Hiểu về liệu pháp nhắm đích điều trị ung thư

Liệu pháp nhắm đích (Targeted Therapy) là một phương pháp trị ung thư bằng cách sử dụng thuốc. Nó khác với liệu pháp hóa trị truyền thống. Thuốc ở đây là một liệu pháp có mục tiêu cụ thể giúp ngăn chặn sự phát triển và lan rộng của khối u. Chúng hoạt động bằng cách tấn công vào các gene hay protein chuyên biệt. Những gene và protein này được tìm thấy ở tế bào ung thư hoặc những tế bào có liên quan đến sự phát triển của khối u, ví dụ như tế bào mạch máu.    

Bác sĩ thường sử dụng kết hợp liệu pháp nhắm đích với hóa trị và những phương pháp khác. Cục quản lí Thực phẩm và Dược phẩm của Mỹ (FDA) đã thông qua liệu pháp nhắm đích cho nhiều loại ung thư. Các nhà khoa học cũng đang thử nghiệm thuộc trên những loại ung thư mới.

“Đối tượng” của liệu pháp nhắm đích

hieu ve lieu phap nham dich dieu tri ung thu
Liệu pháp nhắm đích cố gắng tiêu diệt đặc hiệu khối u

Biết phương thức phát triển của tế bào ung thư sẽ giúp hiểu được liệu pháp nhắm đích hoạt động như thế nào. Tế bào tạo nên mọi loại mô trong cơ thể. Có rất nhiều loại tế bào như tế bào máu, tế bào não và tế bào da. Mỗi loại có một chức năng chuyên biệt. Ung thư bắt đầu khi những gene chuyên biệt nào đó trong tế bào khoẻ mạnh thay đổi. Các nhà khoa học gọi những thay đổi này là đột biến. Tế bào tạo ra protein từ các gene để thực hiện các chức năng của nó. Nếu gene thay đổi, những protein này cũng thay đổi luôn. Chính những thay đổi này làm tế bào phân chia bất bình thường hoặc sống quá lâu. Khi việc này xảy ra, tế bào sẽ phát triển mà ngoài tầm kiểm soát. Chính những tế bào phát triển ngoài tầm kiểm soát này tạo thành khối u.

Các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu về sự thay đổi của một số gene nhất định tại một số loại ung thư nhất định. Từ đó họ mới phát triển các loại thuốc nhằm vào các thay đổi này. Những loại thuốc này có thể:

- Ngăn chặn hoặc dập tắt các tín hiệu “đèn xanh” giúp tế bào ung thư phát triển hay phân chia.

- Bảo vệ tế bào khỏi hiện tượng sống lâu hơn bình thường.

- Giết các tế bào ung thư.

Các loại liệu pháp nhắm đích

Có 2 loại liệu pháp nhắm đích:

- Kháng thể đơn dòng: Những loại thuốc “kháng thể đơn dòng” ngăn chặn một mục tiêu cụ thể từ phía bên ngoài của tế bào ung thư hay trong khu vực xung quanh khối u. Những loại thuốc này hoạt động như những cái phích điện cắm vào những ổ điện vậy. Phích điện ngăn ngừa dòng điện không chạy ra khỏi những ổ điện. Kháng thể đơn dòng cũng có thể đưa những chất độc trực tiếp đến cho tế bào ung thư. Ví dụ chúng có thể hỗ trợ để hóa trị và xạ trị đến được tới tế bào ung thư hiệu quả hơn. Dạng thuốc này thường được tiêm dưới da.

- Thuốc là những phân tử nhỏ: Dạng thuốc được gọi là “phân tử nhỏ” có thể ngăn chặn các quá trình giúp tế bào ung thư nhân lên và lan rộng. Những loại thuốc này thường được uống dưới dạng viên. Chất ức chế quá trình tạo mạch máu là một ví dụ về dạng này trong liệu pháp nhắm đích. Những loại thuốc này ngăn cản sự hình thành các mạch máu mới trong các mô xung quanh khối u. Một khối u cần nhiều mạch máu để mang đến chất dinh dưỡng và giúp chúng phát triển và lan rộng. Dạng liệu pháp này bỏ đói khối u bằng cách ngăn chặn, không cho các mạch máu mới phát triển.

