Tiêu chuẩn là chất xúc tác cho đổi mới, phát triển bền vững
Phát biểu tại Lễ kỷ niệm Ngày Tiêu chuẩn Thế giới do Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia (Bộ Khoa học và Công nghệ) tổ chức sáng 14/10, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cho biết, từ năm 1970, ngày 14 tháng 10 hằng năm đã được ba tổ chức tiêu chuẩn hóa hàng đầu là Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO), Ủy ban Kỹ thuật Điện Quốc tế (IEC) và Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU) chọn là Ngày Tiêu chuẩn Thế giới.
Ngày Tiêu chuẩn Thế giới ra đời với mục tiêu đề cao vai trò của hoạt động tiêu chuẩn hóa trên thế giới, đồng thời tôn vinh nỗ lực và sự đóng góp của tổ chức, cá nhân đã và đang tham gia vào việc xây dựng tiêu chuẩn quốc tế.
Đây luôn là dịp để các quốc gia thành viên của ISO, IEC và ITU, trong đó có Việt Nam, triển khai hoạt động thông tin, tăng cường hợp tác nhằm nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của tiêu chuẩn hóa toàn cầu đối với nền kinh tế thế giới, đặc biệt trong việc đáp ứng các yêu cầu của doanh nghiệp, Chính phủ và người tiêu dùng ở mỗi quốc gia nói riêng và trên toàn thế giới nói chung.
Lễ kỷ niệm Ngày Tiêu chuẩn Thế giới năm 2025 được tổ chức với chủ đề: “Tầm nhìn chung cho một thế giới tốt đẹp hơn - tập trung vào mục tiêu phát triển bền vững số 17: Quan hệ đối tác để thực hiện mục tiêu”.

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định phát biểu tại lễ kỷ niệm. Ảnh: Hồng Vân.
Theo Thứ trưởng Lê Xuân Định, tiêu chuẩn không chỉ là những quy định kỹ thuật khô khan mà là cầu nối niềm tin, là nền tảng cho hợp tác, và là chất xúc tác cho đổi mới, phát triển bền vững. Chủ đề năm nay tập trung vào Mục tiêu số 17, nhấn mạnh vai trò đặc biệt của quan hệ đối tác toàn cầu, nơi tiêu chuẩn là công cụ ngôn ngữ chung để chúng ta cùng kiến tạo giá trị.
"Từ năng lượng tái tạo, hạ tầng số, giao thông xanh, đến an toàn thực phẩm, y tế, môi trường, không lĩnh vực nào phát triển bền vững nếu thiếu tiêu chuẩn. Và không quốc gia nào thành công nếu thiếu những quan hệ đối tác sâu rộng, thực chất và cùng hướng đến tương lai. Tôi đánh giá cao những sáng kiến hợp tác giữa các bộ, ngành, doanh nghiệp và tổ chức quốc tế trong thời gian qua, nơi tiêu chuẩn là điểm tựa để kết nối năng lực trong nước với công nghệ, tri thức toàn cầu", Thứ trưởng Lê Xuân Định nói.
Mở rộng phạm vi xây dựng, áp dụng tiêu chuẩn trong lĩnh vực mới
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ cho hay, đến nay, Việt Nam đã công bố hơn 14.200 tiêu chuẩn quốc gia, trong đó tỷ lệ hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế và khu vực đã đạt khoảng 63% - một tỷ lệ tiệm cận với các nước công nghiệp phát triển.
Các tiêu chuẩn đã được xây dựng và áp dụng trong những lĩnh vực truyền thống như nông nghiệp, cơ khí, điện tử..., và mở rộng mạnh mẽ sang các lĩnh vực mới như chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo, đô thị thông minh, an ninh dữ liệu...
Vai trò của doanh nghiệp trong xây dựng và áp dụng tiêu chuẩn ngày càng được nâng cao. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã tích cực áp dụng tiêu chuẩn quốc tế và chủ động tham gia vào quá trình xây dựng tiêu chuẩn quốc gia, đóng góp vào các ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc tế ISO, IEC.
Để phát huy vai trò dẫn dắt của tiêu chuẩn, Thứ trưởng Lê Xuân Định nhấn mạnh, Việt Nam cần triển khai hiệu quả các nội dung trong luật mới, đặc biệt là cơ chế công nhận, thừa nhận kết quả đánh giá phù hợp với các đối tác quốc tế; đổi mới phương thức xây dựng tiêu chuẩn theo hướng mở, minh bạch, tăng cường sự tham gia của khối doanh nghiệp và các viện nghiên cứu.
Đồng thời đầu tư chiều sâu cho hạ tầng chất lượng quốc gia (từ thử nghiệm, giám định, chứng nhận đến đào tạo và nghiên cứu chuyên sâu); đẩy mạnh truyền thông để tiêu chuẩn trở nên gần gũi, dễ hiểu và hữu ích với doanh nghiệp và người dân.

Quang cảnh Hội nghị. Ảnh: Hồng Vân.
Tại lễ kỷ niệm, các đại biểu cũng được nghe đại diện một số đơn vị thuộc Uỷ ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, Hiệp hội Thang máy Việt Nam, đại diện các doanh nghiệp trình bày các tham luận về các vấn đề liên quan tới vai trò của tiêu chuẩn đối việc xây dựng định hướng phát triển bền vững của quốc gia, kinh nghiệm áp dụng tiêu chuẩn tại doanh nghiệp và những vấn đề mang tính kỹ thuật về vai trò dẫn dắt của tiêu chuẩn đối sự phát triển của các hiệp hội...
Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, năm 2025 ghi nhận dấu mốc mang tính thể chế đặc biệt. Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, tạo ra bước đột phá trong cải cách thủ tục công bố hợp quy, công nhận kết quả đánh giá sự phù hợp, thúc đẩy mạnh mẽ xã hội hóa và hội nhập tiêu chuẩn quốc tế.
Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, đang được hoàn thiện trọng tâm là hiện đại hóa hạ tầng chất lượng quốc gia, đồng bộ hóa với yêu cầu chuyển đổi số và phát triển xanh.
Những đổi mới quan trọng này là bước tiến thể chế để tiêu chuẩn trở thành một phần không thể thiếu trong cấu trúc điều hành kinh tế, quản lý Nhà nước và năng lực cạnh tranh của quốc gia.