Kiến thức cơ bản cần biết về hóa trị

Hóa trị liệu pháp là sử dụng các loại thuốc để phá hủy tế bào ung thư, nhằm ngăn chặn chúng phát triển và phân chia. Bởi vì các tế bào ung thư phát triển và phân chia nhanh hơn các tế bào bình thường, cho nên hóa trị có tác động đến tế bào ung thư nhiều hơn tế bào thường. Tuy nhiên, thuốc hóa trị vẫn có thể ảnh hưởng lên tế bào lành, gây ra một số tác dụng phụ mà chúng tôi sẽ đề cập sau.
kien thuc co ban can biet ve hoa tri
Ảnh minh họa

Phân loại hóa trị liệu pháp

Đa phần những loại thuốc gây độc lên tế bào ung thư đều thuộc nhóm liệu pháp hóa trị chuẩn, hóa trị truyền thống hay còn gọi là liệu pháp hóa chất độc tế bào.

Một vài loại thuốc khác cũng dùng để điều trị ung thư. Nhiều loại thuốc mới ra đời được gọi là thuốc nhắm đích hay liệu pháp nhắm đích. Liệu pháp nhắm đích tiêu diệt tế bào ung thư bằng cách ức chế gen hoặc protein có trong tế bào ung thư. Liệu pháp này sử dụng con đường đặc hiệu trên tế bào ung thư nên thường có ít tác dụng phụ và ít ảnh hưởng tới các tế bào lành.

Một số phương pháp điều trị ung thư khác bao gồm liệu pháp nội tiết và các thuốc tác động vào hệ thống miễn dịch nhằm thông qua hệ miễn dịch tấn công tế bào ung thư, được gọi là liệu pháp miễn dịch.

Hóa trị liệu pháp điều trị ung thư như thế nào?

Bác sĩ sử dụng hóa trị bằng nhiều cách khác nhau tại nhiều thời điểm khác nhau. Chúng bao gồm:

  • Sử dụng trước phẫu thuật hay xạ trị nhằm thu nhỏ khối u lại. Đó là hóa trị tân bổ trợ.
  • Sử dụng sau phẫu thuật hay xạ trị nhằm diệt các tế bào ung thư còn sót lại. Đó là hóa trị bổ trợ.
  • Điều trị đơn thuần với các thuốc hóa trị. Ví dụ điều trị các bệnh ung thư máu hoặc hệ thống bạch huyết, như bệnh bạch cầu và lymphoma.
  • Điều trị các bệnh ung thư tái phát (sau khi đã điều trị Phẫu thuật, xạ trị hay hóa trị trước đó).
  • Sử dụng để điều trị các trường hợp ung thư đã lan tràn khắp cơ thể, được gọi là bệnh di căn.

Mục tiêu của hóa trị liệu pháp

Mục tiêu của điều trị bằng hóa trị phụ thuộc vào loại ung thư và giai đoạn bệnh. Đôi khi, mục tiêu của điều trị là tiêu diệt hết tế bào ung thư và ngăn chặn bệnh quay trở lại (hóa trị triệt căn). Nếu điều này là không thể, mục tiêu của hóa trị là giúp kìm hãm và làm chậm sự phát triển của ung thư.

Kìm hãm và làm chậm sự phát triển của ung thư bằng hóa trị cũng giúp kiểm soát các triệu chứng do ung thư gây ra. Khi đó chúng được gọi là hóa trị giảm nhẹ.

Kế hoạch hóa trị liệu pháp

Loại thuốc, liều lượng thuốc và liệu trình điều trị phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Chúng bao gồm:

  • Loại ung thư.
  • Kích thước khối u, vị trí u, và vị trí di căn (nếu có). Tất cả gộp lại được gọi là giai đoạn bệnh.
  • Tuổi và tình trạng sức khỏe bệnh nhân.
  • Khả năng xử trí của bệnh nhân với các tác dụng phụ thường gặp như thế nào.
  • Bất cứ bệnh lý kèm theo nào mà bệnh nhân có.
  • Tiền căn điều trị ung thư trước đây.

