Góp ý Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi): Cần quy định rõ mục đích thu hồi đất, xác định giá đất

Hội nghị với sự tham dự của các các đại biểu đại diện Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Tư pháp, các luật sư, cán bộ hỗ trợ tư pháp, chuyên gia đến từ một số tỉnh, thành khu vực phía Bắc.

Một trong những nội dung nhận được nhiều ý kiến đóng góp đến từ các chuyên gia tại hội nghị là liên quan đến vấn đề thu hồi, đền bù giải phóng mặt bằng và xác định giá đất.

Ông Bùi Văn Phòng-Trung tâm Tư vấn pháp luật và Bảo trợ Tư pháp cho người nghèo tỉnh Thái Bình, Nguyên Phó chánh Thanh tra tỉnh cho biết: Tại Thái Bình có đến hơn 80% đơn thư, khiếu nại, tố cáo liên quan đến vấn đề thu hồi đất nông nghiệp, đền bù, giải phóng mặt bằng và giá đền bù đất đai.

Ông Bùi Văn Phòng-Trung tâm Tư vấn pháp luật và Bảo trợ Tư pháp cho người nghèo tỉnh Thái Bình đề nghị cần chia làm 3 nhóm mục đích đất bị thu hồi

Nguyên nhân được ông Bùi Văn Phòng đưa ra là Luật Đất đai 2013 chưa có quy định cụ thể, rõ ràng mục đích đất bị thu hồi. Điều này nó liên quan đến giá đền bù của đất bị thu hồi. Thực tế tại Thái Bình, mức đền bù đất bị thu hồi thấp hiện chỉ vào khoảng 78 triệu đồng/sào/360m2 đối với khu vực thành phố, 69 triệu đồng/sào/360m2) với đất thị trấn, thị xã... Tuy nhiên sau khi thu hồi các chủ đầu tư đã phân lô, bán nền có mức giá lên tới vài chục triệu/m2 điều này đã gây bức xúc trong dân đặc biệt là những người bị thu hồi đất.

Ông Phòng đề nghị Luật Đất đai sửa đổi nên tách bạch mục đích thu hồi đất và thành lập tổ chức chuyên nghiệp, độc lập về định giá đất không chỉ giúp cho việc thu hồi đất thuận lợi mà còn là giải pháp tích cực phòng ngừa, ngăn chặn lợi ích nhóm trong việc thu hồi đất.

Cụ thể ông Phòng đề nghị đất thu hồi nên chia thành 3 nhóm: Đất thu hồi vì mục đích an ninh-quốc phòng, lợi ích quốc gia công cộng; thu hồi đất vì phục vụ phát triển kinh tế xã hội và đất thu hồi giao cho nhà đầu tư phân lô, bán nền. Trên cơ sở tách bạch, làm rõ mục đích thu hồi đất nói trên, Nhà nước xây dựng đền bù phù hợp vói mục đích thu hồi, người dân dễ dàng chấp nhận và khắc phục cơ bản lợi ích nhóm trong thu hồi đất.

Ở góc độ khác, TS Tạ Thị Minh Lý – Chủ tịch Hội bảo trợ Tư pháp cho người nghèo Việt Nam đề nghị Luật Đất đai sửa đổi nên có quy định phù hợp đối với diện tích đất thổ cư tối đa được sở hữu cho một hộ gia đình. Trong quá trình thực hiện tách sổ, tách hộ đã gặp vướng mắc, nhiều hộ gia đình cha mẹ trao quyền thừa kế về đất đai cho các con, nhiều trường hợp đất ở chia cho 3-4 người con thì diện tích đất ở quá nhỏ không đủ điều kiện làm sổ đỏ. TS Tạ Thị Minh Lý đề nghị tăng hạn mức đất ở để đảm bảo quyền lợi cho người dân.

9 nhóm nội dung được các luật sư, chuyên gia góp ý

Góp ý vào Điều 145 dự thảo Luật liên quan đến cấp Giấy chứng nhận đối với tài sản gắn liền với đất, Luật sư Phạm Thị Bích Hảo, Đoàn luật sư TP Hà Nội cho rằng, dự thảo Luật nên quy định theo hướng: tài sản gắn liền với đất được cấp Giấy chứng nhận bao gồm nhà ở, công trình xây dựng không phải là nhà ở, rừng sản xuất là rừng trồng và cây lâu năm có tại thời điểm cấp Giấy chứng nhận. Trường hợp sau khi Gấp giấy chứng nhận mà tài sản bị tiêu hủy, phá dỡ thì việc chứng nhận quyền sở hữu tài sản không còn hiệu lực pháp lý; đồng thời phải thực hiện đăng ký biến động.

Trong khi đó, luật sư Phạm Thị Tuyết - Chuyên gia pháp lý cho rằng, Nhà nước cần bổ sung thêm quy định về việc giao cho tổ chức thẩm định độc lập, tiến hành thẩm định giá đất thị trường, bảo đảm tính khách quan và công bố khi lấy kiến người dân về việc thẩm định, phê duyệt phương án bồi thường tái định cư.

Đối với, quy định giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất, cần xem xét quy định cho thuê đất trong trường hợp hợp đồng thuê đất trả tiền hàng năm. Thời gian này thường ngắn làm mất tính ổn định, do vậy đề nghị giữ nguyên quy định cũ, không cho phép chuyển nhượng thế chấp trong trường hợp trả tiền thuê đất hàng năm.

Các luật sư tham gia góp ý

Luật sư Phạm Thị Tuyết cũng nhất trí nội dung xác định giá đất theo giá thị trường tại thời điểm thu hồi đất được đưa ra trong Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), điều này sẽ góp phần tạo sự đồng thuận giữa nhà nước, nhà đầu tư và người dân.

Tại Hội nghị, các chuyên gia, luật sư đã tập trung góp ý cho 9 nhóm nội dung gồm: Quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; thu hồi và chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; phát triển quỹ đất; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; đăng ký đất đai, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; cơ chế, chính sách, giá đất; chế độ quản lý, sử dụng các loại đất; phân cấp, giám sát, kiểm soát quyền lực; hộ gia đình sử dụng đất.