Tìm phương pháp chữa trị hợp với bệnh nhân

Các nghiên cứu cho thấy rằng không phải tất cả các khối u đều có cùng mục tiêu. Vì vậy cách chữa trị hướng vào một mục tiêu giống nhau lại không hiệu quả cho tất cả mọi người. Ví dụ, một gene gọi là KRAS kiểm soát sự phát triển và lan rộng của khối u. Khoảng 40% trong số các ca ung thư đại tràng có đột biến trên gene này. Khi điều này xảy ra, liệu pháp nhắm đích cetuximab (Erbitux) và panitumumab (Vectibix) lại không hiệu quả. Nếu bạn bị ung thư đại tràng, kiểm tra tình trạng của KRAS sẽ giúp bác sĩ xác định liệu pháp nào là hiệu quả cho bạn. Nó cũng bảo vệ bạn khỏi những tác dụng phụ không cần thiết. Bạn cũng không phải trả tiền cho những loại thuốc có thể không giúp ích được gì.

Bác sĩ của có thể yêu cầu làm một số kiểm tra về gene, protein và những nhân tố khác trong khối u. Điều này giúp họ tìm ra được liệu pháp hiệu quả nhất. Nhiều liệu pháp nhắm đích cũng gây ra tác dụng phụ. Và chúng cũng đắt đỏ nữa. Vì vậy, các bác sĩ phải cố gắng tìm ra các chữa trị hiệu quả nhất dành cho mỗi khối u.

Các ví dụ về liệu pháp nhắm đích

Bên dưới là một vài ví dụ về liệu pháp nhắm đích.

- Ung thư vú: Khoảng 20-25% các loại ung thư vú có quá nhiều một loại protein gọi là thụ thể nhân tố phát triển biểu mô số 2 (epidermal growth factor receptor 2 – HER2). Protein này làm cho tế bào ung thư phát triển. Nếu khối u là dương tính với HER2, một vài loại liệu pháp hướng vào HER2 có thể được sử dụng.

- Ung thư đại tràng: ung thư đại tràng thường có quá nhiều một loại protein gọi là thụ thể nhân tố phát triển biểu mô (epidermal growth factor receptor – EGFR). Các thuốc ngăn chặn EGFR có thể chặn đứng hoặc làm chậm lại sự phát triển của ung thư. Dạng ung thư này phải không mang theo đột biến KRAS (như đã nói ở trên). Một lựa chọn khác là thuốc ngăn chặn nhân tố phát triển thành mạch (vascular endothelial growth factor – VEGF). Protein này giúp tạo ra các mạch máu mới.

- Ung thư phổi: Các thuốc ngăn chặn EGFR cũng có thể chặn đứng hoặc làm chậm sự phát triển của ung thư phổi. Điều này là có thể với một số đột biến nhất định trên EGFR. Liệu pháp nhắm đích cũng có mặt cho dạng ung thư phổi mang đột biến ở gene ALK và ROS. Bác sĩ cũng sử dụng các chất ức chế sự phát triển mạch máu cho một số dạng ung thư phổi nhất định.

- Ung thư sắc tố da: Khoảng một nữa ung thư sắc tố da có đột biến trên gene BRAF. Các nhà nghiên cứu biết được các đột biến cụ thể BRAF để tạo ra các loại thuốc tốt. Vì vậy, FDA đã chấp thuận một vài loại chất ức chế BRAF. Những loại thuốc này có thể nguy hiểm nếu bệnh nhân không mang đột biến BRAF.

Danh sách trên đây không bao gồm toàn bộ các liệu pháp nhắm đích. Các nhà nghiên cứu còn đang tìm tòi ra nhiều loại mục tiêu mới và thuốc mới.

