Một nhiệm kỳ Chính phủ đầy bản lĩnh, quyết liệt, nhiều dấu ấn nổi bật

Duy trì tăng trưởng cao

Ngày 4/12, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội thảo luận ở hội trường về: Các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước, Chính phủ; dự thảo Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Quốc hội; các Báo cáo công tác nhiệm kỳ khóa XV của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Kiểm toán Nhà nước; các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao.

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga - đoàn Hải Phòng đánh giá cao báo cáo tổng kết nhiệm kỳ 2021-2026 của Chính phủ. Báo cáo đã cho thấy một nhiệm kỳ đầy bản lĩnh, quyết liệt và có nhiều dấu ấn nổi bật.

Cụ thể, ổn định kinh tế vĩ mô và duy trì tăng trưởng cao, đưa quy mô GDP từ 346 tỷ USD lên 510 tỷ USD, thu nhập bình quân đầu người đạt khoảng 5.000 USD thuộc nhóm các nền kinh tế có tốc độ phục hồi nhanh nhất sau đại dịch.

Bên cạnh đó, tổ chức phòng chống dịch Covid-19 thành công, thực hiện chiến lược ngoại giao vaccine hiệu quả, bảo vệ tính mạng nhân dân trong giai đoạn khó khăn nhất. An sinh xã hội được đặt lên hàng đầu, chi 1,1 triệu tỷ đồng cho các chính sách xã hội; xóa trên 334 nghìn nhà tạm, nhà dột nát.

Hạ tầng chiến lược có bước đột phá, hoàn thành 3.245 km cao tốc và 1.711 km đường ven biển; đẩy nhanh tiến độ các dự án trọng điểm về năng lượng, hàng không, hạ tầng số.

“Thể chế được hoàn thiện mạnh mẽ, Chính phủ trình và ban hành số lượng lớn các luật, nghị định, nghị quyết, tạo nền tảng pháp lý quan trọng cho phát triển. Đối ngoại, hội nhập quốc tế nâng tầm, củng cố quan hệ với 195 nước, nâng cao uy tín Việt Nam trên trường quốc tế. Công tác quốc phòng, an ninh, trật tự xã hội được bảo đảm trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới phức tạp” - đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga nhấn mạnh và cho hay, những kết quả đó khẳng định sự nỗ lực, dấn thân và tinh thần trách nhiệm rất cao của Chính phủ trong một nhiệm kỳ nhiều biến động chưa từng có. 

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - đoàn TP Hồ Chí Minh cũng đánh giá rất cao tinh thần trách nhiệm, tầm nhìn chiến lược và tính tổng kết sâu sắc của Báo cáo Chính phủ.

Trong bối cảnh thế giới biến động chưa từng có, đại dịch Covid-19 gây đứt gãy chuỗi cung ứng, tăng trưởng toàn cầu suy giảm, Chính phủ đã điều hành kiên định, linh hoạt, quyết liệt, sáng tạo, chuyển trạng thái kịp thời từ “chống dịch” sang “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19” và mở cửa nền kinh tế hoàn toàn từ đầu năm 2022, tạo tiền đề phục hồi mạnh mẽ cho toàn bộ đời sống kinh tế - xã hội của đất nước.

Đặc biệt, 2 năm cuối nhiệm kỳ đánh dấu những cải cách vượt trội về thể chế, phân cấp - phân quyền, hạ tầng chiến lược, triển khai cuộc đại cách mạng tinh gọn bộ máy từ 3 cấp xuống 2 cấp và thúc đẩy mô hình tăng trưởng mới theo hướng xanh - số - đổi mới sáng tạo góp phần tạo nền tảng mới cho giai đoạn phát triển tiếp theo của đất nước.

Về ổn định kinh tế vĩ mô và phục hồi tăng trưởng, theo ông Nguyễn Tâm Hùng, kết quả nhiệm kỳ khẳng định năng lực điều hành kinh tế của Chính phủ. Trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược thế giới gay gắt, thị trường tài chính, tiền tệ toàn cầu biến động mạnh, Việt Nam vẫn giữ được ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và bảo đảm các cân đối lớn; đầu tư công được thúc đẩy quyết liệt, an ninh lương thực, năng lượng được giữ vững, kinh tế tư nhân tiếp tục phát triển thành động lực quan trọng.

