Hiểu đúng về thị trường EU để khai thác tốt hơn EVFTA

Thị trường có nhu nhập cao, đòi hỏi sản phẩm chất lượng cao

Sau 5 năm có hiệu lực, Hiệp định EVFTA đã mang lại những lợi ích rất lớn cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang thị trường Liên minh châu Âu, từ đó góp phần gia tăng kim ngạch xuất nhập khẩu hai bên.

Kể từ khi hiệp định có hiệu lực, kim ngạch hai chiều tăng từ 55,4 tỷ USD năm 2020 lên đến 68,3 tỷ USD năm 2024. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU đạt 40,1 tỷ USD năm 2020 lên 51,6 tỷ USD năm 2024, tăng khoảng 28,6% và thặng dư thương mại giữa Việt Nam với EU tăng từ 24,8 tỷ USD năm 2020 lên 34,9 tỷ USD.

Cùng đó, tỷ lệ doanh nghiệp, ngành hàng tận dụng hiệp định có những kết quả rất tích cực; trong đó nhiều ngành hàng như nông sản, thủy sản, dệt may, da giày... đã và đang tận dụng rất tốt. Đây là những kết quả bước đầu, EVFTA đã mang lại lợi ích rất tích cực cho thương mại hai chiều và cho cả những ngành hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Hiện nay, trong tiềm thức của nhiều doanh nghiệp xuất khẩu, Liên minh châu Âu luôn là thị trường với những tiêu chuẩn khắt khe, khó tính. Chưa kể thị trường này liên tục thay đổi về những chính sách nhập khẩu.

Tuy nhiên, dưới góc độ của cơ quan chức năng, ông Ngô Chung Khanh - Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương - cho rằng, cần phải nhìn nhận lại và có những đánh giá khách quan về thị trường EU.

Phân tích cụ thể, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên cho biết, doanh nghiệp trong nước thường nói, EU là thị trường khó tính, thị trường có nhiều tiêu chuẩn phức tạp, khó khăn. Thế nhưng trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đang xuất khẩu, xuất khẩu tốt sang EU.

Minh chứng, vừa qua, khi Hoa Kỳ thay đổi những chính sách thuế quan, nhiều doanh nghiệp đã chuyển hướng sang thị trường EU và đạt được tăng trưởng tốt. Điều này cho thấy khả năng thích ứng của doanh nghiệp Việt Nam không phải là không tốt mà có nhiều doanh nghiệp thích ứng rất nhanh chóng.

Đối với thị trường EU, các tiêu chuẩn khắt khe hay yêu cầu về yếu tố xanh không phải là điều kiện mới. Ông Khanh nhấn mạnh: “Từ lâu chúng ta đã xác định EU là thị trường có thu nhập, mức sống cao, nên đương nhiên họ đặt ra yêu cầu cao đối với sản phẩm tiêu dùng”. Theo ông Khanh, những mặt hàng có bao bì đơn sơ sài, chất lượng không đảm bảo, chứa dư lượng kháng sinh hay thuốc bảo vệ thực vật vượt mức cho phép chắc chắn sẽ không thể bán vào được thị trường này. 

Đấy là chưa kể thị trường EU quan tâm nhiều hơn đến phát triển bền vững, quan tâm đến môi trường... thì đây cũng là yêu cầu, phù hợp với định hướng phát triển của Việt Nam.

“Chúng ta muốn bán được sản phẩm thì chúng ta phải sản xuất, làm theo mong muốn, nhu cầu của khách hàng. Chính vì vậy, EU không phải thị trường khó tính, nhiều doanh nghiệp đã xuất khẩu thành công sang thị trường này. Chúng ta phải định nghĩa lại cụm từ “thị trường khó tính”” - ông Ngô Chung Khanh nêu quan điểm.

Đồng hành hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng EVFTA

Cũng theo nhận định từ Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, EU là thị trường tốt, thị trường tiềm năng, với tiêu chuẩn thị trường cao. Quan trọng là xuất khẩu sang EU đem lại giá trị cao. Cùng đó, biên độ lợi nhuận sẽ tốt hơn so với một số thị trường mà doanh nghiệp Việt Nam đang xuất khẩu.

Phát huy những lợi thế này, cũng như đồng hành hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng EVFTA tốt hơn, thời gian tới Bộ Công Thương sẽ phối hợp chặt chẽ với bộ, ngành, địa phương, hiệp hội triển khai thêm nhiều hoạt động.

