Luật sư Nguyễn Hoài Sơn:Xử lý sàn thương mại điện tử Temu sai phạm thế nào?

Temu chưa đăng ký - xử lý như thế nào?

Thời gian gần đây, các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới như Temu, Shein, 1688… đã xây dựng các website, app (ứng dụng) phiên bản tiếng Việt, tiến hành các hoạt động kinh doanh tại Việt Nam thu hút người tiêu dùng cũng như các thương nhân có nhu cầu kinh doanh hàng hóa giá rẻ.

Điều đáng nói, dù có hoạt động kinh doanh nhưng các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới này chưa tiến hành đăng ký hoạt động với Bộ Công Thương. Việc này đã thu hút sự chú ý lớn và trở thành chủ đề nóng trên nhiều phương tiện truyền thông.

Hiện Temu chưa được cấp phép hoạt động tại Việt Nam (Ảnh: Fortune)

Về vấn đề này, chia sẻ với phóng viên Báo Công Thương, Luật sư Nguyễn Hoài Sơn - Giám đốc Công ty Luật TNHH Châu Á (ASIALAW) cho biết, trước tiên, cần phải xác định các sàn thương mại điện tử nước ngoài đang hoạt động trên môi trường số nói chung có thuộc đối tượng điều chỉnh của pháp luật Việt Nam hay không?

Theo đó, Nghị định số 85/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử quy định các thương nhân, tổ chức nước ngoài có website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử tại Việt Nam là thương nhân, tổ chức có tên miền Việt Nam; hoặc có ngôn ngữ hiển thị là tiếng Việt; hoặc có trên 100.000 lượt giao dịch từ Việt Nam trong một năm.

Như vậy theo quy định trên với Temu, sàn thương mại điện tử này đã có website và app phiên bản tiếng Việt, có lượng giao dịch lớn nên thuộc đối tượng điều chỉnh của Nghị định này.

Mà theo khoản 24, Điều 1, Nghị định 85/2021/NĐ-CP, thương nhân, tổ chức nước ngoài có website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử tại Việt Nam phải thực hiện việc đăng ký hoạt động thương mại điện tử với Bộ Công Thương và thành lập văn phòng đại diện tại Việt Nam hoặc chỉ định đại diện ủy quyền của mình tại Việt Nam.

Vì vậy, Luật sư Nguyễn Hoài Sơn khẳng định, việc đến nay dù chưa đăng ký hoạt động thương mại với Bộ Công Thương nhưng Temu đã tiến hành cung cấp website, app phiên bản tiếng Việt, cho các thương nhân khác kinh doanh trên nền tảng này là chưa thực hiện đúng quy định pháp luật Việt Nam.

Mặt khác, về chương trình, hình thức, mức khuyến mại, Luật sư Nguyễn Hoài Sơn cũng cho biết, Nghị định số 128/2024/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 81/2018/NĐ-CP ngày 22 tháng 5 năm 2018 của Chính phủ quy định chi tiết Luật Thương mại về hoạt động xúc tiến thương mại quy định: Giá trị vật chất dùng để khuyến mại cho một đơn vị hàng hóa, dịch vụ được khuyến mại không được vượt quá 50% giá bán ngay trước thời gian khuyến mại của đơn vị hàng hóa, dịch vụ được khuyến mại đó.

Tuy nhiên, hiện nay nhiều sàn thương mại điện tử, trong đó có Temu đưa ra hoạt động khuyến mại “khủng” giảm giá đến 70%, 80% thậm chí 90% một mặt hút khách hàng, thêm nữa cũng là giải pháp để quảng bá hình ảnh của Temu tại thị trường Việt Nam. Việc tung chiêu khuyến mại như trên cũng có dấu hiệu vi phạm quy định về xúc tiến thương mại của Việt Nam.

Theo Luật sư Nguyễn Hoài Sơn, việc đầu tiên tiến hành với Temu là cần nhanh chóng yêu cầu tổ chức này đăng ký hoạt động tại Việt Nam thì cơ quan chức năng mới có đủ cơ sở pháp lý để quản lý, cũng như áp dụng các biện pháp xử lý trực tiếp, cụ thể nếu phát hiện vi phạm.

“Trường hợp Temu chưa đăng ký hoạt động tại Việt Nam dẫn đến không thuộc đối tượng điều chỉnh của pháp luật thì rất khó xử lý” - Luật sư Nguyễn Hoài Sơn nhấn mạnh.

Kiểm soát hàng hóa từ kênh thương mại điện tử

Theo thống kê từ Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ phát triển thương mại điện tử trung bình 25%/năm, thuộc top đầu so với các quốc gia khác ở Đông Nam Á. Thị trường bán lẻ thương mại điện tử ước đạt 20,5 tỷ USD năm 2023, số lượng người tiêu dùng mua sắm trực tuyến hiện đang vượt ngưỡng 61 triệu người và giá trị mua sắm trực tuyến của một người vào khoảng 336 USD.

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay cùng với sự phát triển nhanh và năng động của thương mại điện tử, Việt Nam trở thành điểm đến mới của các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới. Tuy nhiên vấn đề được người tiêu dùng nghi ngại là giá cả, và chất lượng hàng hóa tại các sàn thương mại điện tử này.

Temu ra mắt ngôn ngữ tiếng Việt thu hút người tiêu dùng.

Theo kết quả được thống kê bởi nền tảng lắng nghe mạng xã hội SocialHeat thuộc Công ty YouNet Media, nhiều người tiêu dùng đã trải nghiệm thẳng thắn nhận xét rằng giá trên Temu không rẻ, thậm chí còn cao hơn Shopee (chiếm 11% lượng thảo luận). Đồng thời, chất lượng sản phẩm kinh doanh trên Temu cũng bị nhiều người dùng tỏ ý nghi ngờ (chiếm 5% lượng thảo luận).

Luật sư Nguyễn Hoài Sơn lưu ý, Temu và các sàn thương mại điện tử nước ngoài trường hợp đủ điều kiện tham gia kinh doanh tại Việt Nam cũng phải có trách nhiệm phối hợp với cơ quan quản lý nhà nước trong việc ngăn chặn các giao dịch hàng hóa, dịch vụ vi phạm pháp luật như hàng nhái, hàng giả, hàng kém chất lượng; thực hiện nghĩa vụ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, chất lượng sản phẩm, hàng hóa theo quy định của pháp luật Việt Nam. Đồng thời thực hiện nghĩa vụ báo cáo với Bộ Công Thương số liệu thống kê về tình hình hoạt động.

Đặc biệt, Temu và các sàn thương mại điện tử khác có trách nhiệm xác thực danh tính của thương nhân, tổ chức nước ngoài bán hàng hóa trên sàn giao dịch thương mại điện tử để cơ quan thẩm quyền Việt Nam quản lý.

Trước đó, ngày 26/10, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên ký công văn 8598/BCT-TMĐT gửi các đơn vị thuộc Bộ về việc đẩy mạnh quản lý nhà nước về thương mại điện tử.

Trong đó yêu cầu các đơn vị trực thuộc rà soát các yếu tố pháp lý, đề xuất phương án xử lý các nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới hoạt động trái phép; đề xuất phương án kiểm soát hàng hóa nhập khẩu vào Việt Nam thông qua kênh thương mại điện tử.

Đề xuất phương án xử lý đối với những hình thức khuyến mại không tuân thủ quy định của pháp luật đối với các nền tảng thương mại điện tử.

Xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn đối với các mặt hàng thuộc lĩnh vực Bộ Công Thương quản lý nhằm giúp các doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm, bao bì nhãn mác, xây dựng thương hiệu.