Kết nối đầu ra na Chi Lăng, mở rộng cơ hội cho đồng bào dân tộc

HTX nông nghiệp, điểm tựa vững chắc cho người dân tộc thiểu số

Xã Chi Lăng (tỉnh Lạng Sơn) hiện là thủ phủ na của miền Bắc với hơn 2.300 ha, sản lượng khoảng 20.000 tấn/năm, mang về doanh thu hàng trăm tỷ đồng. Đằng sau những con số ấn tượng này là nỗ lực không mệt mỏi của hàng nghìn hộ nông dân, chủ yếu là đồng bào dân tộc Tày, Nùng. Những người dân này đã mạnh dạn thay đổi tập quán canh tác truyền thống, tham gia HTX, áp dụng kỹ thuật VietGAP, GlobalGAP để nâng cao chất lượng sản phẩm.

Điển hình là HTX Dịch vụ và Sản xuất nông nghiệp Đồng Mỏ (xã Chi Lăng), thành lập từ năm 2017, với 27 hộ thành viên, 90% là người dân tộc thiểu số. HTX liên kết thêm gần 150 hộ khác trong vùng sản xuất na theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Nhờ tham gia HTX, người dân được hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc, bao trái, thu hoạch khoa học.

“Có hộ thu nhập tới 150 triệu đồng/năm từ cây na”, chị Hoàng Thị Lý, người dân tộc Tày, thành viên HTX Đồng Mỏ, chia sẻ.

Các HTX không chỉ giúp người dân nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm mà còn hỗ trợ tiếp cận thị trường. Nhờ mô hình liên kết sản xuất, các hộ nông dân dân tộc thiểu số đã vượt qua rào cản về khoảng cách địa lý, được đảm bảo đầu ra ổn định, giảm rủi ro giá cả, từ đó chủ động mở rộng diện tích và đa dạng hóa cây trồng.

Bên cạnh cây na, Chi Lăng còn phát triển nhiều mô hình trồng cây hàng hóa như hồi, ớt, khoai tây, cây thuốc lá – tất cả đều do đồng bào dân tộc thiểu số làm chủ. Điển hình là HTX Dịch vụ nông nghiệp Bằng Mạc (xã Bằng Mạc), tập hợp 8 hộ dân tộc Tày và Nùng liên kết sản xuất thuốc lá với Công ty Cổ phần Ngân Sơn. Mô hình này mang lại hiệu quả kinh tế cao, thu nhập trung bình từ 150–300 triệu đồng/ha/năm. Anh Lăng Văn Đông, người dân tộc Nùng – thành viên liên kết của HTX, cho biết, tham gia HTX, chúng tôi không chỉ có đầu ra ổn định mà còn được hỗ trợ kỹ thuật, phân bón, giống… HTX như ‘bà đỡ’ giúp bà con dân tộc thiểu số yên tâm sản xuất.

Nhiều thành viên sau khi có thu nhập ổn định từ nông sản khác cũng đã đầu tư mở rộng sang trồng na, hồi, phát triển mô hình vườn ao chuồng, nâng cao thu nhập toàn diện. Toàn xã Chi Lăng hiện có gần 40 HTX nông nghiệp, nhiều HTX có đông thành viên là đồng bào dân tộc thiểu số. Các HTX tiêu biểu như HTX Nông sản Chi Lăng, HTX Thỏ Ngọc Thạch, HTX Bằng Mạc không chỉ tổ chức sản xuất hiệu quả mà còn trở thành điểm tựa nâng cao năng lực, tư duy kinh tế cho người dân.

Thương mại điện tử và công nghệ, chìa khóa nâng tầm nông sản đặc sản

Sự chuyển mình của đồng bào dân tộc thiểu số ở Chi Lăng có sự tiếp sức mạnh mẽ từ công nghệ thông tin và thương mại điện tử, những lĩnh vực trước đây còn xa lạ với bà con. Nhờ sự hỗ trợ của Bộ, ngành, địa phương, các HTX được đào tạo kỹ năng bán hàng trực tuyến trên các sàn thương mại điện tử như Postmart, Voso, Shopee, Lazada.

Các lớp tập huấn không chỉ lý thuyết mà gắn liền với thực hành, hướng dẫn quay video, livestream bán hàng, mở tài khoản, sử dụng phần mềm truy xuất nguồn gốc. Nhờ đó, người dân không chỉ nắm vững kỹ thuật sản xuất mà còn làm chủ các công cụ công nghệ để nâng cao giá trị sản phẩm.

HTX Đồng Mỏ xây dựng fanpage riêng, thành viên thường xuyên livestream bán na, kết nối đơn hàng qua Zalo, Facebook, giúp sản phẩm vươn tới các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng. “Trước đây mình không biết dùng điện thoại thông minh. Nay nhờ tập huấn, mình biết chụp ảnh sản phẩm, trả lời khách, chốt đơn”, chị Lương Thị Hường, thành viên HTX Đồng Mỏ chia sẻ.

Nhờ sự kết nối đầu ra, tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ vốn và đồng hành trong kinh doanh, đồng bào dân tộc thiểu số ở Chi Lăng đã từng bước thay đổi tư duy sản xuất, làm chủ công nghệ, nâng cao thu nhập và khẳng định vị thế trong chuỗi giá trị nông sản. Những thung lũng, triền núi đá vôi khô cằn nay trở thành vườn na trĩu quả, rừng hồi xanh mướt, góp phần phát triển kinh tế bền vững và cải thiện đời sống người dân.

Từ một vùng đất chủ yếu sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ, tự cung tự cấp, xã Chi Lăng (Lạng Sơn) đang dần vươn mình trở thành trung tâm nông nghiệp hàng hóa của tỉnh. Những mô hình sản xuất ứng dụng công nghệ cao, thương mại điện tử cùng sự đồng hành của các hợp tác xã (HTX), đặc biệt là HTX do đồng bào dân tộc thiểu số làm chủ, đã mở ra cơ hội phát triển kinh tế bền vững, nâng cao đời sống cho người dân nơi đây.

Hành trình kết nối đầu ra cho na Chi Lăng không chỉ là câu chuyện kinh tế mà còn là minh chứng sống động cho sức mạnh của liên kết sản xuất – hỗ trợ kỹ thuật – ứng dụng công nghệ. Mà còn mở ra cơ hội làm giàu cho đồng bào dân tộc thiểu số, đồng thời góp phần hiện đại hóa nông nghiệp vùng biên giới phía Bắc, nâng tầm thương hiệu nông sản đặc sản xứ Lạng.

Hiện toàn tỉnh Lạng Sơn có khoảng 4.900ha na, tập trung tại các xã Hữu Lũng, Cai Kinh, Vân Nham, Hữu Liên, Chi Lăng, Bằng Mạc…