Thứ nhất, về vận động tuyên truyền. Thay vì số lượng thì chuyển sang chất lượng, hướng nhiều đến nhu cầu của doanh nghiệp. Thay vì tổ chức hội nghị quy mô 200, 300 người thì tổ chức một hội nghị trực tuyến quy mô 20 - 30 người, họ đều là lãnh đạo doanh nghiệp cùng một số chuyên gia.

Mỗi hội nghị tập trung vào một chuyên đề riêng biệt. Trong những hội nghị nhỏ, thời gian để trao đổi, thảo luận nhiều hơn, vì vậy, những giá trị họ chia sẻ sẽ chính xác, “đắt giá”.

Không những vậy, chủ đề các hội nghị, hội thảo bám sát vào người cần tư vấn, người cần thông tin, người cần hướng dẫn và có những hình thức linh hoạt về tuyên truyền.

Thứ hai, về các biện pháp hỗ trợ. Trong thời gian qua, cơ quan bộ, ngành, Chính phủ, hiệp hội, địa phương đã có nhiều biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp. Nhưng nguồn lực có hạn, thay vì phân tán cần phải thống nhất lại, tập trung vào những doanh nghiệp đang xuất khẩu, có khả năng xuất khẩu. Từ đó, xây dựng các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường, hỗ trợ bảo vệ sở hữu trí tuệ...

Ông Ngô Chung Khanh nhấn mạnh, các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng cơ hội từ các FTA thế hệ mới, trong đó có EVFTA cần có trọng tâm, trọng điểm hơn hướng tới mục tiêu cao nhất là giúp doanh nghiệp lớn hơn, mạnh mẽ hơn và định vị thương hiệu tại thị trường xuất khẩu.

“Từ các doanh nghiệp lớn, chúng ta kết nối với các doanh nghiêp nhỏ, xây dựng chuỗi giá trị của doanh nghiệp Việt Nam, của người Việt Nam” - ông Khanh chia sẻ.

Liên quan đến chuỗi giá trị này, hiện nay Bộ Công Thương đang triển khai xây dựng Đề án Hệ sinh thái tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA) cho các ngành hàng; kết nối các chủ thể doanh nghiệp, ngành hàng, cơ quan, bộ, ngành, địa phương... giúp truy xuất nguồn gốc hàng hóa.

Thứ ba, đẩy mạnh triển khai, thực hiện Bộ Chỉ số FTA Index, đặc biệt trong bối cảnh phân phấp, phân quyền, phân định thẩm quyền nhiều hơn cho địa phương, cho cấp xã nhằm mục tiêu giúp doanh nghiệp tận dụng hiệu quả hơn nữa EVFTA.

Lãnh đạo Bộ Công Thương nhấn mạnh, trong thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ đẩy mạnh triển khai Bộ chỉ số FTA Index. Bộ Công Thương đã công bố FTA Index 2024, một công cụ định lượng để đánh giá hiệu quả thực thi FTA tại các tỉnh, thành phố.

“Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ tiếp tục hoàn thiện và triển khai FTA Index hàng năm để xác định các điểm nghẽn, từ đó đề xuất các giải pháp hỗ trợ cụ thể cho từng địa phương và doanh nghiệp.

Công cụ này không chỉ giúp đo lường mức độ tận dụng FTA mà còn thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh giữa các địa phương, khuyến khích cải cách hành chính và hỗ trợ doanh nghiệp hiệu quả hơn” - lãnh đạo Bộ Công Thương nhấn mạnh.

Kể từ năm 2020 khi hiệp định có hiệu lực, kim ngạch hai chiều tăng từ 55,4 tỷ USD năm 2020 lên đến 68,3 tỷ USD năm 2024. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU đạt 40,1 tỷ USD năm 2020 tăng lên 51,6 tỷ USD năm 2024, tăng khoảng 28,6% và thặng dư thương mại giữa Việt Nam với EU tăng từ 24,8 tỷ USD năm 2020 lên 34,9 tỷ USD.

Cùng đó, tỷ lệ doanh nghiệp, ngành hàng tận dụng hiệp định có những kết quả rất tích cực; trong đó nhiều ngành hàng như nông sản, thủy sản, dệt may, da giày... đã và đang tận dụng rất tốt