Giải pháp nào bình ổn thị trường thịt heo?

Tăng nhập khẩu để bình ổn thị trường

Bà Nguyễn Huỳnh Trang - Phó Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh - cho biết, hiện tại giá heo ở phía Nam dao động bình quân từ 80.000 - 83.000 đồng/kg; tăng gấp đôi so với đầu tháng 9/2019. Nguyên nhân do dịch tả heo châu Phi đã làm cho tổng đàn heo cả nước giảm khoảng 30% so với năm 2018; riêng nơi cung cấp thịt heo lớn cho thành phố là Đồng Nai giảm 52,4% lượng thịt heo so với thời điểm tháng 4/2019, hiện duy trì ở mức 1.285.628 con.

Tính từ đầu năm đến ngày 10/12, lượng thịt heo nhập khẩu qua cửa khẩu TP. Hồ Chí Minh đạt 13.231 tấn, tăng 7.130 tấn (117%) so cùng kỳ 2018. Lượng thịt nhập khẩu tăng do giá thịt heo nhập khẩu chỉ tương đương khoảng 70% giá heo trong nước. “Sản lượng thịt heo nhập khẩu gia tăng đã góp phần hạn chế đà tăng của giá heo hơi trong nước thời gian qua”, bà Trang thông tin.

Cơ quan chức năng truy xuất nguồn gốc thịt heo tại chợ đầu mối Hóc Môn - TP. Hồ Chí Minh

Trước tình hình thị trường thịt heo đang biến động, ngành Công Thương TP. Hồ Chí Minh đang phối hợp với các sở ngành triển khai các giải pháp trong tình huống thị trường giai đoạn 2 (nguồn cung giảm, giá tăng), gồm theo dõi sát thị trường thịt heo và thực phẩm thay thế (thịt gia cầm, rau củ quả) như triển khai hiệu quả chương trình bình ổn thị trường; kích cầu các mặt hàng thay thế (thịt gia cầm, rau củ quả); khuyến khích DN tăng cường nhập khẩu thịt heo và tổ chức kích cầu thị trường thịt heo đông lạnh.

Bà Trang cho biết, Sở Công Thương đã kiến nghị UBND TP. Hồ Chí Minh có văn bản kiến nghị các cơ quan trung ương có chính sách tăng cường nhập khẩu thịt heo đông lạnh, heo hơi từ các nước lân cận (chưa nhiễm dịch hoặc có thể kiểm soát dịch) và có chính sách giảm hoặc miễn thuế suất đối với thịt heo nhập khẩu trong giai đoạn hiện nay.

Đánh giá lại về sản xuất và tiêu thụ thịt heo

Theo Tổng cục Thống kê, đến tháng 10/2018, tổng đàn heo thịt của cả nước là 24 triệu con và tổng số heo hơi xuất chuồng cả năm là 49,7 triệu con, với tổng sản lượng heo hơi là 3,8 triệu tấn. Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, tổng đàn heo bị hao hụt do dịch bệnh đến tháng 11/2019 là 5,9 triệu con với tổng khối lượng heo hơi là 335.661 tấn.

Theo các chuyên gia về nông nghiệp, thông thường, với các giống heo cung cấp thịt chủ yếu ở nước ta hiện nay, chu kỳ sản xuất từ khi nhập đàn heo cái hậu bị đến phối giống, đẻ, nuôi heo con đến xuất chuồng bán thịt là 12 tháng. Do vậy, tổng sản lượng thiếu hụt do dịch bệnh gây ra tại một thời điểm cần phải tính cho cả chu kỳ sản xuất một năm. Theo đó, với 5,9 triệu con hao hụt so với tổng đàn heo thịt xuất chuồng cả năm là 49,7 triệu con thì tổng mức thiếu hụt là 12%, tương đương mỗi tháng thiếu 1% sản lượng heo thịt.

