Hà Nội bàn về đường sắt đô thị, mong muốn giảm tải ùn tắc giao thông

Ưu tiên phát triển đường sắt đô thị

Ngày 11/4, Liên hiệp các hội Khoa học và Kỹ thuật TP. Hà Nội phối hợp với Hội cầu đường Hà Nội, Ban Quản lý dự án đường sắt đô thị Hà Nội tổ chức Hội thảo khoa học "Đường sắt đô thị trong hệ thống giao thông thông minh nhằm giảm ùn tắc giao thông, tiến tới giảm phương tiện giao thông cá nhân".

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học & Kỹ thuật Hà Nội Lê Xuân Rao cho biết, mục tiêu của hội thảo nhằm tìm giải pháp giảm xe máy và các phương tiện giao thông cá nhân khác trong giao thông nội đô.

Để đạt được mục tiêu này, điều kiện tiên quyết là các phương tiện giao thông công cộng phải đáp ứng yêu cầu đi lại của người dân. Việc này rất nhiều thành phố trên thế giới đã làm và có những giải pháp khoa học, lộ trình hợp lý, đã loại bỏ xe máy và giảm ô tô cá nhân ở trong nội đô, giảm được ùn tắc giao thông…

Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Hà Nội Lê Hồng Sơn phát biểu tại hội thảo

Tại hội thảo, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP. Lê Hồng Sơn cho biết, Bộ Chính trị đã ban hành Kết luận số 49-KL/TW, ngày 28/02/2023 về định hướng phát triển giao thông vận tải đường sắt Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đặt ra mục tiêu cụ thể đến năm 2035, Hà Nội sẽ hoàn thành 400 km đường sắt đô thị.

Mục tiêu này với Hà Nội không đơn giản, vì cần tạo ra đột phá và phải hoàn thiện chính sách pháp luật. Việc Hà Nội phát triển đô thị theo định hướng TOD sẽ ưu tiên cho đường sắt đô thị vì có nhiều ưu điểm như: Giảm ùn tắc giao thông, vận tải khối lượng lớn, giúp tiết kiệm năng lượng, giảm thiểu ô nhiễm không khí và tốc độ di chuyển nhanh giúp tiết kiệm thời gian… để đưa vào Luật Thủ đô.

Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Hồng Sơn cũng cho biết, đường sắt đô thị với Việt Nam là vấn đề mới, nên rất cần sự tham gia vào cuộc của các nhà khoa học, các chuyên gia, lan tỏa ý tưởng truyền thông chính sách để nhân dân, các cấp lãnh đạo, đại biểu Quốc hội, doanh nghiệp hiểu và chia sẻ về những giải pháp để đạt mục tiêu 2 năm tới sẽ đạt mục tiêu hoàn thành 100km.

Trải nghiệm mới cho người dân Thủ đô

Nhấn mạnh TOD có thể củng cố nền kinh tế địa phương, nguyên Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho hay, các đô thị lớn ở nước ta như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đang bắt đầu xây dựng các tuyến đường sắt đô thị.

Thực tế cho thấy, với thời gian và chi phí đi lại giảm, mọi người có thể dành thời gian và tiền bạc tại các nhà hàng, cửa hàng và bảo tàng trong khu vực địa phương. Đây là cơ hội tốt để các thành phố cải tạo cảnh quan đô thị, tái cấu trúc đô thị dọc theo hành lang của các tuyến giao thông công cộng khối lượng lớn.

Quang cảnh hội thảo

Đồng quan điểm, TS. Vũ Hồng Trường, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Đường sắt Hà Nội nhấn mạnh, tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông được đưa vào sử dụng đã mang đến những trải nghiệm mới cho người dân Thủ đô, đặt dấu mốc cho việc bắt đầu loại hình vận tải công cộng tiên tiến, hiện đại. Lượng khách đi tàu đạt theo kịch bản tốt nhất.

Cụ thể, ngày bình thường tuyến vận chuyển 35.000 - 36.000 hành khách, ngày cuối tuần 24.000 - 26.000 người. Giờ cao điểm đạt 6.000 - 8.000 hành khách/giờ. Tỷ lệ sử dụng vé tháng mỗi ngày khoảng 70%.

Nhiều người chia sẻ, từ khi đi làm bằng đường sắt đô thị đã hình thành thói quen đi bộ, tốt cho sức khỏe. Song để đường sắt đô thị giữ vị trí ngày càng quan trọng, các chính sách ưu đãi cho các nhà đầu tư, cũng như sự ưu đãi để tạo động lực và thúc đẩy cho việc triển khai TOD bằng các quy định của pháp lý cần rõ nét, đầy đủ hơn nữa. Cùng đó, duy trì giá vé ưu đãi như hiện nay, chỉ 100.000 - 140.000 đồng/người, miễn phí cho người có công, người cao tuổi, người khuyết tật, trẻ em.

"Ngoài ra, cần có sự đồng bộ về hạ tầng, ngoài mở rộng mạng lưới đường sắt đô thị còn cần có sự hỗ trợ của xe buýt, taxi và các loại hình vận tải hành khách công cộng khác, bảo đảm đi lại thuận tiện cho người dân", TS. Vũ Hồng Trường kiến nghị.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Văn Thái (Ban Quản lý dự án Đường sắt), thực tế khi thực hiện dự án tuyến 2A (Cát Linh - Hà Đông) và tuyến số 3 (Nhổn - Ga Hà Nội) vừa qua, vì nhiều lý do khác nhau, đã không thống nhất được phương án kết nối hành khách tối ưu giữa 2 dự án (tại khu vực Ga Cát Linh).

Do đó, các điểm kết nối giữa các tuyến cần được nghiên cứu lập quy hoạch chi tiết từ trước, trong đó phân chia phần công việc phải thực hiện của từng dự án để đưa khối lượng tương ứng vào dự án đó ngay từ đầu, tránh tranh chấp và phát sinh, điều chỉnh về sau.

"TP. Hà Nội cần sớm nghiên cứu, ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật về một loại hình thẻ vé áp dụng chung cho tất cả các tuyến đường sắt đô thị, và về lâu dài áp dụng liên thông cho các loại hình giao thông công cộng trong toàn TP.

Do một trong những nguyên nhân cơ bản dẫn đến chậm tiến độ của các dự án vừa qua là khâu giải phóng mặt bằng; do vậy cần tách phần giải phóng mặt bằng của dự án đường sắt đô thị thành một dự án thành phần riêng và triển khai thực hiện độc lập trước dự án chính một thời gian thích hợp, để khi dự án chính triển khai thi công thì đã cơ bản có toàn bộ mặt bằng sạch", ông Nguyễn Văn Thái kiến nghị.

Đồng quan điểm, Giám đốc Ban quản lý dự án đường sắt đô thị Hà Nội Nguyễn Cao Minh cũng đề xuất, phải xây dựng cơ chế, phương án đền bù giải phóng mặt bằng, thu hồi đất đảm bảo lợi ích hài hòa giữa người dân, nhà nước và doanh nghiệp. Ngoài ra, quan tâm việc huy động nguồn vốn đầu tư, nguồn lực từ đất trong các khu vực TOD được quy hoạch; về trình tự, thủ tục thực hiện đầu tư…