Khi công nghệ 'chạm' tới từng dây chuyền sản xuất ở Quảng Ngãi

"Sóng" đầu tư vào công nghệ hiện đại

Trong 3 ngày (17 - 19/9), tại Quảng Ngãi, Trung tâm Truyền thông khoa học và công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) tổ chức chương trình thực tế mô hình ứng dụng khoa học và công nghệ và hội nghị tập huấn về công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động khoa học và công nghệ dành cho cộng tác viên và phóng viên các cơ quan thông tấn, báo chí năm 2025.

"Tận mục sở thị" Nhà máy Lọc dầu Dung Quất thuộc Công ty Cổ phần Lọc Hóa dầu Bình Sơn (BSR), ông Cao Tuấn Sĩ, Giám đốc Nhà máy cho biết, sau 15 năm, cán bộ công nhân viên đã nghiên cứu để tăng công suất lên khoảng 120% công suất so với thiết kế, cơ bản đáp ứng hơn 30% nhu cầu tiêu dùng về xăng dầu cả nước. Năm 2025, sản lượng sản xuất dự kiến đạt 7,65 triệu tấn dầu thô/năm.

“Công ty đã bố trí nguồn vốn rất lớn, phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học, công nghệ, chỉ tiêu mỗi năm mỗi cán bộ công nhân viên phải có ít nhất 1 sáng kiến. Thống kê các năm cho thấy, mỗi năm, qua các sáng kiến khoa học và công nghệ giúp tiết kiệm được hàng nghìn tỷ đồng cho công ty” - ông Cao Tuấn Sĩ nói.

Theo Chiến lược khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của BSR, đặt mục tiêu đến năm 2030, đóng góp của TFP vào tăng trưởng của công ty trên 55%; số lượng kết quả nghiên cứu được đăng ký sáng chế, giải pháp hữu ích và văn bằng bảo hộ sáng chế tăng trung bình 20%/năm; số lượng các công bố khoa học tăng trung bình 10%/năm; mức độ chuyển đổi số của BSR đạt mức 5 (dẫn dắt)…

Sản phẩm, kết quả từ đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số đóng góp 10% doanh thu công ty; hiệu quả từ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số gấp hơn 2 lần chi phí đầu tư.

Rời Nhà máy Lọc dầu Dung Quất, chúng tôi có mặt tại Công ty Sữa đậu nành Việt Nam Vinasoy thuộc Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi. Vinasoy là nhà sản xuất sữa thực vật số 1 được chọn mua tại Việt Nam trong 7 năm liên tiếp từ 2018 - 2024 và thuộc Top 5 công ty sữa đậu nành lớn nhất thế giới trong 6 năm từ 2018 - 2023.

Là thương hiệu hàng đầu trong ngành dinh dưỡng thực vật tại Việt Nam, Vinasoy đã đầu tư mạnh mẽ vào xây dựng nhà máy, dây chuyền sản xuất hiện đại và quy trình kiểm soát chất lượng theo tiêu chuẩn quốc tế. Cả 3 nhà máy của Vinasoy đều được xây dựng và áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế gồm: FSSC 22000 phiên bản mới nhất version 6, HACCP, ISO 9001 và Halal.

Ông Võ Thành Đàng, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi nhấn mạnh, các nhà máy của Vinasoy đều xanh, sạch, tự động hóa. Công ty đã đầu tư rất mạnh cho đổi mới thiết bị công nghệ. “Nằm ở khu vực miền Trung, lại chịu sự cạnh tranh với các tập đoàn nước ngoài và trung tâm kinh tế lớn, nếu không đầu tư cho khoa học và công nghệ thì doanh nghiệp không tồn tại được như bây giờ” - ông Đàng nói.

Theo ông Võ Thành Đàng, doanh nghiệp rất phấn khởi khi Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cùng với Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo được ban hành. 

"Mặc dù chúng tôi đã đầu tư cho khoa học và công nghệ từ nhiều năm trước nhưng với các cơ chế chính sách tốt hơn, chúng tôi sẽ thực hiện mạnh hơn nữa, để phát triển một bước cao hơn" - ông Đàng bày tỏ, đồng thời cho hay, doanh nghiệp đang trông chờ vào các nghị định, thông tư hướng dẫn cụ thể. 