Mặc dù tổng sản lượng heo hơi tiêu hủy do dịch bệnh là 335.661 tấn, tương ứng với giá trị tuyệt đối về trọng lượng hơi là 57kg/con, thấp hơn so với trọng lượng heo hơi xuất chuồng thực tế là 77kg/con. Do vậy, không thể tính mức thiếu hụt sản lượng thịt heo dựa vào sản lượng thịt hơi bị tiêu hủy, vì phân bố heo bị tiêu hủy nằm ở nhiều nhóm heo có trọng lượng khác nhau trong đó có cả heo con còn nhỏ và heo nái đang mang thai. Theo đó, tổng sản lượng thịt heo hơi giảm do dịch bệnh cần tính là 450.000 tấn cho chu kỳ 1 năm tính từ tháng 2/2019, tương đương mỗi tháng thiếu hụt 37.000 tấn heo hơi (1% so với tổng sản lượng thịt heo hơi).

Thịt heo ở chợ đầu mối Hóc Môn hiện tại về chợ sản lượng thấp hơn so với trước

Tiến sỹ Kiều Minh Lực - Phó Tổng giám đốc C.P. Việt Nam - cho rằng, việc tái đàn sản suất để gia tăng sản lượng thịt heo cần phải đề cập đến số lượng heo cái hậu bị đưa vào sinh sản để sản xuất heo con. Chúng ta chưa có tiền lệ nhập khẩu heo con cai sữa từ nước ngoài về để nuôi thịt, do vậy không thể tính những hộ trước đây không nuôi heo nái mà chỉ nuôi heo thịt nhưng bị tiêu hủy do dịch bệnh và nay nhập lại heo con nuôi thịt là “tái đàn”, điều này sẽ làm sai lệch số liệu thống kê quốc gia. Bởi vì, heo con chỉ được sản xuất ra từ những heo nái sẵn có trong nước và gần như không có biến động nhiều trong một chu kỳ sản xuất, do vậy tổng số đầu heo thịt sẽ không biến động nhiều trong một chu kỳ sản xuất ổn định không bị tác động của dịch bệnh mà chỉ biến động giữa các hộ chăn nuôi heo thịt mà thôi.

Mặc dù tổng sản lượng thịt thiếu hụt là 450.000 tấn heo hơi, tương đương 337.000 tấn thịt xẻ và tổng lượng thịt heo nhập khẩu chỉ đạt 96.000 tấn mới chỉ bù đắp được 21% lượng thịt mất cân đối, lượng thịt heo thiếu hụt hàng tháng vẫn còn 20.000 tấn tính từ tháng 2/2019. Điều này phản ánh rất rõ về diễn biến giá heo trong thời gian qua đang tăng dần và đến giai đoạn cuối chu kỳ từ tháng 12/2019 này là thời kỳ bắt đầu chuyển vào giai đoạn đỉnh điểm của thiếu hụt. Việc tái đàn heo cái hậu bị mới bắt đầu có dấu hiệu từ tháng 10/2019 nhưng với tỷ lệ còn thấp, phản ánh mức độ mất cân đối cung cầu thịt heo có thể sẽ kéo dài đến cuối năm 2020.

Để bình ổn giá thịt heo, theo ông Lực, tăng khối lượng xuất chuồng là giải pháp tăng sản lượng nhanh nhất vì tốc độ sinh trưởng giai đoạn 100kg - 120 kg có thể đạt 0,8 kg/ngày. Sau khi trừ đi số heo thịt đã tiêu hủy thì tổng đàn heo thịt hiện có khoảng 19 triệu con, trong đó 65% là heo thịt từ các giống năng suất cao và nếu thay đổi trọng lượng xuất chuồng từ 100 kg/con lên 120 kg/con thì tổng sản lượng thịt hơi sẽ tăng lên 480.000 tấn/năm và có thể bù đắp 100% lượng thịt heo thiếu hụt do dịch bệnh.