Là sản phẩm địa phương của vùng núi Bắc Kạn, sản phẩm bí xanh thơm đã được các hợp tác xã nơi đây sáng tạo ra các sản phẩm mới như trà bí thơm, bí thái lát, bột bí, mứt bí.... Nhờ đó, sản phẩm bảo quản lâu hơn, tiêu thụ xa hơn vào các chuỗi nhà hàng, siêu thị, các hàng quán... và nâng cao giá trị.

Nâng cao chất lượng từ vùng trồng

Theo bà Ma Thị Ninh, sau nhiều nỗ lực tìm kiếm, đến nay sản phẩm đã được tiêu thụ rộng rãi trên địa bàn cả nước. Sản lượng năng suất trung bình hàng năm tiêu thụ từ 500 – 700 tấn/năm Với năng suất đạt 25 - 30 tấn/ha bí phấn, 30 – 35 tấn/ha đối với bí vỏ xanh.

Đa dạng hoá sản phẩm, đa dạng hoá thị trường

Việc sản xuất thành công sản phẩm trà bí thơm là hướng đi lâu dài, từ đó tạo ra chuỗi liên kết chặt chẽ trong việc sản xuất, chế biến và tiêu thụ giữa Hợp tác xã và người dân trên địa bàn.

Bà Ma Thị Ninh nhấn mạnh, mục tiêu của Hợp tác xã không chỉ dừng lại ở việc tiêu thụ sản phẩm tươi cho bà con, mà còn hướng đến việc đi sâu vào chế biến giá trị của quả bí thơm ngày càng được nâng lên.

Trong khi đó, Công ty TNHH Sản xuất thương mại dịch vụ Trang An Phát cũng đã nghiên cứu, đầu tư chế biến sâu quả bí phấn trắng Bắc Kạn thành trà bí thơm. Đặc biệt, khi kết hợp với các nguyên liệu khác như đậu đỏ, thạch dừa, hạt sen, các loại trái cây..., trà bí thơm Bắc Kạn đã trở thành thức uống yêu thích của nhiều người, nhất là chị em phụ nữ, giới văn phòng, thanh niên... Bằng cách đa dạng hoá các sản phẩm từ quả bí xanh, hiện nay, 1 ha bí xanh thơm của huyện Ba Bể có thể đem lại hiệu quả kinh tế đến 200 triệu đồng.

Bà Đinh Thị Tuyết Nhung, Giám đốc HTX Nhung Lũy (Ba Bể) chia sẻ thêm, đến thời điểm hiện tại, bí xanh thơm trên địa bàn vẫn đang tiêu thụ tốt. HTX cũng đã ký với một số đơn vị như Tập đoàn BigC, Vincom, các chợ đầu mối và các chuỗi thực phẩm sạch đánh giá sản phẩm rất là tốt. Mặt khác, từ quả bí xanh thơm HTX đã phát triển thêm nhiều sản phẩm ở dạng trà, chú trọng cải tiến mẫu mã bao bì sản phẩm và đạt sản phẩm OCOP 3 sao, sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp tỉnh… Nhờ đó, góp phần gia tăng chuỗi giá trị sản phẩm.

Bên cạnh việc đa dạng hoá sản phẩm, trong thời gian qua, huyện Ba Bể đã tập trung phối hợp với các ngành chức năng của tỉnh tìm đầu ra ổn định sản phẩm cho người dân. Đặc biệt, ngành Công Thương đã tăng cường quảng bá bí xanh thơm tại các hội nghị xúc tiến trong và ngoài tỉnh như: Tại Thủ đô Hà Nội và các tỉnh phía Nam, bí xanh thơm Ba Bể đã được bán tại Coopmart, Winmart, Lottemart…

Theo ông Đinh Lâm Sáng – Phó Giám đốc Sở Công Thương Bắc Kạn, hiện sản phẩm bí xanh thơm đã được giới thiệu, quảng bá và kết nối tiêu thụ, hình thành các liên kết bền vững giữa doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân với nhà phân phối, người tiêu dùng tại các tỉnh thành trong nước, góp phần quan trọng thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp và kinh tế - xã hội của tỉnh Bắc Kạn. Bên cạnh các phương thức xúc tiến thương mại truyền thống, Sở Công Thương Bắc Kạn đã tích cực hỗ trợ các Hợp tác xã đưa sản phẩm bí xanh thơm tham gia các sàn thương mại điện tử.

Phát triển sản phẩm gắn với du lịch

Theo UBND huyện Ba Bể, bí xanh thơm Ba Bể không chỉ tiêu thụ bằng cách ăn trực tiếp, chế biến sâu thành các sản phẩm sau thu hoạch… mà chính quyền và người trồng bí đã nâng tầm của vùng trồng bí xanh thơm thành các mô hình du lịch trải nghiệm. Từ đó, bà con, không chỉ trồng một vụ mà trồng hai vụ, diện tích sẽ tăng dần để phục vụ du lịch và cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chế biến.

Đến các mô hình sinh thái này tham quan, trải nghiệm, du khách không chỉ được nghe bà con giới thiệu về xuất xứ, quy trình trồng cây bí xanh thơm, "check in" trong vườn bí mà còn được thưởng thức một số sản phẩm làm từ bí xanh thơm như trà bí xanh, nộm bí, bí luộc và mua những quả bí chất lượng mang về nhà làm thực phẩm hoặc quà biếu cho người thân, bạn bè.

Thời gian tới, để bí xanh thơm phát triển bền vững hơn nữa, Uỷ ban nhân dân huyện Ba Bể tiếp tục chỉ đạo các cơ quan chuyên môn hướng dẫn các địa phương, hợp tác xã, nhóm hộ trồng cây bí xanh thơm theo hướng sản xuất nông sản sạch, ứng dụng công nghệ cao vào quy trình sản xuất, đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường và hướng tới mở rộng thị trường xuất khẩu.

Bên cạnh đó, ông Đinh Lâm Sáng khuyến nghị, các doanh nghiệp, hợp tác xã sản xuất, tiêu thụ bí xanh thơm trên địa bàn huyện cần phải duy trì và củng cố mối liên kết chặt chẽ với các hộ nông dần trồng bí để hỗ trợ về kỹ thuật, bao tiêu đầu ra cho sản phẩm. Đồng thời, có cơ chế chia sẻ hài hoà lợi ích giữa đơn vị tiêu thụ với lợi ích của người nông dân mới có thể duy trì liên kết sản xuất một cách lâu dài và ổn định.