Quản lý rủi ro đi đôi với tạo cơ hội phát triển

Bên cạnh những kết quả đạt được, đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cho rằng, sức chống chịu của một số thị trường còn hạn chế, đặc biệt là thị trường vốn, bất động sản và lao động chất lượng cao; độ trễ chính sách còn làm chậm quá trình hấp thụ của nền kinh tế.

Vì vậy, ông Hùng đề nghị Chính phủ tiếp tục đẩy mạnh hoàn thiện cơ chế điều hành kinh tế đa mục tiêu, tiếp cận theo “cụm chính sách” thay vì từng đạo luật đơn lẻ; triển khai mạnh cơ chế thử nghiệm có kiểm soát chính sách để thử nghiệm các mô hình kinh tế mới trước khi luật hóa; quản lý rủi ro đi đôi với tạo cơ hội phát triển.

Đề cập đến hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật, ông Hùng nhìn nhận nhiệm kỳ 2021-2026 đạt bước đột phá lịch sử về xây dựng và hoàn thiện thể chế, với khối lượng văn bản quy phạm pháp luật được ban hành lớn nhất từ trước đến nay; nhiều điểm nghẽn pháp lý được tháo gỡ, nhiều lĩnh vực mới được thể chế hóa như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thị trường carbon, khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Tuy vậy, chất lượng thi hành pháp luật giữa các bộ, ngành và địa phương còn chưa đồng đều; còn độ trễ trong ban hành văn bản hướng dẫn. Theo đó, đề nghị Chính phủ đẩy mạnh hơn nữa việc phân cấp, phân quyền gắn với kiểm soát quyền lực, trách nhiệm cá nhân; quy định rõ thời hạn bắt buộc ban hành văn bản hướng dẫn, lấy kết quả thực thi thay cho hồ sơ, quy trình làm tiêu chí đánh giá cán bộ.

Về phát triển hạ tầng, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, đại biểu đoàn TP. Hồ Chí Minh ghi nhận trong 2 năm cuối nhiệm kỳ đã tạo dấu ấn mạnh về kết cấu hạ tầng chiến lược, đặc biệt là giao thông, năng lượng và hạ tầng số quốc gia; đồng thời hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong nhiều ngành, lĩnh vực. 

Song ông Hùng, băn khoăn khi năng lực đổi mới sáng tạo chưa thực sự trở thành động lực dẫn dắt tăng trưởng; đầu tư cho khoa học, công nghệ còn phân tán; liên kết viện, trường, doanh nghiệp chưa mạnh.

Do đó, đề nghị Chính phủ tăng cường ưu tiên nguồn lực và cơ chế vượt trội cho AI, bán dẫn, công nghệ lõi, chuyển đổi xanh và kinh tế tuần hoàn; phát triển trung tâm đổi mới sáng tạo vùng và quốc gia; khuyến khích tư nhân đầu tư nghiên cứu, phát triển; khai thác thành tựu khoa học thành giá trị kinh tế thực.

Đề cập đến chất lượng quản trị công và nâng cao đời sống nhân dân, ông Hùng đánh giá Chính phủ đã quan tâm sâu sắc an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững, đổi mới giáo dục, y tế, phúc lợi xã hội; vị thế và hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế được nâng cao rõ rệt. Song, bên cạnh đó vẫn còn một bộ phận cán bộ, công chức còn tâm lý an toàn, e ngại trách nhiệm, sợ sai.

Vì vậy, đề nghị Chính phủ tiếp tục hoàn thiện hơn nữa cơ chế bảo vệ người dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung; xây dựng chiến lược truyền thông chính sách quốc gia, coi truyền thông là cấu phần bắt buộc của chu trình làm chính sách; đồng thời tiếp tục đặt đời sống nhân dân làm trung tâm, để mỗi người dân cảm nhận được rõ ràng thành quả của quá trình phát triển.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga Nga đề cập đến một vấn đề lớn đó là văn hoá, lối sống và sự phát triển của hệ giá trị xã hội.

Theo bà Nga, trong 5 năm qua, Chính phủ, các cấp, ngành, địa phương đã rất nỗ lực, nhiều lĩnh vực văn hoá - xã hội có tiến bộ đáng ghi nhận mà báo cáo đã chỉ rõ. Tuy nhiên, chúng ta vẫn đang đối mặt với những biểu hiện xuống cấp văn hoá, lệch chuẩn lối sống, khủng hoảng giá trị trong một bộ phận xã hội, và những điều này chưa thật sự được nhận diện đầy đủ như một thách thức mang tính chiến lược trong Báo cáo tổng kết nhiệm kỳ.

