Kinh nghiệm của Bắc Âu với phát triển kinh tế xanh ở Việt Nam

Nhân kỷ niệm Ngày Bắc Âu 2023, chiều 23/3, Đại sứ quán các nước Bắc Âu tại Việt Nam (Đan Mạch, Phần Lan, Na Uy và Thụy Điển) đã phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Tọa đàm "Giải pháp xanh cho kinh tế tuần hoàn và quản lý chất thải: Kinh nghiệm của Bắc Âu và hàm ý chính sách đối với Việt Nam". Sự kiện nhằm mục đích cung cấp cái nhìn toàn cảnh về các chính sách, sáng kiến ​​và các giải pháp sáng tạo của các nước Bắc Âu trong quá trình chuyển đổi xanh, có thể phù hợp và áp dụng được ở Việt Nam trong việc loại bỏ chất thải và giảm thiểu ô nhiễm, tuần hoàn sản phẩm và tái tạo thiên nhiên.

Các nước khu vực Bắc Âu được biết đến với những cam kết mạnh mẽ đối với môi trường và tính tuần hoàn, đang dẫn đầu trong quá trình đổi mới sáng tạo xanh, tọa đàm tạo điều kiện để các tổ chức và công ty Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực này học hỏi từ mô hình Bắc Âu, thúc đẩy tăng trưởng và đóng góp cho Chương trình nghị sự 2030, Thỏa thuận Paris cũng như đạt được sự phục hồi xanh và toàn diện sau đại dịch Covid-19.

Bà Ann Måwe - Đại sứ Thụy Điển tại Việt Nam nhấn mạnh: “Tính tuần hoàn và phát triển bền vững là trọng tâm của các quốc gia Bắc Âu. Chúng tôi mong muốn được chia sẻ những bài học và kinh nghiệm quý báu của mình để có thể chuyển đổi mô hình kinh tế theo hướng bền vững hơn, theo đó vừa tăng trưởng kinh tế và vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo. Và cố gắng tìm ra hướng đi tốt nhất để cả kinh tế và môi trường đều thắng.”

Chia sẻ về vai trò của khu vực tư nhân trong thúc đẩy các giải pháp sáng tạo xanh, Đại sứ Na Uy tại Việt Nam Hilde Solbakken cho biết, ở khu vực Bắc Âu, các giải pháp sáng tạo của khu vực tư nhân có thể dẫn đến những cải thiện đáng kể trong quy trình quản lý chất thải và giảm thiểu ô nhiễm nhựa. "Chúng tôi tin rằng khi Chính phủ có các quy định và cơ chế khuyến khích phù hợp, chúng ta có thể giải phóng tiềm năng của khu vực tư nhân để thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh" - Đại sứ Na Uy tại Việt Nam thông tin.

Bên cạnh đó, ông Keijo Norvanto - Đại sứ Phần Lan tại Việt Nam, nhận định: Đối với các nước Bắc Âu, kinh tế tuần hoàn là một công cụ hiệu quả để đạt được mục tiêu phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu, tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên và cải thiện môi trường, cùng lúc đó sẽ tạo thêm việc làm, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đóng góp vào phúc lợi chung của toàn xã hội.

"Tôi rất vui mừng vì sự kiện Ngày Bắc Âu 2023 nhận được sự quan tâm của các nhà hoạch định chính sách, các doanh nghiệp, nhà nghiên cứu và đông đảo khán giả Việt Nam”- ông Keijo Norvanto bày tỏ.

PGS.TS. Dương Trung Ý - Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho biết: Khi Việt Nam cam kết chuyển đổi sang nền kinh tế các-bon thấp và xanh hơn sau Covid-19, đây thực sự là thời điểm thích hợp để để lồng ghép kinh tế tuần hoàn nhằm quản lý hiệu quả các nguồn tài nguyên, hạn chế khí thải và chất thải, cũng như tái tạo môi trường.

Nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế trong đó có các nước Bắc Âu về phát triển kinh tế tuần hoàn sẽ giúp có thêm những gợi mở chính sách phù hợp với điều kiện thực tế đất nước để xây dựng nền kinh tế vững mạnh, góp phần nâng cao chất lượng đời sống nhân dân.

Khu vực Bắc Âu đã triển khai nhiều chính sách và sáng kiến ​​để thúc đẩy phát triển bền vững. Trong đó, Đan Mạch đã thực hiện chiến lược chuyển đổi xanh, tập trung vào việc giảm 70% lượng phát thải khí nhà kính vào năm 2030 so với mức của năm 1990 và tiến tới mức phát thải ròng bằng 0 vào muộn nhất là năm 2050.

Phần Lan là quốc gia đầu tiên trên thế giới xây dựng Lộ trình Quốc gia tiến tới Nền Kinh tế Tuần hoàn (2016–2025) nhằm mục đích giảm phát sinh chất thải và thúc đẩy việc tái sử dụng nguyên vật liệu.

Na Uy hiện đang khởi động Sáng kiến ​​Công nghiệp Xanh để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi, tạo việc làm, tăng xuất khẩu và cắt giảm phát thải khí nhà kính. Trong khi đó, Thụy Điển đã đặt ra các mục tiêu đầy tham vọng về tính bền vững, bao gồm cả việc không sử dụng nhiên liệu hóa thạch và sử dụng 100% năng lượng tái tạo vào năm 2045.

Cùng với đó, Việt Nam đặt ra các mục tiêu khí hậu. Tại Hội nghị Thượng đỉnh về khí hậu COP26 ở Glasgow tháng 11/2021, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã cam kết Việt Nam đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Cam kết này cũng đã được tái khẳng định trong cập nhật Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC) của Việt Nam tại COP27 2022.

Với cam kết này và tiếp nối thỏa thuận với các nước G7++ về Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Bình đẳng (JETP) vào tháng 12 năm 2022, Việt Nam đang ở vị thế sẵn sàng để thực hiện các bước tiến quan trọng trong quá trình chuyển đổi xanh.

Ngoài ra, với Chiến lược Tăng trưởng Xanh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Việt Nam cũng đặt mục tiêu hướng tới một nền kinh tế xanh và bền vững thông qua thúc đẩy công nghệ xanh, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính. Chiến lược này cũng chú trọng tới quản lý chất thải và giảm thiểu ô nhiễm nhựa. Áp dụng những công nghệ hiện đại và giải pháp sáng tạo, Việt Nam còn có thể trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực về phát triển bền vững.

Tại tọa đàm, đại diện của một số tổ chức và công ty Bắc Âu như Re:source và Elextrolux (Thụy Điển), Quỹ Đổi mới Phần Lan Sitra, Valmet (Phần Lan), SINTEF, TOMRA (Na Uy) và Gehl Architects (Đan Mạch), v.v... đã thảo luận về mô hình kinh doanh tuần hoàn của họ cùng với các cam kết tăng cường việc tái chế, giảm thiểu chất thải và khí thải carbon trong quá trình hoạt động.

Các đại diện cũng nhấn mạnh những nỗ lực trong việc nâng cao kỹ năng, tài chính, áp dụng công nghệ cũng như môi trường pháp lý thuận lợi sẽ là chìa khóa để tận dụng tối đa quá trình chuyển đổi xanh và khai phóng toàn bộ tiềm năng cho tương lai của Việt Nam.