Các thách thức của liệu pháp nhắm đích

Sử dụng một loại thuốc hữu hiệu cho một loại ung thư cụ thể nghe có vẻ đơn giản. Nhưng liệu pháp nhắm đích thì phức tạp hơn nhiều và không phải lúc nào cũng hiệu quả. Điều quan trọng là hãy nhớ rằng:

- Một liệu pháp nhắm đích sẽ không hiệu quả nếu khối u không có mục tiêu đó.

- Có mục tiêu không có nghĩa là khối u sẽ đáp ứng lại với thuốc.

- Đáp ứng với liệu pháp có thể chỉ là tạm thời.

Ví dụ, mục tiêu có thể không quan trọng với khối u như là bác sĩ từng nghĩ. Vì vậy thuốc cũng không giúp được gì. Hoặc thuốc có thể có tác dụng ban đầu nhưng sau đó thì không. Cuối cùng các loại thuốc trong liệu pháp nhắm đích có thể gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng. Những tác dụng phụ này thường khác với tác dụng phụ do hóa trị truyền thống. Ví dụ, bệnh nhân tiếp nhận liệu pháp nhắm đích thường bị các vấn đề về da, tóc, móng tay và mắt.

Liệu pháp nhắm đích là một phương pháp trị liệu ung thư quan trọng. Nhưng cho đến nay, các bác sĩ chỉ có thể loại bỏ được một số ít các loại ung thư bằng phương pháp này. Hầu hết bệnh nhân vẫn cần phẫu thuật, hóa trị, xạ trị và liệu pháp hormone. Các nhà nghiên cứu vẫn đang tiếp tục phát triển thêm nhiều loại thuốc nhắm đích khác khi họ biết được nhiều hơn những thay đổi đặc trưng xảy ra trong tế bào ung thư.

Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★

Tin mới nhất

Thực hư về việc uống cà phê mỗi ngày làm tăng trí nhớ?

Thực hư về việc uống cà phê mỗi ngày làm tăng trí nhớ?

Não bộ có thực sự được nâng cao trí nhớ nếu chúng ta uống cà phê hàng ngày? Nghiên cứu của các tổ chức uy tín trên thế giới sẽ cho chúng ta thấy điều này.
Hồ tiêu ngoài là “vua của các loại gia vị” còn giúp phòng ngừa bệnh ung thư nhờ một hợp chất

Hồ tiêu ngoài là “vua của các loại gia vị” còn giúp phòng ngừa bệnh ung thư nhờ một hợp chất

Hồ tiêu không chỉ được dùng làm gia vị mà còn là dược liệu có nhiều tác dụng chữa bệnh như ngừa ung thư, tốt cho tiêu hóa...
Mối liên hệ bất ngờ giữa rau dền đỏ và chứng thiếu canxi, sắt

Mối liên hệ bất ngờ giữa rau dền đỏ và chứng thiếu canxi, sắt

Thành phần sắt trong rau dền chiếm hàm lượng khá cao. Sử dụng rau dền có thể giúp giảm viêm, tốt cho xương, ngăn ngừa các bệnh tim mạch, đái tháo đường...
Cây cỏ tranh: Bài thuốc dân gian từ loài cây mọc dại

Cây cỏ tranh: Bài thuốc dân gian từ loài cây mọc dại

Cây cỏ tranh không chỉ là loại cây dại mà còn là một bài thuốc quý trong Đông y. Với nhiều công dụng, cỏ tranh đã giúp cải thiện sức khỏe vàđiều trị nhiều bệnh.
TP. Hồ Chí Minh: Người dân sẽ được cấp cứu bằng máy bay và đường thủy

TP. Hồ Chí Minh: Người dân sẽ được cấp cứu bằng máy bay và đường thủy

Mục tiêu đến năm 2030, TP. Hồ Chí Minh sẽ có 3 Trung tâm cấp cứu 115 khác ngoài bệnh viện và 2 trạm cấp cứu đường hàng không và đường thủy.

