Khủng hoảng năng lượng châu Âu ảnh hưởng thế nào đến thị trường vận tải hàng hóa thế giới?

Sự biến động trên các thị trường điện ở châu Âu bắt nguồn từ các lệnh trừng phạt của EU và Vương quốc Anh đối với năng lượng của Nga có thể sớm hạ nhiệt, nhưng chỉ sau khi khắc phục được một phần của nền kinh tế châu lục.

Mới đây, tân Thủ tướng Anh Liz Truss đã công bố kế hoạch giới hạn hóa đơn năng lượng hộ gia đình ở mức tương đương 2.300 USD mỗi năm. Trong khi đó, Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã công bố gói cứu trợ trị giá 65 tỷ euro nhằm xoa dịu nỗi đau giá năng lượng đã tăng gấp 4 lần ở đất nước này. Các biện pháp chống khủng hoảng này nhằm giảm thiệt hại kinh tế do sự suy giảm nguồn cung cấp khí đốt tự nhiên trên toàn lục địa sau khi đóng cửa Nord Stream 2 và Nga đóng cửa Nord Stream 1. Giá năng lượng cao trong lịch sử có thể làm suy giảm khả năng chi tiền của người tiêu dùng cho các hàng hóa và dịch vụ khác, kéo giảm tốc độ tăng trưởng kinh tế.

Nhà phân tích Alberto Gandolfi của Goldman Sachs cho biết, nhóm chuyên gia nghiên cứu không nghĩ rằng phạm vi giới hạn giá đang được dự tính là gần đủ để ngăn chặn một cuộc khủng hoảng năng lượng theo phong cách những năm 1970. Phạm vi để đưa ra giới hạn giá trong sản xuất điện ước tính có thể tiết kiệm cho châu Âu khoảng 650 tỷ euro mỗi năm.

Tuy nhiên, giới hạn giá sẽ không giải quyết được hoàn toàn vấn đề khả năng chi trả: việc tăng hóa đơn năng lượng vẫn sẽ ở mức +1,3 nghìn tỷ euro, hay khoảng 10% GDP. Nền kinh tế châu Âu tương đối khỏe mạnh cho đến khi xảy ra cuộc khủng hoảng năng lượng, GDP tăng 3,9% so với cùng kỳ năm trước hoặc 0,6% so với quý trước trong quý 2/2022. Nhưng hiện tại Chỉ số quản lý PMI sản xuất của khu vực đồng euro đã giảm xuống 49,6 và PMI tổng hợp toàn cầu của Đức cho tháng 8 đã được điều chỉnh thấp hơn xuống 46,9.

Tăng trưởng kinh tế chậm lại ở EU càng trở nên trầm trọng hơn do lạm phát cao, đạt 9,7% trong tháng 8. Điều đó đã khiến lãi suất tăng lên 75 điểm cơ bản khi Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu Christine Lagarde gặp gỡ các đồng nghiệp của mình ở Jackson Hole, Wyoming. Giá container đường biển từ châu Á đến châu Âu đã giảm đáng kể trong năm nay - và đặc biệt giảm mạnh kể từ đầu tháng 8. Cước phí giao ngay hàng ngày của chỉ số Freightos Baltic từ Trung Quốc đến Bắc Âu đã giảm 24% kể từ ngày 3/7, từ 10.397,55 USD cho mỗi container tương đương 40 foot xuống còn 7.869,10 USD. Cước phí giao ngay của Drewry từ Thượng Hải đến Rotterdam, Hà Lan đã giảm 18% so với cùng kỳ, từ 9.280 USD mỗi container 40 foot xuống còn 7.583 USD.

Những đợt giảm giá container đường biển gần đây được đưa ra sau khi thị trường đã dịu đi trong nhiều tháng; giá container trên tuyến thương mại Á - Âu đạt đỉnh vào tháng 10 năm ngoái. Cước phí giao ngay đột ngột giảm mạnh có thể cho thấy chi tiêu hàng hóa gia tăng đang giảm ở châu Âu và các hãng vận tải biển đang bắt đầu tối ưu hóa việc sử dụng tài sản hơn là EBIT trên mỗi chuyến hàng.

Nếu các tuyến tàu hơi nước đi theo quy tắc đã được thiết lập tốt của họ, thì phản ứng của họ đối với nhu cầu yếu có thể là cắt giảm công suất, chuyển các tàu trên các tuyến chính bằng các tàu nhỏ hơn và triển khai các tài sản đó ở nơi khác. Vấn đề là họ có thể không có nơi nào để đi: Giá giao ngay container xuyên Thái Bình Dương cũng đang giảm do nhu cầu giảm.

Dữ liệu đặt chỗ container ở thượng nguồn từ FreightWaves Container Atlas cho thấy xuất khẩu của châu Âu cũng sẽ chậm lại rõ rệt. Các đặt hàng container đường biển đi từ Rotterdam đến tất cả các cảng toàn cầu đã chịu áp lực giảm kể từ tháng 7. Chỉ số Khối lượng đặt chỗ đường biển từ Rotterdam đến tất cả các cảng toàn cầu giảm 25,4% kể từ ngày 5 /7, một xu hướng giảm mạnh, mặc dù chỉ số này vẫn ở mức cao so với lưu lượng hàng hóa trước đại dịch. Thời gian vượt qua Rotterdam kéo dài hơn 10 ngày một chút, do đó, các đường xu hướng ở trên phản ánh hoạt động đặt chỗ trước khoảng 1,5 tuần so với giá cước vận chuyển thực tế trên một con tàu.

Điểm chuẩn giá cước vận tải đường bộ châu Âu được trích dẫn rộng rãi ở mức cao nhất mọi thời đại nhưng dường như đã bao gồm chi phí nhiên liệu (dầu diesel ở EU tăng 69% kể từ tháng 1). Việc xảy ra cuộc chiến ở Ukraine đã hạn chế nguồn cung cấp tài xế xe tải ở Đức, nơi người di cư chiếm 24% lực lượng tài xế, khi những người đàn ông Ukraine trở về nhà chiến đấu. Các nhà phân tích vận tải hàng hóa đường bộ châu Âu đang đặt cược rằng tăng trưởng kinh tế suy yếu sẽ khiến giá cước không tăng cao hơn.

Nhà phân tích kinh tế Nathaniel Donaldson của Transportation Intelligence cho rằng, ảnh hưởng của việc tăng chi phí vào năm 2022 hiện đang rất rõ ràng với giá cước vận tải đường bộ xuyên lục địa châu Âu đạt mức cao nhất mọi thời đại. Giá nhiên liệu ban đầu tăng sau cuộc chiến Ukraine đã kìm hãm và tạo ra một môi trường tốn kém hơn nhiều cho các hãng vận tải đường bộ châu Âu trong khi các hoạt động công nghiệp và tình trạng thiếu tài xế ngày càng trầm trọng khiến năng lực không được đảm bảo. Một loạt các chỉ số chỉ ra rằng tiêu thụ và sản xuất chậm lại đáng kể, điều này sẽ làm giảm bớt sự gia tăng hơn nữa trong khi chi phí cao giữ cho tỷ lệ tăng.

Cuộc khủng hoảng năng lượng của EU đã ảnh hưởng đến tiêu dùng và sản xuất của châu Âu, làm suy yếu nhu cầu về năng lực vận chuyển trong, ngoài và ngoài khu vực. Các biện pháp cứu trợ tài khóa được công bố gần đây có thể sẽ không đủ lớn để ngăn chặn sự suy giảm kinh tế nghiêm trọng, với tác động trực tiếp đến thị trường vận tải toàn cầu như vận tải hàng hóa bằng container đường biển.