Ngân hàng Nhà nước hé lộ việc chuyển giao bắt buộc 4 ngân hàng yếu kém

Báo cáo gửi Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội cuối tháng 4, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, cơ quan này đã trình và được cấp có thẩm quyền phê duyệt chủ trương chuyển giao bắt buộc với 4 ngân hàng được kiểm soát đặc biệt, trong đó có 3 ngân hàng mua bắt buộc với giá 0 đồng là Ngân hàng Xây dựng (CBBank), Ngân hàng Đại Dương (OceanBank) và Ngân hàng Dầu khí Toàn cầu (GP Bank) và Ngân hàng Đông Á (DongABank) trong diện kiểm soát đặc biệt.

Theo Ngân hàng Nhà nước, hiện các nội dung tiếp theo đang được các bên liên quan thực hiện để trình Chính phủ phê duyệt phương án cơ cấu lại các ngân hàng này theo trình tự, thủ tục quy định.

Đối với Ngân hàng Sài Gòn (SCB) - nhà băng được đặt vào diện kiểm soát đặc biệt từ tháng 10/2022, Ngân hàng Nhà nước cho biết, đang thực hiện các thủ tục đánh giá tổng thể thực trạng để có cơ sở xây dựng phương án cơ cấu lại ngân hàng này, báo cáo cấp có thẩm quyền phê duyệt. Nửa năm sau khi bị đưa vào diện kiểm soát đặc biệt, theo cơ quan quản lý, hoạt động của ngân hàng SCB “trong tầm kiểm soát, dần ổn định”.

Trong quá trình cơ cấu hệ thống ngân hàng, 3 nhà băng bị mua lại với giá 0 đồng vào năm 2015, gồm CBBank, OceanBank và GP Bank. Cùng năm này, Ngân hàng Đông Á bị kiểm soát đặc biệt.

Năm ngoái, cơ quan này từng cho biết, biện pháp xử lý với các ngân hàng kiểm soát đặc biệt gồm tìm kiếm đối tác, đàm phán với các nhà đầu tư có nguyện vọng tham gia cơ cấu lại ngân hàng, đồng thời sắp xếp lại mạng lưới hoạt động, tiết giảm chi phí, triển khai các hoạt động kinh doanh an toàn.

Khó khăn lớn nhất khi xử lý các ngân hàng bị mua lại 0 đồng lâu nay là các khoản nợ và lỗ luỹ kế. Chẳng hạn, đến cuối 2019, OceanBank lỗ luỹ kế hơn 17.900 tỷ đồng. Tuy nhiên trong 4 năm gần đây, họ đã liên tục giảm lỗ luỹ kế, năm 2021 cũng là năm lỗ thấp nhất từ 2016 đến nay. Còn CBBank có lỗ luỹ kế hơn 31.000 tỷ đồng đến cuối 2019.

Ngân hàng Nhà nước hé lộ việc chuyển giao bắt buộc 4 ngân hàng yếu kém

Các nhà băng này đều nhận được sự hỗ trợ quản trị, chiến lược từ các ngân hàng lớn sau khi bị mua lại 0 đồng. Cụ thể, OceanBank được MB và CBBank được Vietcombank hỗ trợ để thực hiện tái cơ cấu giai đoạn tiếp theo, còn DongABank được HDBank nhận nhiệm vụ hỗ trợ. VPBank nhận nhiệm vụ hỗ trợ GPBank.

Dòng tiền tươi, năng lực quản trị vững chắc của những ngân hàng khỏe cộng với sự hỗ trợ của cơ chế đang là cơ hội để xử lý dứt điểm các ngân hàng yếu kém. Lãnh đạo OceanBank cho biết, một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngân hàng là phối hợp với MB triển khai chương trình cho vay hợp vốn, kể cả cho vay bán lẻ; nghiên cứu phát triển một số sản phẩm làm lợi thế cạnh tranh.

Theo tính toán, MB chỉ mất 7 - 8 năm là có thể xử lý hết số lỗ lũy kế của ngân hàng chuyển giao bắt buộc, sau đó sẽ được xử lý theo 3 phương án: Sáp nhập vào MB, bán cho nhà đầu tư khác, hoặc phát hành cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) để thành lập một ngân hàng mới.

Hay như HDBank, 10 năm về trước, ngân hàng này nhanh chóng sáp nhập thành công DaiABank. Ngay sau đó, HDBank tiếp tục mua lại một công ty tài chính 100% vốn nước ngoài, tái cơ cấu và tạo thương vụ đáng chú ý trên thị trường với đối tác Nhật Bản.

Tại Nghị quyết 31/NQ-CP mới đây, Chính phủ cũng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước tập trung xử lý hiệu quả các ngân hàng thương mại yếu kém, bảo đảm thanh khoản và an toàn hệ thống, chú trọng xử lý nợ xấu và hạn chế nợ xấu phát sinh mới; tăng cường công tác thanh tra, giám sát. Đây được coi là những quyết sách để nền kinh tế lành mạnh.

Theo đó, Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước có phương án cơ cấu lại các ngân hàng yếu kém và SCB và lưu ý phải bảo đảm minh bạch, không thất thoát tài sản.

Liên quan tới xử lý nợ xấu, theo cơ quan quản lý, tỷ lệ nợ xấu nội bảng đến cuối 2022 ở mức 2%. Tuy nhiên, tỷ lệ này đến cuối tháng 2 năm nay đã tăng lên 2,91%, tăng 0,91% so với cuối 2022 và gần gấp đôi cuối năm 2021 (1,49%).

Nợ xấu nội bảng của các ngân hàng được kiểm soát dưới 3%, nhưng theo Ngân hàng Nhà nước, một số khoản nợ chưa phải là nợ xấu nhưng có nguy cơ chuyển nhóm nợ, như các khoản được cơ cấu lại và giữ nguyên nhóm, đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp với mục đích cơ cấu lại nợ hay các khoản phải thu khó đòi, lãi dự thu phải thoái.

Nếu tính các khoản nợ tiềm ẩn này và nợ bán cho VAMC chưa xử lý, tổng nợ xấu nội bảng thì nợ xấu của các tổ chức tín dụng đến cuối tháng 2/2023 khoảng 5% tổng dư nợ, theo Ngân hàng Nhà nước. Cơ quan này cho rằng, cần ghi nhận những khoản này để có giải pháp xử lý, ngăn ngừa nguy cơ chuyển nợ xấu trong tương lai.

Về xử lý nợ xấu, tháng 2/2023, các tổ chức tín dụng xử lý được 21.300 tỷ đồng nợ xấu, trong đó số xử lý nhờ trích lập dự phòng rủi ro chiếm 41%, còn khách hàng trả nợ chiếm gần 49% tổng nợ xử lý.

Bên cạnh xử lý nợ nội bảng, đến cuối tháng 1 năm nay có 416.000 tỷ đồng nợ xấu được xác định và xử lý theo Nghị quyết 42 của Quốc hội. Trong đó, tỷ lệ nợ nội bảng là 211.900 tỷ đồng, tương đương gần 51% tổng nợ xấu đã xử lý.

Các khoản nợ đang hạch toán ngoài bảng cân đối kế hoạch là 122.100 tỷ đồng; nợ đã bán cho VAMC được thanh toán bằng trái phiếu đặc biệt là 82.100 tỷ đồng.

Đến cuối tháng 1, các tổ chức tín dụng đã sử dụng khoảng 223.500 tỷ đồng dự phòng rủi ro để xử lý các khoản nợ xấu nội bảng xác định theo Nghị quyết 42 và bán cho VAMC thông qua phát hành trái phiếu đặc biệt 40.500 tỷ.