Nơi thực hiện hóa trị liệu pháp?

Các nhân viên y tế sẽ tiến hành hóa trị cho bệnh nhân tại bệnh viện. Một số loại hóa chất dùng bằng đường uống có thể sử dụng tại nhà.

Hóa trị liệu pháp kéo dài bao lâu?

Hóa trị thường được chỉ định trong một khoảng thời gian nhất định, thường vài tháng đến 1 năm hoặc có thể hơn (tùy vào bệnh, mức độ đáp ứng, mức chịu đựng của cơ thể).

Tác dụng phụ của nhiều loại thuốc không cho phép sử dụng hóa chất hàng ngày. Bác sĩ thường chỉ định sử dụng thuốc ngắt quãng, vì vậy bệnh nhân có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi trước đợt điều trị kế tiếp. Điều đó cũng giúp cho những tế bào lành bị ảnh hưởng của hóa trị có cơ hội phục hồi lại.

Ví dụ, bệnh nhân nhận hóa trị vào ngày thứ nhất, sau đó có 3 tuần để nghỉ ngơi trước khi điều trị lại. Chu kỳ mỗi 3 tuần được gọi là 1 chu kỳ điều trị. Vài chu kỳ tạo nên 1 liệu trình hóa trị. Một liệu trình thông thường ít nhất 3 tháng hoặc hơn.

Một vài bệnh ung thư có thể điều trị với thời gian nghỉ ngơi giữa các chu kỳ ít hơn. Chúng được gọi là “liệu trình dày” (dose-dense schedule). Cách làm này có thể giúp tăng hiệu quả hóa trị với một số bệnh ung thư. Nhưng chúng cũng tăng nguy cơ bị tác dụng phụ. Nếu có bất cứ thắc mắc gì về lịch trình hóa trị, bạn có thể trao đổi với bác sĩ điều trị của mình.

Hóa trị liệu pháp được thực hiện như thế nào?

Hóa trị truyền tĩnh mạch (IV). Nhiều loại thuốc cần tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch. Chúng được gọi là hóa trị tĩnh mạch (IV). Việc điều trị cần một vài phút tới một vài giờ. Một số thuốc tĩnh mạch hiệu quả hơn nếu được sử dụng trong vài ngày tới vài tuần. Bệnh nhân có thể sử dụng một cái bơm nhỏ (small pump) mang theo bên người. Chúng được gọi là liệu pháp hóa trị truyền liên tục.

Hóa trị đường uống. Bệnh nhân có thể sử dụng một số thuốc bằng đường miệng. chúng có thể là dạng viên, dạng con nhộng hoặc dạng lỏng. Điều đó có nghĩa là bệnh nhân có thể nhận thuốc tại quầy thuốc và mang về nhà. Ngày nay hóa trị đường uống khá phổ biến, kể từ khi thuốc nhắm trúng đích được sử dụng. Một số thuốc được dùng hàng ngày, một số khác được dùng ít thường xuyên hơn. Ví dụ, có thuốc được dùng hàng ngày trong 4 tuần và nghỉ ngơi 2 tuần.

Hóa chất đường tiêm. Đó là hóa trị bằng cách tiêm vào cơ hoặc da. Có thể sử dụng các vị trí ở tay, chân, mông hoặc bụng.

Hóa trị đường động mạch. Động mạch là mạch máu đưa máu từ tim tới các bộ phận khác trong cơ thể. Thỉnh thoảng, hóa chất được tiêm vào động mạch để đến trực tiếp vùng có khối u. Cách làm này được gọi là hóa trị nội động mạch.

Hóa trị trong phúc mạc hay màng bụng. Đối với một số ung thư, hóa chất có thể được bơm trực tiếp vào khoang/ổ bụng. Phúc mạc là 1 từ chuyên ngành chỉ màng bụng, bao trùm bề mặt bên trong của khoang/ổ bụng và bao quanh ruột, gan và dạ dày. Loại điều trị này nhắm tới các ung thư liên quan tới phúc mạc ví dụ như ung thư buồng trứng là loại ung thư thường lan tràn vào khoang phúc mạc.

