Tin Khu Vực 
Thúc đẩy tăng năng lực cạnh tranh quốc gia
Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, suy giảm tài nguyên và sức ép hội nhập ngày càng gia tăng, kinh tế tuần hoàn (KTTH) đã không còn là khái niệm xa lạ. Trên phạm vi toàn cầu, mô hình này được coi là giải pháp tất yếu để ứng phó thách thức kép: cạn kiệt tài nguyên và ô nhiễm môi trường. Với Việt Nam, KTTH không chỉ là định hướng chiến lược mà đã trở thành yêu cầu cấp thiết, đặc biệt trong ngành Công Thương - nơi tập trung phần lớn hoạt động sản xuất và tiêu dùng.
Ngay từ Đại hội XIII, Đảng đã khẳng định phát triển kinh tế xanh, KTTH là một trong những giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng tăng trưởng, tăng năng lực cạnh tranh quốc gia. Nghị quyết số 24-NQ/TW về chủ động ứng phó biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường nhấn mạnh: mô hình KTTH phải được lồng ghép trong chiến lược phát triển của từng ngành, từng địa phương.
Đặc biệt, Nghị quyết số 55-NQ/TW năm 2020 về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn 2045 đã đánh dấu bước ngoặt khi khuyến khích áp dụng KTTH trong lĩnh vực năng lượng, ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo, sạch, tiết kiệm và hiệu quả. Đây là sự thay đổi tư duy quan trọng, coi KTTH không chỉ là công cụ bảo vệ môi trường, mà còn là giải pháp đảm bảo an ninh năng lượng bền vững.
Kinh tế tuần hoàn không chỉ là trách nhiệm môi trường mà còn là chìa khóa nâng sức cạnh tranh, mở rộng thị trường xuất khẩu
Cụ thể hóa chủ trương, Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh 2021-2030, tầm nhìn 2050 xác định rõ KTTH là yêu cầu bắt buộc, ngành Công Thương phải đi tiên phong. Bộ Công Thương đã ban hành nhiều đề án, trong đó có Quyết định 1743/QĐ-BCT về “Tăng cường bảo vệ môi trường ngành Công Thương giai đoạn 2021-2030”, đồng thời khuyến khích doanh nghiệp tham gia vào chuỗi giá trị tuần hoàn, hình thành hệ sinh thái sản xuất tiêu dùng bền vững.
Coi định hướng của Đảng và Chính phủ là “kim chỉ nam” và sự chủ động sáng tạo của doanh nghiệp là yếu tố quyết định KTTH đi vào thực chất, bà Nguyễn Thị Lâm Giang - Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương) cho rằng: Các doanh nghiệp đang phải đối mặt với nhiều áp lực thách thức về sử dụng tài nguyên, năng lượng, tuân thủ các yêu cầu, tiêu chuẩn quy định xanh, bền vững của các thị trường quốc tế. Việc áp dụng các mô hình bền vững, tuần hoàn đem lại các lợi ích thiết thực, các cơ hội mới về mở rộng thị trường đối với các sản phẩm xanh, được dán nhãn sinh thái.
"Đây là thách thức nhưng đồng thời cũng là cơ hội để doanh nghiệp khẳng định thương hiệu trên chuỗi giá trị toàn cầu" – bà Giang nhấn mạnh.
Linh hoạt, chủ động, sáng tạo
Xác định vai trò chủ lực trong hiện thực hoá các mục tiêu đã đề ra, trong thời gian qua, nhiều doanh nghiệp trong ngành Công Thương đã tiên phong triển khai KTTH với sự chủ động, linh hoạt, sáng tạo.
Điển hình như Vinamilk là một trong những đơn vị tiên phong khi gắn KTTH với chiến lược phát triển bền vững. Bà Mai Kiều Liên, Tổng Giám đốc Vinamilk, cho biết: “Vinamilk sẽ tiếp tục thúc đẩy các chương trình và sáng kiến phát triển bền vững; thành lập một bộ phận chuyên trách về kinh tế tuần hoàn... hướng tới mục tiêu tạo ra giá trị lớn nhất ở Đông Nam Á”.
Thực tế, tại Vinamilk, kinh tế tuần hoàn gắn liền với các mục tiêu về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, đặc biệt là việc sử dụng tài nguyên tiết kiệm, hiệu quả, giảm thiểu và tiến tới loại bỏ hoàn toàn các loại chất thải gây ô nhiễm môi trường.
