Gỡ khó cho thị trường cà phê

Thu hoạch cà phê Tây Nguyên

Sản lượng cà phê giảm

Chỉ còn hơn 1 tháng nữa là niên vụ cà phê 2015 - 2020 sẽ kết thúc. Với kết quả đạt được đến thời điểm này dự tính về khối lượng cà phê cà phê xuất khẩu là 1,7 triệu tấn. “Chưa bao giờ ngành cà phê lại khó khăn vậy” là cảm nhận của ông Nguyễn Viết Vinh, Tổng Thư ký Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (Vicofa) khi nói về tình hình xuất khẩu của ngành cà phê thời gian qua.

Theo đó, ngay từ đầu vụ tức tháng 10/2015, ngành cà phê đã phải đối mặt với tình hình khô hạn khắc nghiệt nhất trong 3 thập kỷ qua. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến 5 tỉnh Tây Nguyên - vùng trọng điểm trồng cà phê, trong đó, tỉnh Đắk Lắk là tỉnh thiệt hại lớn, tiếp đến là Gia Lai, Lâm Đồng, Kon Tum. Trong tổng số 165.000 héc-ta cây công nghiệp nói chung trên các địa bàn thì cây cà phê chiếm 110.000 héc-ta, trong đó có 40.000 héc-ta chết khô.

Hiện giá cà phê nhân xô trong nước đang ở mức 37.000 - 38.000 đồng/kg. Với mức giá này cùng với sản lượng cà phê sụt giảm mạnh, thêm vào đó là nhiều khoản chi phí đầu vào nữa thì khả năng vụ cà phê năm nay bà con ở Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk chỉ hòa vốn.

Không chỉ người dân trồng cà phê ở các tỉnh Tây Nguyên đang đối diện với một vụ mùa mất mát do hạn hán mà ngay cả người trồng cà phê ở một số tỉnh thành như Đồng Nai, Bình Phước… cũng khốn khó bởi nắng hạn. Bà con tại đây cho biết sản lượng mùa 2016 sẽ giảm khoảng 30% thậm chí lên đến 50% bởi tình trạng khô, rụng trái non do thiếu nước tưới.

Hiện ở Tây Nguyên và một số tỉnh thành trồng cà phê đã và đang xuất hiện tình trạng thay vì tái canh thì người dân chặt bỏ cây cà phê để chuyển đổi sang cây trồng khác có giá thị trường hiện ở mức cao. Tuy nhiên, điều này được nhận định sẽ dẫn đến tình trạng mất cân đối, phá vỡ quy hoạch vùng nguyên liệu cây trồng…

Tháo gỡ nút thắt

Tập trung chống hạn, để đảm bảo đủ lượng xuất khẩu cà phê niên vụ 2016 - 2017 là giải pháp trọng tâm, theo ông Phan Hữu Đễ - Cố vấn cao cấp của Vicofa, nên áp dụng các biện pháp như trồng cây che bóng hoặc trồng xen, đa dạng hóa sản phẩm trong vườn cà phê, sử dụng phân hữu cơ, công nghệ tưới nước tiên tiến tiết kiệm. Bên cạnh đó, nghiên cứu sử dụng các giống mới có khả năng chịu hạn và cho năng suất cao như giống lai đa dòng mới TRS1 đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) công nhận.

Ông Mai Trọng Dũng - Phó Giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Đắk Lắk cho biết, toàn tỉnh có gần 273.000 héc-ta cây trồng cần tưới nước, mặc đù đang mùa mưa, nhưng vẫn hạn hán. Trước tình hình này, UBND tỉnh đã yêu cầu các địa phương, đơn vị trong tỉnh chủ động tăng cường các giải pháp phòng và chống hạn nhằm bảo vệ cây cà phê trong niên vụ tới.

Với những khó khăn về hạn hán, ngành cà phê về lâu dài cần phải chuyển hướng có bước đột phá mạnh mẽ về chất lượng mới có thể nâng cao giá trị cà phê xuất khẩu, đem lại lợi nhuận cao cho sản phẩm tháo gỡ khó khăn trong thời điểm này.

Theo ông Lương Văn Tự, Chủ tịch Vicofa cho biết, hiện một số doanh nghiệp bước đầu liên kết với các nông hộ sản xuất cà phê sạch tạo vùng nguyên liệu nhằm góp phần chủ động nguồn hàng cà phê nhân chất lượng cao. Cũng theo ông Tự, đã đến lúc các doanh nghiệp phải tập trung nâng cao giá trị gia tăng trong sản xuất cà phê, cũng như đầu tư mở rộng quy mô, công suất chế biến từ dạng thô sơ sang cà phê bột, cà phê hòa tan... Có như vậy ngành cà phê mới nâng cao năng lực cạnh tranh, tăng giá trị xuất khẩu trong những năm tiếp theo.