Giám sát các dự án điện: Bước chuyển của sự minh bạch

Phun nước giảm bụi phát tán tại bãi thải tro xỉ NMNĐ Duyên Hải 1

Minh bạch thông tin

Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Ủy ban MTTQ Việt Nam và Chỉ thị của Bộ trưởng Bộ Công Thương, từ ngày 1/11/2016, NMNĐ Duyên Hải 1 (thuộc Tổng công ty Phát điện 1 - EVN GENCO 1) đã phối hợp với các cấp chính quyền địa phương tỉnh Trà Vinh mời những người dân sinh sống quanh nhà máy vào tham quan, kiểm tra, giám sát công tác vận hành nhà máy, đặc biệt là công tác xử lý môi trường.Đại diện nhà máy đã giới thiệu, hướng dẫn đoàn tham quan, tìm hiểu thực tế các hạng mục thiết bị, công nghệ, công tác quản lý, vận hành tổ máy, cảng tiếp nhận than cũng như việc xử lý nước làm mát, khói bụi, vận chuyển, chôn lấp tro bay, xỉ thải... Người dân cũng đã có cuộc họp đối thoại, nêu những ý kiến, kiến nghị đối với Ban lãnh đạo nhà máy trong việc kiểm soát khói bụi trong thời gian tới. Theo ông Phan Quốc Lễ - Trưởng Ban Nhân dân ấp Láng Cháo - sau khi tham quan thực tế nhà máy, ông và nhiều người dân đã thấy được toàn bộ quy trình vận hành, xử lý tro xỉ, khói bụi, nước thải của NMNĐ và phần nào yên tâm từ việc lắp đặt hệ thống lọc tĩnh điện hạn chế khói đen khi khởi động, vận chuyển bằng dây truyền khép kín, tưới nước... Tuy nhiên, ông cũng kiến nghị cần trồng thêm cây xanh tại bãi thải xỉ nhằm hạn chế phát tán bụi, nhất là trong mùa gió chướng.Tổng giám đốc Genco1 cho biết, hiện hệ thống quan trắc các thông số phát thải tại nhà máy đã hoạt động, trong thời gian tới sẽ phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường Trà Vinh để triển khai lắp đặt thiết bị nhận dữ liệu online về môi trường; triển khai ký hợp đồng tái sử dụng tro xỉ làm gạch không nung với các doanh nghiệp; đồng thời tiếp tục tổ chức mời các đơn vị, người dân địa phương tham gia giám sát công tác bảo vệ môi trường của nhà máy.

Cần quy chế giám sát cụ thể

Trên thực tế, việc mời người dân tham gia giám sát dự án điện nhằm công khai quá trình quản lý vận hành đã được một số công ty thủy điện của EVN triển khai từ nhiều năm trước. Đơn cử như Nhà máy Thủy điện A Vương đã mời người dân tham gia giám sát vận hành hồ chứa từ năm 2010. Theo đó, ngoài việc lắp đặt camera theo dõi mực nước hồ, truyền dữ liệu về cơ quan chức năng; lắp đặt loa truyền thanh cảnh báo từ xa; trang bị radio, loa cầm tay; tổ chức tuyên truyền thường xuyên... công ty còn mời người dân vùng hạ du đến trực tiếp luân phiên trực 24/24 giờ vào mùa mưa bão để tận mắt chứng kiến hoạt động vận hành hồ chứa, đập tràn Nhà máy Thủy điện A Vương. Nhiều ý kiến cho rằng, việc làm của các nhà máy điện EVN cho thấy đã có bước chuyển mới trong công tác công khai thông tin hoạt động; đồng thời cho phép người dân giám sát hoạt động vận hành hồ chứa thủy điện cũng như bảo vệ môi trường ở NMNĐ.Tuy nhiên, để giúp công tác giám sát có hiệu quả, nhiều chuyên gia khuyến nghị nhà nước cần ban hành Quy chế giám sát cộng đồng với những điều khoản cụ thể. Ví dụ như đối với NMNĐ, cần công bố rõ ràng các thông số phát thải của từng chỉ số để người dân biết như thế nào là ngưỡng tối đa; các kết quả quan trắc hay kiểm tra định kỳ cũng phải công bố công khai. Bên cạnh đó, các tổ giám sát cần có sự tham gia của nhiều cơ quan, đơn vị, đoàn thể nhằm bảo đảm tính khách quan, tránh hình thức. Đồng thời, cần tăng cường năng lực cho bên giám sát, yêu cầu trách nhiệm đối với bên bị giám sát và có nguồn lực phục vụ công tác giám sát sao cho hiệu quả.