Hiện thực hóa khát vọng làm chủ công nghệ lõi

Hành trình bắt đầu từ khát vọng làm chủ công nghệ lõi

Công trình “Nghiên cứu, phát triển sản xuất tủ điện trung thế” của nhóm tác giả gồm Phạm Đình Thắng, Đoàn Kỳ Bá và Bùi Văn Đam (Công ty Cổ phần Kỹ thuật công nghiệp Á Châu - ACIT) đã vinh dự trở thành một trong hai công trình nghiên cứu khoa học giành Giải thưởng Trần Đại Nghĩa.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Phạm Đình Thắng, Trưởng nhóm nghiên cứu cho biết, trong bối cảnh quá trình chuyển đổi số, công nghiệp hóa, hiện đại hóa đang diễn ra mạnh mẽ, nhu cầu về thiết bị điện, đặc biệt là tủ điện trung thế phục vụ các nhà máy, khu công nghiệp, hệ thống điện quốc gia là rất lớn.

Tuy nhiên, phần lớn các thiết bị này vẫn phụ thuộc vào nhập khẩu, chi phí cao và khó kiểm soát về kỹ thuật, đặc biệt khi vận hành trong môi trường khí hậu nồm ẩm của Việt Nam. Xuất phát từ thực tiễn đó, ông cùng với hai cộng sự là ông Đoàn Kỳ Bá và ông Bùi Văn Đam nảy ra ý tưởng nghiên cứu và phát triển hệ thống tủ điện trung thế phù hợp với điều kiện sử dụng tại Việt Nam.

Nhóm tác giả công trình "Nghiên cứu, phát triển sản xuất tủ điện trung thế" gồm: Ông Phạm Đình Thắng (giữa), ông Đoàn Kỳ Bá (bên trái) và ông Bùi Văn Đam (bên phải). Ảnh: BTC

Công trình tập trung vào hai dòng sản phẩm chủ lực: tủ điện trung thế 24kV và 40,5kV, tuân thủ chặt chẽ tiêu chuẩn IEC 62271-200. Đây là chuẩn mực quốc tế về an toàn và hiệu năng thiết bị đóng cắt trong mạng điện trung thế.

Toàn bộ quá trình thử nghiệm sản phẩm được thực hiện tại phòng thí nghiệm KEMA (Hà Lan) - một trong ba trung tâm kiểm định hàng đầu thế giới trong ngành điện. Việc vượt qua các bài thử nghiệm khắt khe như khả năng chịu dòng sự cố ngắn mạch, chịu điện áp tần số công nghiệp, điện áp xung sét, thử kín khí… không chỉ chứng minh chất lượng sản phẩm, mà còn thể hiện năng lực làm chủ công nghệ và thiết kế chế tạo theo chuẩn toàn cầu.

"Nhóm nghiên cứu đã chọn cách đi đường dài là tự nghiên cứu, tự thiết kế, tự sản xuất, tự hoàn thiện từng chi tiết để rồi từng bước tạo dựng nên hệ thống tủ điện trung thế “made in Vietnam” đạt chuẩn quốc tế, có thể ứng dụng rộng rãi tại hàng ngàn công trình trọng điểm trong nước", ông Thắng chia sẻ.

Cũng theo ông Thắng, hiện nay các sản phẩm tủ điện trung thế mang thương hiệu ACIT hiện diện trong hàng nghìn công trình trên cả nước, từ hệ thống trạm biến áp 110kV, nhà máy điện mặt trời, điện gió, đến các khu công nghiệp, khu đô thị, bệnh viện và trường học.

Theo nhận xét của Hội đồng Giải thưởng Trần Đại Nghĩa 2025, công trình “Nghiên cứu, phát triển sản xuất tủ điện trung thế” mang tính đột phá và hiệu quả ứng dụng trong lĩnh vực công nghiệp - điện lực, với mục tiêu làm chủ công nghệ sản xuất tủ điện trung thế tại Việt Nam, tiến tới nội địa hóa thiết bị, giảm chi phí đầu tư và giảm phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu.

Công trình không chỉ góp phần hiện đại hóa ngành điện, mà còn giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt trên thị trường công nghệ cao, mở ra nhiều triển vọng trong việc phát triển hạ tầng công nghiệp quốc gia.

“Giá trị công trình mang lại là rất lớn. Đây là công trình đổi mới sáng tạo trong công nghiệp, đi từ nghiên cứu đến sản xuất hàng loạt quy mô lớn, góp phần nội địa hóa thiết bị công nghệ cao, giảm chi phí đầu tư và phụ thuộc nước ngoài.

Công trình không chỉ giúp nâng cao năng lực sản xuất, thiết kế và kiểm định của doanh nghiệp Việt mà còn có tác động tích cực đến các mặt kinh tế - xã hội, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng. Việc làm chủ công nghệ tủ điện trung thế còn tạo đà cho phát triển các sản phẩm công nghệ phụ trợ, xây dựng chuỗi cung ứng nội địa và thúc đẩy chuyển đổi công nghiệp xanh, bền vững tại Việt Nam” - GS.TS Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam - cho biết.

Sản phẩm tủ điện trung thế do các nhà nghiên cứu của Việt Nam phát triển được ứng dụng rộng rãi trong thực tế. Ảnh: BTC

Sự ghi nhận xứng đáng

Tháng 5/2025, công trình “Nghiên cứu, phát triển và sản xuất tủ điện trung thế” chính thức được trao Giải thưởng Trần Đại Nghĩa, một trong những phần thưởng cao quý nhất dành cho các công trình khoa học ứng dụng xuất sắc tại Việt Nam.

Giải thưởng không chỉ là sự công nhận thành tựu của một nhóm kỹ sư tận tâm, mà còn là biểu tượng cho tinh thần tự lực, tự cường, dám nghĩ, dám làm trong nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ.

Thay mặt nhóm nhận giải thưởng, ông Phạm Bình Thắng cho biết, giải thưởng là nguồn động lực lớn để nhóm tiếp tục kiên định với hành trình kết nối tri thức, công nghệ và khát vọng Việt, vì một Việt Nam hùng cường và thịnh vượng.

"Chúng tôi đang tiếp tục đầu tư mạnh vào nghiên cứu, phát triển các dòng tủ trung thế RU 24kV và 40,5kV với tỷ lệ nội địa hóa đạt trên 80%, hướng tới khả năng cạnh tranh trực tiếp với các thương hiệu toàn cầu ngay tại thị trường nội địa. Dự kiến đến cuối năm 2025, sản phẩm này sẽ được sản xuất hoàn toàn trên dây chuyền công nghệ hiện đại đạt chuẩn quốc tế", ông Thắng cho hay.

Trong bối cảnh khoa học công nghệ ngày càng trở thành động lực cốt lõi cho phát triển kinh tế, công trình tủ điện trung thế "Made in Vietnam" là minh chứng sống động cho khả năng ứng dụng thành công kết quả nghiên cứu vào thực tiễn, mang lại giá trị thực sự cho nền công nghiệp và xã hội.

Nhóm 3 nhà nghiên cứu trên không chỉ tạo ra một sản phẩm đạt chuẩn quốc tế mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho thế hệ kỹ sư trẻ Việt Nam rằng, nếu họ dám bước đi trên con đường sáng tạo, thì thành công không còn là điều xa vời.