Với đồng bào Gia Rai ở Tây Nguyên, nhà rông là biểu tượng cộng đồng quan trọng đối với đời sống tinh thần và đời sống tâm linh. Sau khi di dời hay tu sửa lại, hoặc làm mới nhà rông phải được tổ chức cúng Yàng để cảm tạ thần linh đã ủng hộ, giúp dân làng trong thời gian qua, cầu xin được bình an và phát triển. Ngày nay, trong sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, đời sống tinh thần và vật chất của đồng bào từng bước được cải thiện và nâng cao. Tuy nhiên, những nét đẹp văn hóa và giá trị cộng đồng lễ hội vẫn được bà con buôn làng Gia Rai coi trọng.
Theo phong tục của đồng bào Gia Rai, bước đầu tiên của công việc mừng nhà rông mới là phải dựng cây nêu trước nhà rông. Trước khi thực hiện nghi lễ mừng nhà rông mới, già làng phân công các thành viên chuẩn bị lễ vật từ tối hôm trước. Vật phẩm cúng lễ gồm: Một con gà, một con lợn, dê, rượu… do dân làng đóng góp mừng nhà rông mới.
Dân làng chuẩn bị lễ vật |
Thầy cúng thực hiện lễ cúng ngoài trời |
Thực hiện nghi thức cúng trong nhà mới |
Trước tiên, thầy cúng làm lễ dưới nhà gần chân cầu thang của nhà rông. Đây là lễ xua đuổi thần xấu, thần không tốt còn bám trên cây gỗ để làm nhà. Lễ vật cúng gồm gà hoặc dê, ghè rượu. Thầy cúng múc một ít nước vào bát đồng vừa đọc lời cúng, vừa rót nhẹ vào ghè cúng đến khi hết nước trong bát thì cũng dứt lời cúng. Sau khi cúng dưới nhà xong thầy cúng và hội đồng già làng lên trên nhà rông bàn bạc các công việc trong lúc bà con trong buôn tiếp tục chuẩn bị các lễ vật cho lễ cúng. Lễ vật đã chuẩn bị xong, thầy cúng cầu xin Yàng, cầu mong cho con đàn cháu đống, mùa màng bội thu, ấm no, hạnh phúc, mọi sự may mắn đến với buôn làng.
Bà con cùng nhau múa hát trong lễ hội xung quanh cây nêu |
Khi nghi thức mời rượu kết thúc, trống chiêng rộn ràng vang lên đồng bào dân tộc Gia Rai cùng nhảy múa vui mừng nhà rông mới.