Hóa trị tại chỗ. Bệnh nhân có thể sử dụng một vài loại hóa chất dạng kem bôi lên da. Các loại thuốc này được cấp tại nhà thuốc và mang về nhà.

Một số thuốc điều trị ung thư khác

Các loại thuốc truyền thống được sử dụng cho hóa trị là một phần quan trọng trong điều trị nhiều bệnh ung thư. Thuốc ảnh hưởng đến cả tế bào ung thư và tế bào lành. Nhưng các nhà khoa học đã thiết kế các loại thuốc mới hơn hoạt động đặc biệt hơn để điều trị ung thư. Những phương pháp điều trị này cũng gây ra những tác dụng phụ khác nhau.

Bác sĩ có thể sử dụng các loại thuốc ung thư mới như là thuốc điều trị duy nhất. Nhưng chúng thường được phối hợp với hóa trị truyền thống. Các loại điều trị này bao gồm:

Liệu pháp nội tiết: Liệu pháp này nhằm thay đổi lượng hormone (hóc môn) – vốn là các loại hóa chất được sinh ra tự nhiên trong cơ thể. Chúng giúp kiểm soát hoạt động của tế bào và cơ quan trong cơ thể. Bác sĩ dùng liệu pháp nội tiết bởi vì một số hormone có ảnh hưởng đến một số bệnh ung thư. Ví dụ, ung thư vú và ung thư tiền liệt tuyến.

Liệu pháp nhắm đích: Liệu pháp này nhắm vào các gen và protein có trong tế bào ung thư và bất hoạt chúng, cái mà đóng vai trò như những thành phần chủ chốt trên con đường dẫn đến sự phát triển và phân chia của tế bào ung thư.

Liệu pháp miễn dịch: Liệu pháp này giúp hệ miễn dịch của cơ thể chống lại ung thư. Đây là loại điều trị có thể được sử dụng cho một số loại ung thư hiện nay và sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong điều trị ung thư trong tương lai.

Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Tin mới nhất

Thực hư về việc uống cà phê mỗi ngày làm tăng trí nhớ?

Thực hư về việc uống cà phê mỗi ngày làm tăng trí nhớ?

Não bộ có thực sự được nâng cao trí nhớ nếu chúng ta uống cà phê hàng ngày? Nghiên cứu của các tổ chức uy tín trên thế giới sẽ cho chúng ta thấy điều này.
Hồ tiêu ngoài là “vua của các loại gia vị” còn giúp phòng ngừa bệnh ung thư nhờ một hợp chất

Hồ tiêu ngoài là “vua của các loại gia vị” còn giúp phòng ngừa bệnh ung thư nhờ một hợp chất

Hồ tiêu không chỉ được dùng làm gia vị mà còn là dược liệu có nhiều tác dụng chữa bệnh như ngừa ung thư, tốt cho tiêu hóa...
Mối liên hệ bất ngờ giữa rau dền đỏ và chứng thiếu canxi, sắt

Mối liên hệ bất ngờ giữa rau dền đỏ và chứng thiếu canxi, sắt

Thành phần sắt trong rau dền chiếm hàm lượng khá cao. Sử dụng rau dền có thể giúp giảm viêm, tốt cho xương, ngăn ngừa các bệnh tim mạch, đái tháo đường...
Cây cỏ tranh: Bài thuốc dân gian từ loài cây mọc dại

Cây cỏ tranh: Bài thuốc dân gian từ loài cây mọc dại

Cây cỏ tranh không chỉ là loại cây dại mà còn là một bài thuốc quý trong Đông y. Với nhiều công dụng, cỏ tranh đã giúp cải thiện sức khỏe vàđiều trị nhiều bệnh.
TP. Hồ Chí Minh: Người dân sẽ được cấp cứu bằng máy bay và đường thủy

TP. Hồ Chí Minh: Người dân sẽ được cấp cứu bằng máy bay và đường thủy

Mục tiêu đến năm 2030, TP. Hồ Chí Minh sẽ có 3 Trung tâm cấp cứu 115 khác ngoài bệnh viện và 2 trạm cấp cứu đường hàng không và đường thủy.

