Hồ thuỷ điện Khe Bố cạn trơ đáy, dân nuôi cá lồng lại lao đao

Theo phản ánh của người dân xã Xá Lượng, xã Tam Thái huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An có hàng chục hộ dân nuôi cá lồng ở vùng lòng hồ thuỷ điện Khe Bố bị ảnh hưởng bởi tình trạng thiếu nước tại khu vực lồng nuôi cá. Lồng cá “mắc cạn” khiến cá của nhiều hộ dân nuôi trong lồng bị chết hoàn toàn. Hàng chục tạ cá buộc phải bán tháo vì không có nước để chăn nuôi.

Lồng cá của người dân huyện Tương Dương bị 'mắc cạn'.

Cũng theo người dân địa phương, hiện nay lượng nước về hồ chứa thủy điện Khe Bố chỉ có dòng sông Nậm Mộ, còn dòng Nậm Nơn đang ngừng cấp nước. Đó là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng các hồ chứa nước bị cạn xuống trong thời gian này.

Trao đổi với phóng viên, nhiều hộ dân chăn nuôi cá cho rằng, việc cá chết tại các lồng cá là do nước tại lưu vực lòng hồ rút xuống.

"Ngày hôm qua cá chết rất nhiều, bà con tập trung cứu cá không vận chuyển đi đâu được. Nước mấy ngày nay, nếu tình trạng cạn kéo dài khoảng 1 tuần nữa thì không thể nuôi được cá lồng" - ông Nguyễn Viết Hà hộ nuôi cá ở Cửa Rào nói.

"Vừa qua, gia đình bị thiệt hại gần 100kg cá do hồ cạn nước. Hiện nay nước từ thượng nguồn đổ về ít nên dòng chảy trên sông rất kém, thêm vào đó, phía ngoài khu vực nuôi đã bị cát bồi lấp kín nên việc khơi thông dòng chảy gặp rất nhiều khó khăn" - ông Phạm Văn Thiết ở Cửa Rào cho biết.

Một khúc của lòng hồ thủy điện Khe Bố tại xã Xá Lượng, huyện Tương Dương

Ngay sau khi phát hiện tình hình cá chết xảy ra tại 2 xã Tam Thái và Xá Lượng, ngày 11/5/2022 UBND huyện Tương Dương đã tổ chức đoàn đi kiểm tra tình hình thực tế tại vùng lòng hồ thủy điện Khe Bố. Qua kiểm tra, tổng số lồng 7 lồng/7 hộ, với trọng lượng cá bị ảnh hưởng lên đến 371 kg. Cụ thể, ở xã Xá Lượng bị ảnh hưởng 231 kg cá/3 lồng/3 hộ chăn nuôi. Xã Tam Thái bị ảnh hưởng 140 kg cá/4 lồng/4 hộ chăn nuôi.

Nguyên nhân được UBND huyện Tương Dương đưa ra trong văn bản của huyện Tương Dương do ông Nguyễn Hữu Hiến – phó Chủ tịch UBND huyện ký chiều ngày 13/6: “do nhà máy thủy điện Khe Bố thực hiện phương án điều tiết nước về hạ du trong thời gian ngừng phát điện để phục vụ đấu nối và đóng điện trạm biến áp 220kV Tương Dương (Văn bản số 516/VNPD-KT ngày 25/4/2022 của Công ty Cổ phần phát triển điện lực Việt Nam) làm mực nước hồ thủy điện Khe Bố cạn đến mực nước chết. Nên một số lồng cá bị mắc cạn, dẫn đến cá ở một số lồng bị chết.”

Cũng trong văn bản này, nêu rõ công tác chăn nuôi cá lồng của các hộ dân bẫy lâu nay vấn phát triển bình thường. Tuy nhiên, việc nuôi cá lồng trên các lòng hồ thủy điện còn gặp nhiều khó khăn, nhất là các lòng hồ thủy điện Khe Bố do mực nước thay đổi liên tục. Đặc biệt, từ ngày 08-11/5/2022 mực nước lòng hồ Thủy điện Khe Bố hạ thấp, điều này từ trước tới nay chưa xảy ra, dẫn đến một số hộ dân nuôi cá lồng ở các xã: Tam Thái, Xá Lượng bị ảnh hưởng.

Cá chết do thiếu nước

Khi đoàn kiểm tra tại nhà máy thủy điện Khe Bố, sổ nhật ký vận hành, mực nước thượng lưu thấp nhất vào lúc 18 giờ đến 24 giờ ngày 10/5/2022 là 63,00 m (Mực nước chết 63m); nhà máy bắt đầu ngừng phát điện từ lúc 05h00p ngày 11/5/2022. Tại thời điểm 16h15 ngày 11/5/2022 mực nước thượng lưu là 63,15m. Hiện nay nước hồ đang lên nhưng chậm do thủy điện bản Vẽ không phát điện và các lồng cá cơ bản đã tạm ổn.

Chia sẻ vấn đề này, ông Nguyễn Hữu Hiến - Phó Chủ tịch UBND huyện Tương Dương cho biết lâu nay, lòng hồ Thủy điện Khe Bố rất thuận lợi cho phát triển nuôi trồng thủy sản nhất là nuôi cá lồng để phát triển kinh tế cho các hộ dân sống quanh lòng hồ, đây là nguồn thu nhập chính và ổn định của người dân. Chính vì thế đề nghị nhà máy thủy điện Khe Bố trong quá trình vận hành trong điều kiện bình thường hạn chế tối đa đưa mực nước hồ về mực nước chết để người dân nuôi cá lồng an tâm phát triển kinh tế.

“Trong thời gian tới khi đề xuất phương án vận hành khác với quy trình vận hành liên hồ chữa tại Quyết định 1605/QĐ-TTg ngày 13/11/2019 của Thủ tướng Chính phủ đề nghị chủ các hồ thủy điện trước khi trình cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án điều tiết nước cần tham vấn ý kiến của chính quyền địa phương để hạn chế thiệt hại cho người dân như sự việc đáng tiếc vừa qua”, ông Hiến nhấn mạnh.