Giải bài toán cân đối nguồn

Hệ thống điện miền Nam đang nhận sản lượng điện lớn từ miền Bắc

Căng thẳng điện mùa khô

Dự báo năm 2016, nhu cầu phụ tải khu vực miền Nam tiếp tục tăng cao với công suất lớn nhất lên đến 13.500 MW, tăng 1.700 MW so với năm 2015, trong khi chỉ có thêm Nhà máy điện Duyên Hải 3 với 2 tổ máy công suất 600 MW dự kiến hòa lưới điện quốc gia.

Ở miền Bắc và miền Trung, do được bổ sung nhiều tổ máy nhiệt điện than mới nên có dự phòng công suất và sản lượng tại chỗ lớn, thừa công suất nhưng không thể khai thác thêm để giảm lượng nhiệt điện dầu cho miền Nam do giới hạn truyền tải các miền. Vì vậy, hệ thống điện miền Nam vẫn tiếp tục phải nhận lượng công suất và sản lượng lớn từ hệ thống điện miền Bắc và miền Trung.

Theo EVN, sản lượng truyền tải trong mùa khô 2016 từ miền Bắc vào miền Trung là 6,5 tỷ kWh, cả năm là 13,67 tỷ kWh, Các đường dây truyền tải sẽ phải mang tải ở mức cao. Tuy nhiên, do giới hạn truyền tải đã được củng cố, sắp tới có thêm trạm 500 kV Pleicu 2 và đường dây Pleicu2 - Cầu Bông nên mức truyền tải như trên vẫn trong giới hạn an toàn.

Huy động nguồn hợp lý

Với những áp lực điện cho miền Nam trong mùa khô 2016, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã khai thác thủy điện ở mức hạn chế, khai thác tối đa theo khả năng cấp khí và số tổ máy khả dụng để cấp điện cho miền Nam. Nhiệt điện than được khai thác cao đáp ứng nhu cầu phụ tải, nhất là nhà máy điện phía Nam. Đơn cử, như các tổ máy Vĩnh Tân 2, Duyên Hải 1 được khai thác cao hơn so với kế hoạch. Hiện tại đang huy động được 2 tổ ở Vĩnh Tân và 1 tổ ở Duyên Hải, huy động các nguồn nhiệt điện dầu để bảo đảm cấp điện và giữ nước các hồ thủy điện miền Nam. Tổng sản lượng huy động 2 tháng ước đạt 122 triệu kWh, hiện vẫn duy trì chạy 1 tổ máy nhiệt điện dầu Ô môn với công suất 330 MW. Dự kiến, sản lượng huy động từ Nhiệt điện Vĩnh Tân 2 và Duyên Hải 1 trong 6 tháng mùa khô khoảng 6,57 tỷ kWh và cả năm là 14,06 tỷ kWh, chiếm 19,3% tổng sản lượng nguồn điện miền Nam. Như vậy, hệ thống điện vẫn đáp ứng đủ cho nhu cầu cả nước và khu vực phía Nam.

Tìm giải pháp bền vững

Hiện, công suất đặt toàn hệ thống điện đã đạt 38.800 MW, chủ yếu tập trung vào miền Bắc và miền Trung. Do tính chất địa hình nên ở miền Bắc, cả nguồn thủy điện và nhiệt điện than đều rất tiềm năng. Các hồ thủy điện đều lớn, lượng nước dồi dào hơn. Chỉ tính riêng hệ thống thủy điện bậc thang trên sông Đà đã chiếm trên 44% tổng công suất thủy điện cả nước, hàng năm sản xuất trên 25 tỷ kWh.

Ở miền Nam, trước đây hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn điện truyền tải từ miền Bắc - Trung và nguồn nhiệt điện dầu - khí tại chỗ. Vài năm gần đây có thêm nhiệt điện than (Duyên Hải, Vĩnh Tân), năng lượng tái tạo... Chỉ cần rủi ro lưới điện truyền tải, hoặc kế hoạch sửa chữa các nguồn lớn không được bố trí hợp lý, hệ thống điện miền Nam sẽ có nguy cơ thiếu công suất đỉnh.

Theo một số chuyên gia, để giảm áp lực cho hệ thống truyền tải và các rủi ro khác,miền Nam phải cân đối đủ nguồn. Bên cạnh việc đẩy nhanh tiến độ các dự án nguồn điện cấp bách theo Quy hoạch điện VII điều chỉnh, cần có cơ chế, chính sách đặc thù, khuyến khích, thu hút doanh nghiệp nghiên cứu, đầu tư vào nguồn điện sạch tại chỗ. Tập trung đầu tư thêm cho hệ thống truyền tải từ miền Trung và miền Nam.

Ngoài ra, cần có chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp đầu tư, sử dụng nguồn năng lượng hiệu quả, tiết kiệm như mô hình ECCO giảm hệ số đàn hồi xuống còn 1/1. Bởi nếu không cân đối được nguồn điện tại chỗ, phải huy động thêm nhiệt điện dầu, khí nhiều hơn cho miền Nam sẽ gây áp lực lớn lên giá điện bình quân.

Đẩy mạnh tiết kiệm

Năm 2016, dự kiến có gần 3.500 MW đưa vào vận hành và 351 công trình lưới điện từ 110 kV - 500 kV với tổng chiều dài đường dây 4.800 km, tổng dung lượng trạm biến áp 21.890 MVA được hoàn thành góp phần làm tăng mức dự phòng của hệ thống điện quốc gia. Tính toán của EVN cho thấy về cân bằng công suất, mức dự phòng nhỏ nhất hàng tháng của hệ thống điện khoảng 4.900 MW- 5.500 MW chưa tính tổ máy chạy dầu và nhập khẩu, đáp ứng đủ cho nhu cầu phụ tải mùa khô và cả năm của miền Nam cũng như cả nước.

Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức về biến đổi khí hậu, nguồn năng lượng hóa thạch cạn kiệt và những cam kết cắt giảm khí thải. Trong khi đó, các nguồn năng lượng mới chưa đạt được như mong muốn, do vậy, tiết kiệm điện vẫn là giải pháp ưu tiên số 1.

Các chương trình hoạt động tuyên truyền về sử dụng điện hiệu quả tiết kiệm do Bộ Công Thương, EVN thực hiện đều vượt kế hoạch đề ra. Qua đó đã tiết kiệm trên 2% điện thương phẩm (tương đương khoảng 3 tỷ kWh), giảm phát thải CO2 ra môi trường, tiết kiệm hàng chục nghìn tỷ đồng.