Tin cùng chuyên mục

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Ngày 27/3, Bộ Y tế phối hợp với Bộ NN&PTNT tổ chức Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người.
Loại quả vừa ăn sống hoặc nấu thành nhiều món có tác dụng phòng ngừa bệnh ung thư, tim mạch

Loại quả vừa ăn sống hoặc nấu thành nhiều món có tác dụng phòng ngừa bệnh ung thư, tim mạch

Cà chua là một loại quả có giá trị dinh dưỡng cao, chứa nhiều vitamin và khoáng chất đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhất là phòng ngừa tim mạch đến ung thư
Bộ Y tế thông tin về việc “bỏ giấy khám sức khỏe khi cấp bằng lái xe’’

Bộ Y tế thông tin về việc “bỏ giấy khám sức khỏe khi cấp bằng lái xe’’

Ngày 26/3, Bộ Y tế đã có văn bản gửi Sở Y tế 63 tỉnh, thành phố; bệnh viện, viện… hướng dẫn văn bản liên quan công tác khám sức khỏe.
​​​​​​​Chưa tìm ra nguồn lây nhiễm cúm A/H5N1 ở Khánh Hoà

​​​​​​​Chưa tìm ra nguồn lây nhiễm cúm A/H5N1 ở Khánh Hoà

Ngành y tế tỉnh Khánh Hoà chưa tìm ra nguồn lây cúm A/H5N1 khiến nam sinh 21 tuổi tử vong, do địa phương chưa có ổ dịch, chưa có cảnh báo.
Quả dừa ngoài giải khát còn tác dụng chữa loại bệnh mà 70% dân số Việt Nam mắc và nguy cơ mắc

Quả dừa ngoài giải khát còn tác dụng chữa loại bệnh mà 70% dân số Việt Nam mắc và nguy cơ mắc

Dừa là loại quả "quốc dân" có vị thanh mát, ngọt dịu. Không những thế, nó còn rất thích hợp điều trị các bệnh lý về đường tiêu hóa, trong đó có bệnh đau dạ dày.
Số ca mắc bệnh lao tăng cao, Thủ tướng chỉ đạo tăng cường phòng, chống bệnh

Số ca mắc bệnh lao tăng cao, Thủ tướng chỉ đạo tăng cường phòng, chống bệnh

Hàng năm, khoảng 13.000 người người tử vong do bệnh lao; 40% người mắc lao trong cộng đồng chưa được phát hiện và điều trị, đặc biệt người trẻ mắc lao gia tăng.
Vị thuốc hay từ cây hoa ngũ sắc

Vị thuốc hay từ cây hoa ngũ sắc

Hoa ngũ sắc không chỉ dùng làm cảnh mà nó còn là một vị thuốc được sử dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh của y học cổ truyền.
Một loại gia vị ví như “thần dược” giúp giảm mỡ máu cao

Một loại gia vị ví như “thần dược” giúp giảm mỡ máu cao

Quế là loại gia vị bổ dưỡng có thể thêm vào nhiều món ăn và còn có tác dụng giúp giảm mỡ máu cao, được các chuyên gia chuyên dinh dưỡng khuyên dùng.
Lof Malto triệu bước nhảy tạo kỷ lục đồng diễn sân trường

Lof Malto triệu bước nhảy tạo kỷ lục đồng diễn sân trường

Hơn 5 triệu học sinh của hơn 10.000 trường THCS trên cả nước đã tham gia màn đồng diễn có tên gọi “Tiến bước dưới cờ đoàn và Lof Malto - Khi nào mình lớn”.
Hoa quỳnh: Món ăn và vị thuốc quý ít ai biết

