Ngày 1/12, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức hội thảo cung cấp thông tin về tăng cường thực thi Nghị quyết của Quốc hội về quy định cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng được ngụy trang tinh vi
Phát biểu tại hội thảo, ông Đặng Khắc Lợi, Phó Cục trưởng Cục Báo chí nhấn mạnh, thuốc lá một trong những nguyên nhân chính gây ra các bệnh không lây nhiễm, cướp đi hàng triệu sinh mạng mỗi năm trên toàn cầu. Các hợp chất độc hại trong thuốc lá như nicotine, hắc ín và hàng trăm chất gây ung thư đã được chứng minh là tác nhân trực tiếp dẫn đến ung thư, bệnh tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính và nhiều hệ lụy sức khỏe khác.
Đáng lo ngại hơn, bên cạnh thuốc lá truyền thống, các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng dù được quảng cáo là "ít hại hơn", song thực tế các sản phẩm này có chứa nhiều hóa chất độc hại và có khả năng gây nghiện mạnh.

Ông Đặng Khắc Lợi, Phó Cục trưởng Cục Báo chí phát biểu tại hội thảo
Theo ông Đặng Khắc Lợi, nhiều nghiên cứu cho thấy, việc sử dụng các sản phẩm này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến não bộ và hệ thần kinh, đặc biệt ở lứa tuổi thanh thiếu niên, khi não chưa phát triển hoàn thiện. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cũng đã liên tục cảnh báo về việc tất cả các sản phẩm thuốc lá đều có hại và thuốc lá nung nóng và thuốc lá điện tử không phải là giải pháp thay thế an toàn hơn cho thuốc lá điếu truyền thống.
Các sản phẩm này cũng được thiết kế với kiểu dáng hiện đại, bắt mắt, mùi vị hấp dẫn và được quảng bá như các sản phẩm công nghệ làm tăng tính hấp dẫn và nhắm thẳng vào giới trẻ, trở thành mối đe dọa trực tiếp đối với sức khỏe của thanh thiếu niên.
Tại Việt Nam, tình trạng sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng cũng đang gia tăng đáng báo động. Theo báo cáo của Bộ Y tế, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong học sinh ở nhóm tuổi 13-17 tăng từ 2,6% năm 2019 lên 8,2% năm 2023. Ở nhóm 13-15 tuổi, tỷ lệ đã tăng hơn gấp đôi từ 3,5% năm 2022 lên 8% năm 2023.
Nghị quyết 173 là một cột mốc quan trọng
Thông tin thêm, TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho hay, thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng về cơ bản chứa 3 thành phần chính gây độc hại.
Thứ nhất là nicotine, một chất độc và là chất gây nghiện, đáp ứng đầy đủ tiêu chí của một chất ma túy. Thứ hai là hàng nghìn hóa chất phụ gia, hương liệu hoàn toàn mới, chưa được đánh giá độc tính, và chúng tạo ra rất nhiều chất cháy độc hại khác. Thứ ba, đây là vấn đề phức tạp nhất, chúng chứa hàng trăm loại ma túy tổng hợp thế hệ mới.

TS.BS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai chia sẻ tại hội thảo
"Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng đang là môi trường chứa chất chính cho các loại cần sa và ma túy tổng hợp mới. Các chất này được tạo ra rất nhanh, dễ dàng vượt ra khỏi danh mục kiểm soát và xét nghiệm, gây tác động mạnh đến thần kinh, tâm thần, tim mạch và gây nghiện. Sự đa dạng của các hóa chất và ma túy khiến cho việc điều trị và cai nghiện vô cùng phức tạp, thậm chí còn khó khăn hơn nhiều so với thuốc lá cũ", vị chuyên gia nhấn mạnh.
Ngày 30/11/2024, tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết số 173/2024/QH15, trong đó có quy định: "Quốc hội thống nhất cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025, bảo đảm sức khỏe cộng đồng, trật tự, an toàn xã hội…".
TS. Nguyễn Trung Nguyên đánh giá, đây là quyết sách mạnh mẽ, kịp thời và hết sức cần thiết nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội đã có tác động rất mạnh mẽ, làm giảm đáng kể số lượng người cấp cứu. Từ đầu năm 2025, có ngày Trung tâm không có bệnh nhân nào và có tháng chỉ tiếp nhận 1-3 ca.

TS. Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam phát biểu tại hội thảo
Tại hội thảo, TS. Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam chia sẻ, kể từ khi Quốc hội bỏ phiếu thông qua lệnh cấm cách đây một năm, Việt Nam đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận về vai trò tiên phong trong việc cấm các sản phẩm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.
Đại diện WHO Việt Nam khẳng định, nhờ lệnh cấm mạnh mẽ được Quốc hội ban hành, hoạt động quảng cáo cho các sản phẩm này bởi những người nổi tiếng, những người có sức ảnh hưởng dường như đã chấm dứt.
Để đảm bảo lệnh cấm của Quốc hội tiếp tục được thực thi hiệu quả, WHO khuyến nghị đưa kinh doanh các sản phẩm thuốc lá mới bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng vào danh mục ngành nghề cấm đầu tư kinh doanh trong luật Đầu tư sửa đổi.
Tại hội thảo, các chuyên gia, các nhà quản lý và các đại biểu đã cùng nhau trao đổi, chia sẻ, thảo luận về những tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đến sức khỏe; kinh nghiệm quốc tế về chính sách cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng của các nước trên thế giới; kiến nghị chính sách để tăng cường thực thi Nghị quyết số 173/2024/QH15 của Quốc hội về cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng…