Theo đó, từ năm 2022, Vinamilk đã nỗ lực triển khai nhiều hoạt động nhằm chuyển đổi mô hình kinh tế tuyến tính sang kinh tế tuần hoàn, trong đó chú trọng biến các hóa chất thành nguồn tài nguyên, giảm tiêu thụ nguyên liệu đầu vào, đồng thời sử dụng các vật liệu thân thiện với môi trường có khả năng tái sử dụng, tái chế hoặc dễ dàng phân hủy, nhằm hạn chế tối đa tác động bất lợi đến môi trường xung quanh.
Vinamilk đã nỗ lực triển khai nhiều hoạt động nhằm chuyển đổi mô hình kinh tế tuyến tính sang kinh tế tuần hoàn
Trong lĩnh vực dệt may, Tổng Công ty May 10 đã triển khai mô hình tái chế vải vụn, biến phế liệu thành nguyên liệu đầu vào cho sản xuất phụ trợ. Doanh nghiệp này còn hợp tác với các đối tác nước ngoài để ứng dụng công nghệ nhuộm tiết kiệm nước, giúp giảm hơn 30% lượng nước thải ra môi trường. Đây là minh chứng rõ rệt cho thấy kinh tế tuần hoàn không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí, mà còn nâng cao giá trị thương hiệu trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Trong ngành nhựa và bao bì, Công ty TNHH Nhựa An Phát Holdings đã trở thành điển hình tiên phong khi phát triển chuỗi sản phẩm sinh học phân hủy hoàn toàn, thay thế túi nilon truyền thống. Đồng thời, doanh nghiệp còn đầu tư nhà máy tái chế nhựa công nghệ cao, biến rác thải nhựa thành hạt nhựa tái sinh phục vụ sản xuất. Đây là một hướng đi chiến lược, phù hợp với xu thế giảm nhựa sử dụng một lần và tăng cường tái chế mà Chính phủ đã khuyến khích.
Có thể thấy, từ chủ trương định hướng đến hiện thực triển khai có thể khẳng định KTTH không chỉ là trách nhiệm môi trường mà còn là chìa khóa nâng cao sức cạnh tranh và mở rộng thị trường xuất khẩu.
Để hỗ trợ doanh nghiệp, gần đây nhất, Bộ Công Thương cùng Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) và Chính phủ Hà Lan đã triển khai Dự án ACE-Biz tại TP. Hồ Chí Minh (7/2025), cung cấp thông tin về xu hướng quốc tế như Thỏa thuận Xanh châu Âu (EU Green Deal), Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), Quy định thiết kế sản phẩm bền vững (ESPR), cùng các hành lang pháp lý trong nước như Luật Bảo vệ môi trường 2020, EPR và Kế hoạch hành động quốc gia về KTTH.
Ông Phạm Sinh Thành - Phó Trưởng phòng Phòng Môi trường Công Thương (Bộ Công Thương) cho biết: “Từ sau Luật Bảo vệ môi trường 2020, vai trò quản lý nhà nước có sự chuyển dịch căn bản, từ mô hình phân tán sang tập trung thống nhất. Bộ Công Thương không còn ban hành chính sách nhưng vẫn giữ vai trò then chốt trong thực thi, kiểm soát chất thải tại nguồn và thúc đẩy sản xuất sạch”.
Điều này cho thấy, chính sách thống nhất của Nhà nước cùng sự đồng hành, hỗ trợ từ Bộ Công Thương đang tạo nền tảng để KTTH phát triển sâu rộng trong các ngành công nghiệp trọng điểm.
Trong phát biểu tại Hội nghị COP26 ở Glasgow (Anh), Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính khẳng định: “Việt Nam sẽ xây dựng và triển khai các biện pháp giảm phát thải khí nhà kính mạnh mẽ bằng nguồn lực của mình, cùng với sự hợp tác và hỗ trợ của cộng đồng quốc tế, nhất là các nước phát triển, cả về tài chính và công nghệ, để đạt mức phát thải ròng bằng ‘0’ vào năm 2050”.
Ngay sau COP26, Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia thực hiện cam kết Net Zero do Thủ tướng làm Trưởng ban, đồng thời giao các bộ, ngành xây dựng chiến lược, đề án hành động. Trong đó, phát triển kinh tế tuần hoàn được nhấn mạnh là một trong những giải pháp trọng tâm để thực hiện mục tiêu này. Điều đó cho thấy vai trò dẫn dắt và định hướng của Nhà nước là hết sức quan trọng.
Trong ngành Công Thương, KTTH không chỉ dừng ở khẩu hiệu mà đang dần trở thành trụ cột của tăng trưởng xanh. Từ định hướng chiến lược của Đảng, sự vào cuộc của Chính phủ, đến nỗ lực chủ động từ doanh nghiệp, KTTH đang khẳng định vai trò động lực phát triển mới.
