Minh bạch giá trong cạnh tranh, bài học từ vụ việc Cineplex

Vụ việc điển hình về hành vi gian lận giá cả

Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cho biết, ngày 23/9/2024, Tòa Cạnh tranh Canada đã ra phán quyết buộc Cineplex - chuỗi rạp chiếu phim lớn nhất Canada, phải nộp phạt gần 39 triệu USD vì vi phạm nghiêm trọng quy định về quảng cáo giá cả minh bạch. Vụ việc được coi là điển hình của hành vi “drip pricing” (định giá nhỏ giọt), trong đó giá vé ban đầu được quảng cáo thấp hơn đáng kể so với số tiền thực tế mà khách hàng phải trả tại bước thanh toán cuối cùng.

Theo báo cáo từ Cục Cạnh tranh Canada, trong giai đoạn từ tháng 6/2022 đến tháng 12/2023, Cineplex đã áp dụng một mức phí bắt buộc 1,5 USD trên mỗi giao dịch đặt vé trực tuyến, nhưng không công khai khoản phí này ngay từ đầu. Thay vào đó, khoản phí chỉ được thêm vào trong bước thanh toán, khiến khách hàng bất ngờ và không có lựa chọn rõ ràng.

Điều tra cũng cho thấy, số tiền gần 39 triệu USD mà Cineplex bị phạt tương đương với doanh thu mà công ty thu được từ khoản phí này trong thời gian vi phạm. Tòa Cạnh tranh Canada đã kết luận rằng, hành động này vi phạm nghiêm trọng các quy định về cạnh tranh, gây thiệt hại cho người tiêu dùng và làm suy giảm niềm tin vào doanh nghiệp.

Cineplex - chuỗi rạp chiếu phim lớn nhất Canada

Trước phán quyết, Cineplex tuyên bố sẽ kháng cáo. Công ty lập luận rằng mức phí 1,5 USD là một phần của dịch vụ trực tuyến “mang lại giá trị gia tăng” cho khách hàng, giúp họ đặt vé một cách tiện lợi và nhanh chóng.

Tuy nhiên, Tòa Cạnh tranh Canada khẳng định rằng, vấn đề không nằm ở việc tính phí mà ở cách Cineplex công khai thông tin này. Việc xử phạt không chỉ nhằm răn đe hành vi vi phạm mà còn thiết lập một tiêu chuẩn mới về minh bạch giá cả trong ngành dịch vụ bán lẻ.

Cục Cạnh tranh Canada nhấn mạnh: “Drip pricing” không chỉ gây tổn hại tài chính cho người tiêu dùng mà còn làm suy yếu niềm tin của thị trường vào các doanh nghiệp. Việc xử lý nghiêm khắc Cineplex được coi là lời nhắc nhở mạnh mẽ cho các doanh nghiệp, rằng mọi hình thức quảng cáo giá cả cần minh bạch và công khai từ đầu để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng”.

Bài học cho toàn cầu

Theo Cơ quan Điều tra vụ việc cạnh tranh Việt Nam, với mức phạt lên tới 39 triệu USD, vụ kiện Cineplex không chỉ là một sự kiện nội địa mà còn gây tiếng vang lớn trên toàn cầu. Đây là thông điệp rõ ràng rằng việc quảng cáo giá cả thiếu minh bạch sẽ không được dung thứ, bất kể quy mô hay tầm ảnh hưởng của doanh nghiệp.

Các chuyên gia trên thế giới cũng nhận định rằng, vụ việc này có thể tạo ra tiền lệ quan trọng, thúc đẩy các quốc gia khác siết chặt các quy định về minh bạch giá cả, đặc biệt là trong bối cảnh thương mại số ngày càng phát triển. Ông John Stevenson, chuyên gia luật cạnh tranh tại Toronto (Canada) - chia sẻ: “Minh bạch giá cả không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là yếu tố cốt lõi để doanh nghiệp duy trì lòng tin của khách hàng. Cineplex là minh chứng rằng thiếu minh bạch có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cả về tài chính lẫn danh tiếng”.

Tại Việt Nam, theo Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, tình trạng phí ẩn hoặc giá cả không minh bạch vẫn là vấn đề phổ biến trong nhiều ngành dịch vụ như đặt vé máy bay, khách sạn hay các nền tảng trực tuyến. Người tiêu dùng thường xuyên gặp phải tình huống giá quảng cáo ban đầu thấp, nhưng khi thanh toán lại phải trả thêm hàng loạt khoản phí như phí dịch vụ, phí tiện ích hay phí xử lý giao dịch.

“Dù Việt Nam đã có các quy định pháp luật về nhãn hàng hóa và bảo vệ người tiêu dùng, nhưng việc thực thi còn nhiều hạn chế. Mức phạt hành chính hiện nay chưa đủ sức răn đe, khiến nhiều doanh nghiệp vẫn tiếp tục vi phạm mà không sợ hậu quả” - Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia cho hay.

Cơ quan Điều tra vụ việc cạnh tranh Việt Nam khẳng định vụ việc Cineplex tại Canada đã mang lại những bài học quan trọng cho Việt Nam. Theo đó, Việt Nam cần sửa đổi, bổ sung các quy định về minh bạch giá cả, đặc biệt là trong các lĩnh vực nhạy cảm như thương mại điện tử và dịch vụ trực tuyến.

Đồng thời, cần tăng cường thực thi pháp luật. Các cơ quan chức năng cần được trang bị đủ nguồn lực và quyền hạn để giám sát và xử lý vi phạm, đảm bảo các quy định được áp dụng nghiêm túc.

Quan trọng hơn, cần nâng cao nhận thức của người tiêu dùng về quyền lợi của họ, khuyến khích người tiêu dùng phản ánh và khiếu nại các hành vi gian lận giá cả. “Việt Nam có thể học hỏi kinh nghiệm từ Canada và các quốc gia khác trong việc xây dựng các chính sách minh bạch giá cả, từ đó đảm bảo một môi trường kinh doanh cạnh tranh và công bằng” - Cơ quan điều tra vụ việc cạnh tranh cho hay.