Tin cùng chuyên mục

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Tăng cường công tác phòng, chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người

Ngày 27/3, Bộ Y tế phối hợp với Bộ NN&PTNT tổ chức Hội nghị trực tuyến liên ngành tăng cường công tác phòng chống các bệnh lây truyền từ động vật sang người.
Loại quả vừa ăn sống hoặc nấu thành nhiều món có tác dụng phòng ngừa bệnh ung thư, tim mạch

Loại quả vừa ăn sống hoặc nấu thành nhiều món có tác dụng phòng ngừa bệnh ung thư, tim mạch

Cà chua là một loại quả có giá trị dinh dưỡng cao, chứa nhiều vitamin và khoáng chất đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhất là phòng ngừa tim mạch đến ung thư
Bộ Y tế thông tin về việc “bỏ giấy khám sức khỏe khi cấp bằng lái xe’’

Bộ Y tế thông tin về việc “bỏ giấy khám sức khỏe khi cấp bằng lái xe’’

Ngày 26/3, Bộ Y tế đã có văn bản gửi Sở Y tế 63 tỉnh, thành phố; bệnh viện, viện… hướng dẫn văn bản liên quan công tác khám sức khỏe.
​​​​​​​Chưa tìm ra nguồn lây nhiễm cúm A/H5N1 ở Khánh Hoà

​​​​​​​Chưa tìm ra nguồn lây nhiễm cúm A/H5N1 ở Khánh Hoà

Ngành y tế tỉnh Khánh Hoà chưa tìm ra nguồn lây cúm A/H5N1 khiến nam sinh 21 tuổi tử vong, do địa phương chưa có ổ dịch, chưa có cảnh báo.
Quả dừa ngoài giải khát còn tác dụng chữa loại bệnh mà 70% dân số Việt Nam mắc và nguy cơ mắc

Quả dừa ngoài giải khát còn tác dụng chữa loại bệnh mà 70% dân số Việt Nam mắc và nguy cơ mắc

Dừa là loại quả "quốc dân" có vị thanh mát, ngọt dịu. Không những thế, nó còn rất thích hợp điều trị các bệnh lý về đường tiêu hóa, trong đó có bệnh đau dạ dày.
Số ca mắc bệnh lao tăng cao, Thủ tướng chỉ đạo tăng cường phòng, chống bệnh

Số ca mắc bệnh lao tăng cao, Thủ tướng chỉ đạo tăng cường phòng, chống bệnh

Hàng năm, khoảng 13.000 người người tử vong do bệnh lao; 40% người mắc lao trong cộng đồng chưa được phát hiện và điều trị, đặc biệt người trẻ mắc lao gia tăng.
Vị thuốc hay từ cây hoa ngũ sắc

Vị thuốc hay từ cây hoa ngũ sắc

Hoa ngũ sắc không chỉ dùng làm cảnh mà nó còn là một vị thuốc được sử dụng trong nhiều bài thuốc chữa bệnh của y học cổ truyền.
Một loại gia vị ví như “thần dược” giúp giảm mỡ máu cao

Một loại gia vị ví như “thần dược” giúp giảm mỡ máu cao

Quế là loại gia vị bổ dưỡng có thể thêm vào nhiều món ăn và còn có tác dụng giúp giảm mỡ máu cao, được các chuyên gia chuyên dinh dưỡng khuyên dùng.
Lof Malto triệu bước nhảy tạo kỷ lục đồng diễn sân trường

Lof Malto triệu bước nhảy tạo kỷ lục đồng diễn sân trường

Hơn 5 triệu học sinh của hơn 10.000 trường THCS trên cả nước đã tham gia màn đồng diễn có tên gọi “Tiến bước dưới cờ đoàn và Lof Malto - Khi nào mình lớn”.
Hoa quỳnh: Món ăn và vị thuốc quý ít ai biết

