghề, tập huấn kỹ thuật, hướng dẫn phát triển sinh kế cũng được quan tâm triển khai. Các chương trình hỗ trợ phát triển nông, lâm nghiệp, trồng rừng gắn với sinh kế bền vững giúp nhiều hộ dân từng bước có thu nhập ổn định. Nhiều mô hình sản xuất nhỏ, tổ hợp tác được hình thành, bước đầu tạo việc làm tại chỗ và khuyến khích tinh thần tự lực của người dân.

Song song với đó, tỉnh cũng chú trọng đầu tư hạ tầng thiết yếu như: đường giao thông nông thôn, công trình nước sinh hoạt, lớp học, trạm y tế,… góp phần thay đổi diện mạo vùng đồng bào dân tộc. Ở những xã vùng sâu của Nghệ An như: Tương Dương, Quế Phong,… những công trình mới đã và đang hoàn thiện không chỉ mang ý nghĩa vật chất mà còn thể hiện sự quan tâm thiết thực của Đảng, Nhà nước đối với đời sống người dân.

Thực tiễn triển khai cho thấy, nhận thức của đồng bào về vai trò, trách nhiệm của mình trong phát triển kinh tế - xã hội đã có chuyển biến tích cực. Nhiều hộ gia đình chủ động đăng ký tham gia các mô hình sản xuất, tự nguyện góp công, góp đất xây dựng công trình cộng đồng. Từ chỗ “thụ hưởng chính sách”, người dân dần trở thành chủ thể trong quá trình thực hiện, điều mà các chương trình hỗ trợ trước đây thường gặp khó.

Dẫu vậy, chặng đường phía trước vẫn còn nhiều việc phải làm. Địa hình rộng, khí hậu khắc nghiệt, quy mô dân cư nhỏ lẻ khiến việc tổ chức sản xuất hàng hóa và nhân rộng mô hình còn hạn chế. Một số chính sách cần được điều chỉnh linh hoạt hơn để phù hợp với thực tế từng vùng. Nhưng nhìn tổng thể, Dự án 9 đang từng bước khẳng định giá trị nhân văn và tính hiệu quả khi gắn kết giữa hỗ trợ của Nhà nước và nỗ lực vươn lên của người dân.

Từ Nghệ An, vùng đất có truyền thống đoàn kết, nghĩa tình, những chuyển động ban đầu trong triển khai Dự án 9 đang lan tỏa niềm tin về một hướng đi đúng. Khi chính sách đến được tận tay người dân, khi mỗi hộ đồng bào hiểu rằng phát triển là con đường của chính mình, thì mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau” mới thực sự trở thành hiện thực trên những bản làng miền Tây xứ Nghệ.