Giao thừa năm Ất Tỵ kiêng cúng gà để tránh 'cõng rắn' là không đúng

Cúng gà đêm giao thừa là một trong những phong tục lâu đời của các gia đình Việt, mang đậm ý nghĩa tâm linh và văn hóa. Tùy vùng, miền lại có cách sắp lễ cúng khác nhau, nhưng thông thường, mâm cúng đêm giao thừa sẽ có đĩa xôi và một con gà luộc để dâng lên tổ tiên.

Sở dĩ gà được chọn làm vật phẩm hiến dâng vì loài vật này được coi là biểu tượng của sự đầy đủ, no ấm, có ý nghĩa xua đuổi điều xấu và đón chào những điều tốt lành. Cùng với mâm cúng tươm tất, việc cúng gà còn thể hiện sự thành kính và lòng biết ơn đối với bề trên, đồng thời cầu chúc cho gia đình một năm mới bình an, phát tài.

Tuy nhiên, Tết Nguyên đán năm nay, tức năm Ất Tỵ 2025, nhiều nhà cho rằng, cần kiêng cúng gà vì sợ phạm phải điềm xấu theo quan niệm dân gian "cõng rắn cắn gà nhà".

Người Việt rất coi trọng lễ cúng giao thừa - Ảnh minh họa

Chia sẻ về vấn đề này, TS. Vũ Thế Khanh - Tổng Giám đốc Liên hiệp Khoa học công nghệ tin học ứng dụng - UIA cho hay, quan niệm không cúng gà trong Giao thừa 2025 không hề có cơ sở.

"Vậy chẳng hạn vào năm hổ, hổ cũng ăn cả gà và lợn, thì lẽ nào không được cúng?", ông Khanh đặt câu hỏi.

Theo ông Khanh, lễ cúng giao thừa thể hiện sự tri ân (lòng biết ơn) của gia chủ đối với các bậc thần linh, các bậc nhân linh tiền bối đã trợ duyên "mưa thuận gió hòa" cho trần gian trong việc mưu sinh.

Cúng giao thừa thể hiện lòng thành kính nên về mặt hình tướng phải chọn nơi trang trọng nhất, thanh tịnh nhất để làm nơi cúng tế. Còn về mặt tâm linh, lễ vật thể hiện sự đẹp đẽ, thanh tịnh, chân tình - đó chính là sự quý kính, hiếu thuận, tri ân và thiện tâm đối với các chư vị thiên thần hộ pháp của thế giới tâm linh và tri ân gia tiên tiền tổ.

"Thực ra, nghi thức cúng lễ tựa như "giáo cụ trực quan", thông qua đó, tín chủ bày tỏ tín ngưỡng của mình trong việc giao tiếp tâm linh. Nên chú ý không sát sinh, chứ đừng mê tín", ông Khanh nói.

Ông Vũ Thế Khanh lưu ý, khi cúng giao thừa năm Ất Tỵ 2025, mọi người không nên cúng tiền giả, không cúng vàng bạc giả, không cúng đồ mã, không cúng quần áo mã. Nếu có điều kiện thì cúng tiền thật, đồ thật để thể hiện tâm chân thành của mình. Sau khi cúng xong, mang số tiền thật, đồ thật ấy đi làm từ thiện để tăng trưởng công đức cho đời này và đời sau.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Song Hà, một nhà nghiên cứu văn hóa cho biết, quan niệm không cúng gà đêm giao thừa 2025 là không đúng. Nếu xét theo phương diện phong thủy thì Tỵ - Dậu - Sửu vốn nằm trong bộ tam hợp. Đây là mối quan hệ tốt. Thực tế năm nay cần kiêng là cúng đầu heo vì Hợi chính xung Tỵ.

Việc có cúng gà hay không cũng hoàn toàn phụ thuộc vào quan niệm và tín ngưỡng của từng gia đình vì không bắt buộc mâm cúng đêm giao thừa phải có sự xuất hiện của gà. Nếu nhà nào không muốn cúng gà lúc giao thừa thì cũng có thể thay thế bằng cúng một khổ thịt vai, hay một cái chân giò.

Ý nghĩa của gà cúng trong lễ cúng Giao thừa

Gà cúng trong lễ cúng giao thừa luôn luôn là gà trống. Gà được để nguyên con chứ không chặt thành miếng. Gà cúng đại diện cho lòng thành của gia chủ đối với thần linh, tổ tiên. Tiếng gáy của gà trống được coi là sự kết nối với thần linh. Ngoài ra, nó còn là âm thanh đánh thức mặt trời, bắt đầu một ngày mới.

Vào dịp đầu xuân năm mới, nhất là trong nghi lễ cúng giao thừa, các gia đình thường dùng gà trống để làm lễ, biểu thị sự may mắn, thịnh vượng, hy vọng cho năm mới thành công rực rỡ.

Trong văn hóa dân gian, gà trống đại diện cho Văn - Dũng - Nhân - Lễ - Nghĩa của đấng nam nhi. Lễ vật gà trống ngậm bông hồng không chỉ có hình thức rực rỡ, đẹp mắt mà còn mang ý nghĩa may mắn và tài lộc bền vững.

* Thông tin mang tính chất tham khảo, chiêm nghiệm.