Ngành Văn hoá: 80 năm giữ sứ mệnh ‘soi đường cho quốc dân đi’

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa, diễn ra sáng ngày 23/8, đồng chí Nguyễn Văn Hùng, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhấn mạnh: Lịch sử đã khắc ghi khi 80 năm trước, ngày 28/8/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Tuyên cáo thành lập Chính phủ lâm thời gồm 13 Bộ, trong đó có Bộ Thông tin, Tuyên truyền, tiền thân của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hiện nay. 

Văn hóa nuôi dưỡng tâm hồn và bản sắc

Từ khi có Đảng lãnh đạo, văn hóa được xác định là một mặt trận trọng yếu. Đề cương Văn hóa Việt Nam năm 1943 - bản tuyên ngôn đầu tiên của Đảng về văn hóa đã xác định ba nguyên tắc cơ bản: “Dân tộc - Khoa học - Đại chúng” trong xây dựng, phát triển văn hóa; đến Nghị quyết các kỳ Đại hội, Nghị quyết chuyên đề của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị đều khẳng định văn hóa là hồn cốt dân tộc, là động lực của sự phát triển, là “sức mạnh mềm” của quốc gia. 

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng nêu rõ: Nhờ vào đường lối đúng đắn, sáng tạo đó, hành trình 80 năm qua ngành Văn hóa đã làm nên một trường ca với nhiều cung bậc cảm xúc: Văn hóa đã nuôi dưỡng tâm hồn và bản sắc, từ khúc nhạc hào hùng của nền văn hóa kháng chiến, đến những vũ điệu tự tin của thể thao hội nhập với những khát vọng vươn cao, với những bước chân du lịch đưa đất nước ra thế giới và báo chí trở thành mạch dẫn tri thức kết nối niềm tin giữa Đảng với Nhân dân. 

“Nhìn tổng thể về thành tựu, đó không chỉ là niềm tự hào mà còn là điểm tựa tinh thần vững chắc để xây dựng một nền văn hóa Việt Nam giàu bản sắc. Soi rọi vào thực tiễn của những năm gần đây, lĩnh vực văn hóa có nhiều chuyển biến tích cực”- ông Nguyễn Văn Hùng khẳng định. 

Theo đó, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng chỉ rõ, nhận thức về vị trí, vai trò của văn hóa đối với sự phát triển bền vững đất nước ngày càng toàn diện và sâu sắc; văn hóa được hiện diện trong hầu hết các Nghị quyết, Chiến lược, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế về văn hóa được chú trọng, toàn ngành đã chuyển đổi mạnh mẽ tư duy từ “làm văn hóa” sang “quản lý nhà nước về văn hóa”, tiệm cận định hướng quản trị phát triển văn hóa. Điểm nhấn đặc biệt là Quốc hội đã thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa 2025 - 2035.

Công tác xây dựng môi trường văn hóa được đề cao, trở thành phong trào sâu rộng và thực chất, nơi người dân vừa là chủ thể sáng tạo vừa là người thụ hưởng, xuất hiện nhiều mô hình mới, cách làm hay để bảo tồn văn hóa truyền thống, đặc biệt là văn hóa của các dân tộc thiểu số; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân được nâng cao, đã rút ngắn được khoảng cách thụ hưởng văn hóa giữa các vùng miền. Di sản được gìn giữ, bảo tồn và phát huy thành tài sản, nguồn lực, quan trọng của đất nước. 

Công nghiệp văn hóa định hình nhiều hướng đi sáng tạo, từng bước chuyên nghiệp, đóng góp ngày càng lớn vào tăng trưởng kinh tế. Ngoại giao văn hóa chuyển từ “giao lưu, gặp gỡ” sang “hợp tác thực chất”, nâng cao sức mạnh mềm của đất nước trên trường quốc tế.

Du lịch và báo chí, truyền thông trở thành hai cánh cửa kết nối đất nước với thế giới. Du lịch liên tục tăng trưởng, trở thành điểm sáng trong bức tranh kinh tế - xã hội như nhận định của Thủ tướng Chính phủ. Báo chí, xuất bản đang trở thành mạch dẫn tri thức, kết nối niềm tin, tiếp tục giữ vai trò tiếng nói của Đảng, Nhà nước và diễn đàn của nhân dân.

Nhìn lại để tiến xa hơn

Với tinh thần “nhìn lại để tiến xa hơn”, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng nhấn mạnh, chặng đường phía trước có nhiều thuận lợi nhưng cũng có không ít khó khăn, thách thức. Toàn cầu hóa và hội nhập mở ra cơ hội, song nguy cơ phai nhạt bản sắc văn hóa cũng rất hiện hữu. Ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong lĩnh vực văn hóa còn chậm, nguồn nhân lực chất lượng cao của ngành còn gặp khó khăn. 

"Hơn lúc nào hết, toàn ngành phải có các giải pháp để khắc phục những “điểm nghẽn” này; đồng thời phải “giữ được nhịp” và tạo ra “nhịp mới”: “Giữ nhịp” là giữ lấy giá trị cốt lõi, giữ cho dòng chảy văn hóa dân tộc không lạc hướng, giữ sự ổn định về tổ chức, về niềm tin, về đạo lý. “Tạo nhịp mới” là thúc đẩy bản lĩnh, tạo động lực mới cho sự phát triển, tạo dòng chảy sáng tạo trong tư tưởng lãnh đạo, tạo bứt phá sáng tạo trong các lĩnh vực mà Bộ và ngành đang quản lý, quản trị" - Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng nêu rõ. 

Trước mắt, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng chỉ rõ một số nhiệm vụ có tính đột phá: Thứ nhất, tiếp tục quán triệt sâu sắc và triển khai nghiêm túc các quan điểm chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư về phát triển đất nước trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, với những đột phá chiến lược từ “bộ tứ” Nghị quyết 57, 58, 66 và 68 mà Bộ Chính trị đã ban hành.

Thứ hai, thực hiện đồng bộ, hiệu quả công tác cán bộ, bám sát các quan điểm, nguyên tắc của Đảng, xây dựng đội ngũ đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu phát triển của lĩnh vực văn hóa, thông tin, thể thao và du lịch. 

Thứ ba, tập trung xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, bảo đảm mọi thành viên của cộng đồng được phát triển các năng lực sáng tạo. Tập trung ưu tiên xây dựng văn hóa trong hệ thống chính trị, xây dựng văn hóa trong từng cộng đồng làng, bản, khu phố, cơ quan, đơn vị, văn hóa doanh nghiệp và mỗi gia đình là những đơn vị văn hóa thực chất.