"Dù báo cáo của Chính phủ đã đề cập một số khó khăn, nhưng vấn đề văn hoá, lối sống cần được nhận diện đầy đủ hơn như một “điểm nghẽn chiến lược" - bà Nga nói. 

Nữ đại biểu Quốc hội phân tích, khoảng cách ngày càng rộng giữa phát triển vật chất và phát triển văn hoá, con người. Khi hạ tầng bứt phá, thể chế đổi mới mạnh mẽ, kinh tế tăng tốc, thì đáng lẽ những biến chuyển tích cực về lối sống, ứng xử, đạo đức cũng phải đi kèm.

Nhưng thực tế cho thấy, chúng ta còn nhiều hạn chế về lĩnh vực văn hóa, đặc biệt là lối sống như: Bạo lực học đường, bạo lực gia đình vẫn diễn biến phức tạp. Lừa đảo trực tuyến, cờ bạc, nghiện game, nghiện mạng xã hội lan rộng, nhất là ở giới trẻ. Văn hoá ứng xử nơi công cộng, trong giao thông, trên môi trường mạng còn nhiều bất cập...

Chưa kể, chính sách văn hoá còn nghiêng nhiều hơn về phong trào, sự kiện, di sản, chưa thực sự đi thẳng vào những biểu hiện khủng hoảng giá trị. Chúng ta có nhiều thành công trong vinh danh của UNESCO, phát triển du lịch, tổ chức lễ hội, phát triển công nghiệp văn hoá.

Nhưng cốt lõi của văn hoá là chuẩn mực sống, giá trị đạo đức, nhân cách con người vẫn chưa được lượng hóa và chưa có một chiến lược thật sự mạnh mẽ để giải quyết. Chúng ta phát triển rất nhanh hạ tầng vật chất, nhưng “hạ tầng tinh thần” tức đời sống văn hoá, hệ giá trị, lối sống lại phát triển có phần chậm hơn.

Từ đó, bà Nga kiến nghị nhiệm kỳ tới, Chính phủ cần đặt văn hoá, lối sống lên hàng đầu với một tinh thần mới, coi đây là “đột phá của đột phá” với những trọng tâm như: Xây dựng chiến lược quốc gia về văn hoá và lối sống trong kỷ nguyên số, gắn với gia đình, nhà trường, cộng đồng, không gian mạng.

Thiết lập bộ chỉ tiêu về văn hoá, đạo đức xã hội, hành vi ứng xử, như một phần bắt buộc trong hệ thống chỉ tiêu phát triển quốc gia. Lấy văn hoá công vụ, văn hoá chính trị, văn hoá pháp quyền làm gương dẫn dắt xã hội. Phát triển mạnh mẽ công tác truyền thông chính sách mang tính giáo dục giá trị, không chỉ chống xấu độc, mà còn xây dựng “sức đề kháng văn hoá” cho người dân. Đầu tư cho thiết chế văn hoá cơ sở và đội ngũ làm công tác văn hoá, coi đây là đầu tư lâu dài cho chất lượng con người Việt Nam.

“Nhiệm kỳ 2021-2026 là nhiệm kỳ Chính phủ đã để lại nhiều dấu ấn rất đáng tự hào. Nhưng để phát triển bền vững, tôi cho rằng điều quan trọng nhất ở giai đoạn tới là xây dựng một nền tảng văn hoá - lối sống vững chắc, một hệ giá trị được củng cố, một xã hội có chiều sâu nhân văn. Đó mới là sức mạnh nội sinh lớn nhất của dân tộc trong chặng đường phát triển mới để làm nền tảng tạo đà cho sự phát triển chung” - bà Nga nói.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng - đoàn TP Hồ Chí Minh cho rằng, nhìn tổng thể, nhiệm kỳ 2021-2026 đã để lại những dấu ấn rất đáng trân trọng: Tư duy điều hành đổi mới, hành động quyết liệt, kết quả toàn diện. Việc thẳng thắn nhận diện tồn tại và đề xuất giải pháp ngay từ hôm nay là cơ sở quan trọng để kế thừa thành tựu, vượt qua thách thức, kiến tạo giai đoạn phát triển mới, hiện thực hóa khát vọng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng. Với tinh thần “Đảng lãnh đạo, Quốc hội quyết sách, Chính phủ hành động, nhân dân đồng thuận”, đất nước sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, bền vững và vươn tầm trong tương lai.