Không dám lập quỹ khoa học công nghệ vì sợ bị phạt

Dù đã có nhiều thông tư, nghị định được ban hành để hướng dẫn các doanh nghiệp (DN) sử dụng Quỹ khoa học công nghệ (KHCN) song tới nay các DN vẫn khá thờ ơ.
Rất ít DN dám mạo hiểm lập Quỹ KHCN vì sợ bị phạt

Theo Nghị định 95/2014/NĐ-CP, DN nhà nước hàng năm trích 3 - 10% thu nhập tính thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) để lập quỹ phát triển KHCN. DN ngoài nhà nước cũng được trích một tỷ lệ hợp lý, không quá 10%. Mỗi năm, để sử dụng quỹ này, DN phải lập báo cáo trích, sử dụng và kê khai mức trích lập, số tiền trích lập vào tờ khai quyết toán thuế TNDN. Báo cáo này được nộp cùng tờ khai quyết toán thuế TNDN. Trong thời hạn 5 năm kể từ khi trích lập, nếu DN không sử dụng quỹ hoặc sử dụng không hết 70% hoặc sử dụng không đúng mục đích thì DN phải nộp ngân sách nhà nước phần thuế này tính trên khoản thu nhập đã trích lập quỹ và phần lãi phát sinh từ số thuế đó. Ngoài ra, số tiền sử dụng không đúng mục đích sẽ không được tính vào tổng số tiền sử dụng cho mục đích phát triển KHCN.

Tuy nhiên, kể từ khi nghị định ban hành, rất ít DN mạo hiểm thành lập quỹ này. Ông Nguyễn Thái Sơn - Giám đốc Công ty CP Tư vấn thuế Sài Gòn, Phó chủ tịch Hiệp hội DN Quận 11 - cho biết, do vướng phải nhiều “ách tắc” nên hầu hết các DN, nhất là DN vừa và nhỏ không dám trích lập quỹ KHCN.

Cụ thể theo ông Sơn, theo định nghĩa của Luật KHCN, hoạt động KHCN bao gồm các hoạt động nghiên cứu khoa học, nghiên cứu và triển khai thực nghiệm, phát triển công nghệ, ứng dụng công nghệ, dịch vụ KHCN, phát huy sáng kiến… Tuy nhiên, thông tư về thuế TNDN của Bộ Tài chính quy định chỉ có hai khoản chi được chấp nhận là sử dụng quỹ đúng mục đích, là chi cho đầu tư nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ. Các chi phí cho nghiên cứu và triển khai thực nghiệm, ứng dụng công nghệ, dịch vụ KHCN, phát huy sáng kiến và hoạt động sáng tạo khác đều không được chấp nhận là sử dụng quỹ đúng mục đích.

Nhiều DN cho rằng với những rắc rối, bất cập trong các quy định để được công nhận là sử dụng quỹ đúng mục đích hoặc đạt tỷ lệ sử dụng từ 70% trở lên. Trong khi đó, thông tư hướng dẫn thi hành nghị định chưa được ban hành, DN chưa biết sẽ làm thế nào. Vì nếu làm không đúng DN rất sợ đến khi quyết toán thuế, cơ quan thuế không công nhận chi phí này là hợp lý, khi đó sẽ bị truy thu thuế.

Hậu quả là không có cơ quan thuế nào chấp nhận các khoản chi phí (được ghi trong hai thông tư 15/2011 và 105/2012 về quỹ KHCN của DN) về hỗ trợ phát triển KHCN và chi nộp về quỹ KHCN của công ty mẹ. “Không nhiều DN, dân kinh doanh nào dám thành lập và sử dụng quỹ KHCN. Điển hình như báo Tuổi trẻ, sau khi nghe chúng tôi phân tích các quy định pháp luật liên quan đến sử dụng quỹ KHCN đã không dám mạo hiểm thực hiện”, ông Sơn cho biết.

Mặc dù Chính phủ đã ban hành nghị định 95/2014/NĐ-CP, quy định về đầu tư và cơ chế tài chính đối với hoạt động KHCN. Tuy nhiên, tới nay vẫn chưa có hướng dẫn thực hiện các nội dung trong nghị định này.

Đồng quan điểm, ông Đỗ Thiếu Dương - Phó Tổng giám đốc Công ty Savaco - cho hay, chỉ có số ít DN dám thực thi quy định thành lập quỹ KHCN, còn lại hầu hết không dám vì DN không hiểu phải làm sao cho đúng với các quy định đã ban hành. Các DN vừa và nhỏ rất khó lập quỹ KHCN vì lượng người ít, vốn nhỏ. Điều đáng nói là các nghiên cứu KHCN khi thực hiện xong phải áp dụng vào hoạt động sản xuất - kinh doanh nhưng không phải đề tài nào thực hiện xong cũng có thể áp dụng ngay được. Như vậy, DN sẽ cảm thấy không nhất thiết phải lập quỹ KHCN vì khi lập quỹ sử dụng không đúng sẽ bị phạt. Trong khi đó, không cần quỹ này thì hoạt động đầu tư, đổi mới công nghệ vẫn được DN thực hiện bình thường. 

Thùy Dương
Bình luận