Ngành than kiên định mục tiêu phát triển bền vững gắn với bảo vệ môi trường

Không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế - quan điểm xuyên suốt của Đảng và Nhà nước, đang được ngành than hiện thực hóa bằng những hành động cụ thể, đồng bộ và kiên trì. Trong bối cảnh vừa phải đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, vừa giữ gìn môi trường sống cho cộng đồng, Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) đã chứng minh bản lĩnh và trách nhiệm xã hội của mình.

Hài hòa giữa khai thác và bảo vệ môi trường

Than – “vàng đen” của Tổ quốc, từ lâu đã được khẳng định là nguồn năng lượng chủ lực cho phát triển công nghiệp, là trụ cột đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Sản lượng than ổn định không chỉ phục vụ các nhà máy nhiệt điện, mà còn tạo việc làm cho hàng vạn lao động, đóng góp hàng chục nghìn tỷ đồng vào ngân sách Nhà nước mỗi năm. Năm 2024, doanh thu của TKV ước đạt hơn 168.000 tỷ đồng, nộp ngân sách 25.500 tỷ đồng.

Tuy nhiên, ngành than cũng là lĩnh vực có nhiều tác động đến môi trường như bụi, tiếng ồn, chất thải rắn, nước thải mỏ… Nếu không kiểm soát tốt, những tác động này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái và đời sống nhân dân. Nhận thức rõ trách nhiệm, nhiều năm qua, TKV kiên trì giải bài toán khó là vừa bảo đảm sản xuất hiệu quả, vừa giảm thiểu tối đa tác động đến môi trường.

Từ năm 2009, TKV thành lập Công ty TNHH MTV Môi trường – đơn vị chuyên trách về bảo vệ môi trường của ngành. Đến nay, toàn Tập đoàn đã đầu tư 48 trạm xử lý nước thải mỏ, công suất hơn 135 triệu m³/năm, trang bị hệ thống quan trắc tự động kết nối với cơ quan quản lý. Các nhà máy tuyển than cũng đổi mới công nghệ, áp dụng hệ thống lọc – ép than bùn, tái sử dụng nước tuần hoàn, gần như không còn xả nước thải trực tiếp ra môi trường.

Giải pháp đồng bộ, hướng tới “mỏ xanh, mỏ hiện đại”

TKV đã dành hàng nghìn tỷ đồng cho công tác bảo vệ môi trường, với nhiều giải pháp đồng bộ từ thay thế vận tải than bằng hệ thống băng tải hiện đại nhằm giảm bụi và tiếng ồn, đến lắp đặt hơn 300 máy phun sương dập bụi công suất lớn tại các kho bãi, cảng, bãi thải và tuyến vận tải. Các xe phun nước chuyên dụng nhập khẩu từ Mỹ, Đức có khả năng phun xa tới 30m, giảm đáng kể bụi phát tán trong sản xuất.

Công tác hoàn nguyên môi trường sau khai thác cũng được chú trọng. Giai đoạn 2016 – 2020, TKV đã phủ xanh 1.825 ha bãi thải với mật độ tới 5.000 cây/ha; dự kiến hết năm 2025, diện tích phủ xanh tăng thêm 1.000 ha, nâng tổng số gần 3.000 ha tại Quảng Ninh. Những vùng bãi thải từng trơ trọi, xám đen nay đã trở thành các đồi cây xanh mát, giúp giữ đất đá, hạn chế xói mòn, cải thiện cảnh quan và vi khí hậu.

Nhà máy xử lý chất thải công nghiệp nguy hại tại Quảng Ninh, công suất 6.900 tấn/năm, đi vào hoạt động từ 2014, xử lý an toàn các loại dầu mỡ, pin, ắc quy, amiăng… Sản phẩm tái chế như dầu đã qua xử lý, thép, ắc quy… được cung cấp trở lại cho doanh nghiệp, vừa tiết kiệm tài nguyên, vừa giảm lượng chất thải phải chôn lấp.

Song song, TKV đẩy mạnh cơ giới hóa, tự động hóa, ứng dụng công nghệ sạch trong khai thác hầm lò và lộ thiên, giảm tổn thất tài nguyên, hạn chế tác động tiêu cực tới môi trường. Tiêu chí “Mỏ xanh, mỏ hiện đại, mỏ sản lượng cao” được triển khai rộng rãi, với mục tiêu lâu dài là “đưa công viên vào trong mỏ, nhà máy".

Quyết tâm vì một tương lai xanh

Ngành than đang phải đối mặt với những thách thức lớn từ biến đổi khí hậu, thiên tai bất thường và yêu cầu ngày càng cao về tiêu chuẩn môi trường. Trước thực tế đó, TKV không chỉ đầu tư công nghệ, mà còn đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người lao động về mối quan hệ giữa sản xuất và bảo vệ môi trường; kiên quyết xử lý các vi phạm; tăng cường tái chế, tái sử dụng chất thải.

Những nỗ lực bền bỉ này đã tạo nên chuyển biến rõ rệt là từ những tuyến đường, bãi thải đầy bụi và tiếng ồn trước đây, đến nay môi trường sản xuất đã xanh – sạch – an toàn hơn. Đây là minh chứng cho quyết tâm của ngành than trong việc thực hiện mục tiêu phát triển bền vững, góp phần cùng đất nước tiến bước trên con đường công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với bảo vệ môi trường sống cho hôm nay và mai sau.

Những con số ấn tượng trong công tác bảo vệ môi trường của ngành than:

48 trạm xử lý nước thải mỏ, công suất 135 triệu m³/năm.

1.825 ha cây xanh phủ bãi thải giai đoạn 2016–2020, dự kiến thêm 1.000 ha đến 2025.

Hơn 300 máy phun sương dập bụi công suất lớn lắp tại các điểm trọng yếu.

6.900 tấn/năm công suất xử lý chất thải công nghiệp nguy hại.

Hệ thống băng tải thay thế vận tải ô tô, giảm hàng trăm lượt xe mỗi ngày.

Mỗi năm đầu tư khoảng 1.000 tỷ đồng cho công tác bảo vệ môi trường.