Hoa quỳnh: Món ăn và vị thuốc quý ít ai biết

Hoa quỳnh thường nở về đêm với hương thơm rất đặc biệt. Ít ai biết, hoa vừa là vị thuốc quý mà còn chế biến thành những món ăn thơm ngon bổ dưỡng.
Cúm A H5N1: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa

Cúm A H5N1: Triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa

H5N1 là một loại virus cúm A có khả năng gây bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở gia cầm, chính vì thế mà H5N1 còn có tên là cúm gia cầm.
Mối liên hệ bất ngờ giữa cà phê và bệnh ung thư

Mối liên hệ bất ngờ giữa cà phê và bệnh ung thư

Cà phê không chỉ là loại đồ uống khiến hàng triệu người trên thế giới say mê mà còn giúp hỗ trợ phòng tránh nhiều căn bệnh nguy hiểm, trong đó có ung thư.
Bộ Y tế thông tin về trường hợp mắc Cúm A(H5N1) tại Khánh Hòa

Bộ Y tế thông tin về trường hợp mắc Cúm A(H5N1) tại Khánh Hòa

Chiều tối ngày 24/3, Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) có thông tin cụ thể gửi báo chí về trường hợp mắc Cúm A(H5N1) tại Khánh Hòa.
TP. Hồ Chí Minh “quản chặt” đầu vào của hàng hóa, thực phẩm

TP. Hồ Chí Minh “quản chặt” đầu vào của hàng hóa, thực phẩm

Hiện nay điều kiện để bán hàng vào siêu thị TP. Hồ Chí Minh có thể sẽ khó hơn trước song đây là việc cần thiết để ngăn chặn thực phẩm không an toàn.
Việt Nam hiện là nước có gánh nặng bệnh lao cao trên toàn cầu

Việt Nam hiện là nước có gánh nặng bệnh lao cao trên toàn cầu

Việt Nam hiện là nước có gánh nặng bệnh lao cao trên toàn cầu; hơn 40% bệnh nhân lao nằm trong cộng đồng chưa được phát hiện và điều trị.
Bệnh viện ngành mắt tìm giải pháp tháo gỡ “điểm nghẽn’’ đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư y tế

Bệnh viện ngành mắt tìm giải pháp tháo gỡ “điểm nghẽn’’ đấu thầu, mua sắm thuốc, vật tư y tế

Ngày 23/3 tại Bắc Ninh, Bệnh viện Mắt TW chủ trì Hội nghị Giám đốc các bệnh viện chuyên khoa mắt, cập nhật kinh nghiệm đào tạo, chỉ đạo tuyến và đấu thầu y tế.
"Bắt tay" đối tác ngoại để nâng cao chất lượng dịch vụ y tế

"Bắt tay" đối tác ngoại để nâng cao chất lượng dịch vụ y tế

Tổ chức Strasys (Anh) sẽ hỗ trợ Việt Nam xây dựng và phát triển các trung tâm xuất sắc để cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe chuyên sâu cho người dân.
Loại rau mọc dại nhưng được ví như “thần dược” cực kỳ tốt cho sức khỏe

Loại rau mọc dại nhưng được ví như “thần dược” cực kỳ tốt cho sức khỏe

Rau má mọc dại khắp nơi nhưng lại là loại thực phẩm bổ dưỡng và có nhiều dược tính tốt cho sức khỏe.
Khánh Hoà phát hiện 1 ca nhiễm cúm A/H5

Khánh Hoà phát hiện 1 ca nhiễm cúm A/H5

Nam sinh 21 tuổi, học Trường Đại học Nha Trang (Khánh Hoà) dương tính với cúm A/H5, là bệnh lây truyền từ gia cầm sang người, có tỷ lệ tử vong cao, khoảng 50%.
Việt Nam được chọn là quốc gia nghiên cứu vaccine phòng bệnh lao

Việt Nam được chọn là quốc gia nghiên cứu vaccine phòng bệnh lao

Việt Nam là 1 trong 7 quốc gia được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) lựa chọn triển khai nghiên cứu vaccine phòng bệnh lao M72.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động