Ngành Công Thương TP. Hồ Chí Minh: Phát huy vai trò đầu tàu kinh tế thành phố

70 năm qua, ngành Công Thương TP. Hồ Chí Minh đã có sự phát triển đáng ghi nhận, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế thành phố và cả nước. Song có được sự phát triển ngày hôm nay không thể đến những giai đoạn khó khăn của ngành.

Cụ thể, tại thời kỳ trước đổi mới, tình trạng "Ngăn sông, cấm chợ" đã cô lập thành phố với các địa phương khác trong việc lưu thông hàng hóa. Lãnh đạo thành phố đã chỉ đạo cho ngành thương nghiệp tìm mọi cách khai thông nguồn hàng giữa thành phố và các tỉnh khu vực Đồng bằng sông Cửu Long thông qua hình thức "liên kết, trao đổi hàng đổi hàng". Nhờ đó, ngành sản xuất lương thực, thực phẩm ở các tỉnh đã có thị trường tiêu thụ rộng lớn là TP. Hồ Chí Minh, hàng công nghệ phẩm do thành phố sản xuất đã nhanh chóng đến với người tiêu dùng các tỉnh.

Bước vào thời kỳ đổi mới, là địa phương đi đầu trong tiến trình phát triển nền sản xuất hàng hóa với sự góp mặt của nhiều thành phần, giảm thiểu bao cấp đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh. Việc xóa bỏ tình trạng "ngăn sông cấm chợ", nới lỏng chính sách ngoại thương và sự phát triển của các tổ chức, cá nhân tham gia hoạt động thương mại đã góp phần quan trọng gia tăng tổng mức hàng hóa bán ra trên thị trường.

Kế thừa các chính sách cải cách kinh tế thời kỳ đổi mới, thành phố đã tập trung phát triển nhiều sản phẩm công nghiệp chế biến, không những đáp ứng được nhu cầu cho thành phố mà còn được tiêu thụ ở các tỉnh, thành phố trong cả nước kể cả phục vụ xuất khẩu. Việc chuyển đổi trọng tâm trong chính sách công nghiệp sang sản xuất hàng tiêu dùng và hàng phục vụ xuất khẩu đã tạo chuyển biến trong cơ cấu nội bộ của ngành công nghiệp chế biến thành phố. Hàng hóa Việt Nam đã bắt đầu thâm nhập vào thị trường các nước trong khu vực và thế giới.

5 năm trở lại đây, ngành Công Thương đã có nhiều đóng góp quan trọng xét về quy mô và tốc độ tăng trưởng kinh tế của thành phố. Cụ thể, giai đoạn 2016 - 2020, giá trị tăng thêm khu vực công nghiệp tăng 6,28%/năm; giá trị tăng thêm khu vực thương nghiệp bán buôn, bán lẻ tăng bình quân 7,66%/năm. Tính chung cả 2 khu vực kể trên, đã đóng góp 35,32% tổng sản phẩm trên địa bàn thành phố (trong đó công nghiệp chiếm 19,59%, thương nghiệp chiếm 15,73%).

Những chính sách tiêu biểu mà ngành Công Thương TP. Hồ Chí Minh đã triển khai để hỗ trợ doanh nghiệp thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, tận dụng hiệu quả các FTA, vượt qua khó khăn là gì, thưa ông?

Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh luôn xác định sự phát triển của doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng cho sự phát triển toàn ngành nên luôn chủ động triển khai nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ phát triển doanh nghiệp.

Theo đó, ngành Công Thương đã tham mưu Ủy ban nhân dân thành phố tập trung ưu tiên phát triển 4 ngành công nghiệp trọng điểm với nhiều giải pháp như: Ban hành Danh mục nhóm sản phẩm công nghiệp chủ lực và nhóm sản phẩm công nghiệp tiềm năng của thành phố giai đoạn 2018-2020 và các nhóm giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp phát triển; thu hút các dự án thuộc các ngành ưu tiên vào các khu công nghiệp, khu chế xuất; thường xuyên tổ chức kết nối Ngân hàng – Doanh nghiệp, cũng như đối thoại Doanh nghiệp – Chính quyền thành phố… Đặc biệt, thông qua các Chương trình kích cầu đầu tư, thành phố đã huy động được các nguồn lực xã hội (vốn, nhân lực, đất đai, kỹ thuật - công nghệ) cho đầu tư phát triển các ngành công nghiệp hỗ trợ, theo tỷ lệ bình quân 1 đồng ngân sách sẽ thu hút khoảng 4 đồng từ nguồn lực xã hội.