Hoa quỳnh: Món ăn và vị thuốc quý ít ai biết

Hoa quỳnh thường nở về đêm với hương thơm rất đặc biệt. Ít ai biết, hoa vừa là vị thuốc quý mà còn chế biến thành những món ăn thơm ngon bổ dưỡng.
Cúm A H5N1: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa

Cúm A H5N1: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa

H5N1 là một loại virus cúm A có khả năng gây bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở gia cầm, chính vì thế mà H5N1 còn có tên là cúm gia cầm.
Mối liên hệ bất ngờ giữa cà phê và bệnh ung thư

Mối liên hệ bất ngờ giữa cà phê và bệnh ung thư

Cà phê không chỉ là loại đồ uống khiến hàng triệu người trên thế giới say mê mà còn giúp hỗ trợ phòng tránh nhiều căn bệnh nguy hiểm, trong đó có ung thư.
Bộ Y tế thông tin về trường hợp mắc Cúm A(H5N1) tại Khánh Hòa

Bộ Y tế thông tin về trường hợp mắc Cúm A(H5N1) tại Khánh Hòa

Chiều tối ngày 24/3, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) có thông tin cụ thể gửi báo chí về trường hợp mắc Cúm A(H5N1) tại Khánh Hòa.
TP. Hồ Chí Minh “quản chặt” đầu vào của hàng hóa, thực phẩm

TP. Hồ Chí Minh “quản chặt” đầu vào của hàng hóa, thực phẩm

Hiện nay điều kiện để bán hàng vào siêu thị TP. Hồ Chí Minh có thể sẽ khó hơn trước song đây là việc cần thiết để ngăn chặn thực phẩm không an toàn.
Việt Nam hiện là nước có gánh nặng bệnh lao cao trên toàn cầu

Việt Nam hiện là nước có gánh nặng bệnh lao cao trên toàn cầu

Việt Nam hiện là nước có gánh nặng bệnh lao cao trên toàn cầu; hơn 40% bệnh nhân lao nằm trong cộng đồng chưa được phát hiện và điều trị.
Bệnh viện ngành mắt tìm giải pháp tháo gỡ “điểm nghẽn’’ đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư y tế

Bệnh viện ngành mắt tìm giải pháp tháo gỡ “điểm nghẽn’’ đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư y tế

Ngày 23/3 tại Bắc Ninh, Bệnh viện Mắt TW chủ trì Hội nghị Giám đốc các bệnh viện chuyên khoa mắt, cập nhật kinh nghiệm đào tạo, chỉ đạo tuyến và đấu thầu y tế.
"Bắt tay" đối tác ngoại để nâng cao chất lượng dịch vụ y tế

"Bắt tay" đối tác ngoại để nâng cao chất lượng dịch vụ y tế

Tổ chức Strasys (Anh) sẽ hỗ trợ Việt Nam xây dựng và phát triển các trung tâm xuất sắc để cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe chuyên sâu cho người dân.
Loại rau mọc dại nhưng được ví như “thần dược” cực kỳ tốt cho sức khỏe

Loại rau mọc dại nhưng được ví như “thần dược” cực kỳ tốt cho sức khỏe

Rau má mọc dại khắp nơi nhưng lại là loại thực phẩm bổ dưỡng và có nhiều dược tính tốt cho sức khỏe.
Khánh Hoà phát hiện 1 ca nhiễm cúm A/H5

Khánh Hoà phát hiện 1 ca nhiễm cúm A/H5

Nam sinh 21 tuổi, học Trường Đại học Nha Trang (Khánh Hoà) dương tính với cúm A/H5, là bệnh lây truyền từ gia cầm sang người, có tỷ lệ tử vong cao, khoảng 50%.
Việt Nam được chọn là quốc gia nghiên cứu vaccine phòng bệnh lao

Việt Nam được chọn là quốc gia nghiên cứu vaccine phòng bệnh lao

Việt Nam là 1 trong 7 quốc gia được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lựa chọn triển khai nghiên cứu vaccine phòng bệnh lao M72.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động