“Chìa khóa” để doanh nghiệp Việt bứt phá

Chia sẻ với phóng viên, ông Nguyễn Đắc Bình Minh, Phó Viện trưởng Viện Ứng dụng công nghệ, Bộ Khoa học và Công nghệ khẳng định, khoa học và công nghệ chính là chìa khóa để doanh nghiệp Việt bứt phá.

Nếu không làm chủ công nghệ, chúng ta sẽ mãi ở vị trí gia công, khó tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Ngược lại, khi nắm được công nghệ, doanh nghiệp có thể nâng cao giá trị sản phẩm và giảm phụ thuộc vào khu vực đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).

Ông Nguyễn Đắc Bình Minh cho rằng, nhà nước cần tạo ra một môi trường chính sách thông thoáng. Chẳng hạn, song song với định hướng chiến lược, các chính sách về nguồn lực tài chính là yếu tố không thể thiếu.

Việc hình thành các quỹ đổi mới công nghệ và quỹ đầu tư mạo hiểm công sẽ giúp nuôi dưỡng những dự án R&D đầy rủi ro nhưng có tiềm năng tạo đột phá. Đồng thời, những chương trình quốc gia với mục tiêu, lộ trình rõ ràng sẽ là kim chỉ nam để doanh nghiệp, viện nghiên cứu và chuyên gia cùng tham gia, tạo ra sức bật công nghệ thực sự.

"Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ tạo ra nhiều công cụ quan trọng để hỗ trợ doanh nghiệp. Nổi bật là cơ chế cho Quỹ Đổi mới công nghệ, giúp cung cấp vốn cho những dự án nghiên cứu và đổi mới. Bên cạnh đó, là các ưu đãi về thuế và tín dụng, tạo điều kiện để doanh nghiệp đầu tư mạnh hơn vào R&D" - ông Minh nhận định. 

Ở góc độ địa phương, ông Nguyễn Tấn Liêm, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Ngãi thông tin, một trong những nhiệm vụ lớn của Sở là tham mưu cho Ủy ban nhân dân tỉnh triển khai, thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW. Trong đó, nhiệm vụ trọng tâm là thực hiện Kế hoạch của Ban chỉ đạo tỉnh về phong trào “Bình dân học vụ số”.

“Chuyển đổi số sẽ không thành công nếu thiếu sự tham gia của người dân và doanh nghiệp, bởi họ chính là chủ thể. Do đó, phong trào này rất quan trọng trong việc trang bị kiến thức và kỹ năng sử dụng công nghệ số cho người dân” - ông Nguyễn Tấn Liêm nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, để chuyển đổi số thành công, yếu tố quan trọng không kém là phải có dữ liệu số tốt. Hiện nay, dữ liệu chuyên ngành ở cấp xã và một số sở, ngành vẫn còn thiếu, gây khó khăn cho quá trình chuyển đổi số. “Để khắc phục, chúng tôi đang có kế hoạch nâng cấp Trung tâm dữ liệu số của tỉnh để tăng cường khả năng kết nối giữa các ngành” - ông Liêm cho biết. 

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ cũng thông tin, trong tháng 10/2025, Sở sẽ tổ chức “Ngày hội Chuyển đổi số và Đổi mới sáng tạo”. Sự kiện sẽ bao gồm khoảng 4 hội thảo và một khu gian hàng trưng bày công nghệ số. 

Sở sẽ mời nhiều nhà khoa học, chuyên gia từ các viện, trường tham dự để hiến kế cho tỉnh Quảng Ngãi trong việc xây dựng cơ chế, chính sách nhằm thu hút đổi mới sáng tạo và thúc đẩy chuyển đổi số.

Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Quảng Ngãi lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 đã nêu rõ nhiệm vụ, đẩy mạnh phát triển công nghiệp theo hướng hiện đại, phát triển theo chiều sâu; đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Đến năm 2030, bố trí ít nhất 3% tổng chi ngân sách địa phương cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và đẩy mạnh thu hút nguồn lực xã hội. Khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao khoa học công nghệ. Phát triển tổ chức dịch vụ khoa học, công nghệ, trung tâm đổi mới sáng tạo, trung tâm xúc tiến và hỗ trợ chuyển giao công nghệ.