Thành phố cũng triển khai Đề án Phát triển công nghiệp hỗ trợ trên địa bàn, ngày càng đáp ứng nhu cầu sản xuất trong nước, các doanh nghiệp đã từng bước tham gia vào chuỗi sản xuất sản phẩm, trở thành nhà cung ứng phụ tùng, linh kiện cho sản phẩm hoàn chỉnh của ngành điện tử, ôtô,... của các tập đoàn nước ngoài, góp phần đẩy mạnh sự chuyển dịch cơ cấu, nâng cao chất lượng tăng trưởng, năng lực sản xuất và cung ứng hàng hóa phục vụ thị trường nội địa và xuất khẩu.

Ngoài ra, triển khai kế hoạch thực hiện "Quy hoạch phát triển ngành thương mại TP. Hồ Chí Minh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" (theo Quyết định số 1891/QĐ-UBND ngày 08 tháng 05 năm 2018 của Ủy ban nhân dân thành phố), ngành thương mại thành phố được quy hoạch dựa trên 4 lĩnh vực cốt lõi, bao gồm xuất khẩu; hậu cần (logistics); hội chợ triển lãm và lĩnh vực bán buôn - bán lẻ, được xác định có nhiều lợi thế cạnh tranh để phát triển bền vững, đóng góp phát triển kinh tế - xã hội nói chung.

Ông có thể cho biết mục tiêu tăng trưởng mà Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh đã đề ra trong năm 2021 và giai đoạn 5 năm tới là gì? Những giải pháp cụ thể nhằm đạt mục tiêu đó?

Quan điểm phát triển của ngành Công Thương trong 5 năm tới là: Phát triển công nghiệp thành phố giai đoạn 2021-2025 gắn với Kinh tế Vùng, ứng dụng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; từng bước chuyển sang phương thức sản xuất thông minh trên cơ sở ứng dụng những thành tựu của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Trong thương mại, lĩnh vực logistics sẽ giữ vai trò nền tảng, tạo sự ổn định, tăng sức cạnh tranh cho toàn ngành thương mại thành phố; bán lẻ là lĩnh vực hoạt động căn bản, thường xuyên; xúc tiến thương mại và bán buôn sẽ là động lực phát triển và thương mại điện tử là mũi đột phá của ngành thương mại thành phố.

Trên cơ sở tầm nhìn 5 năm, có tính đến những khó khăn của ngành trong bối cảnh dịch Covid-19 còn đang diễn biến phức tạp trên thế giới, ngành Công Thương đề ra các chỉ tiêu phát triển trong năm 2021, bao gồm: Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) của toàn ngành công nghiệp tăng 5%, trong đó 4 ngành công nghiệp trọng yếu tăng từ 6,7% so với năm 2020; tổng mức bán lẻ hàng hóa năm 2021 đạt 905.563 tỷ đồng, tăng 10% so với năm 2020; kim ngạch xuất khẩu qua cửa khẩu cả nước đạt 49,2 tỷ USD, tăng 10%; kim ngạch nhập khẩu qua cửa khẩu cả nước đạt 57,1 tỷ USD, tăng 11% so với năm 2020.

Theo đó, nhiệm vụ trọng tâm trong năm 2021 của ngành Công Thương thành phố nhằm hoàn thành chỉ tiêu kế hoạch đề ra, đó là: Hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và sản phẩm công nghiệp chủ lực; trong đó triển khai thực hiện Chương trình phát triển nhóm sản phẩm công nghiệp chủ lực và nhóm sản phẩm công nghiệp tiềm năng của thành phố năm 2021 và giai đoạn 2021-2025, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển thành những thương hiệu mạnh, mang tầm khu vực; triển khai 3 Chương trình hỗ trợ phát triển doanh nghiệp và sản phẩm các ngành cơ khí - tự động hóa, cao su - nhựa, chế biến thực phẩm thành phố giai đoạn 2020 - 2030; xây dựng, triển khai kế hoạch thực hiện Chương trình chuyển đổi số...

Xin cảm ơn ông!