Đột phá phát triển công nghiệp quốc phòng, đảm bảo tự cường, lưỡng dụng

Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng có nhiều điểm mới, quan trọng. Một trong những điểm mới, quan trọng trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc, đó là lần đầu tiên Đảng xác định phải "đột phá phát triển" thay vì chỉ "phát triển" hoặc "xây dựng" như trong các nghị quyết trước đây về phát triển công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh.

Cơ sở khoa học về lý luận và thực tiễn xác đáng

Điều này cho thấy quyết tâm chính trị rất cao của Đảng ta, nhằm tạo bước nhảy vọt về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh trong thời gian tới.

Đồng thời, cùng với việc tiếp tục khẳng định quan điểm phát triển "lưỡng dụng, hiện đại" của các kỳ Đại hội trước, Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng bổ sung thêm các thành tố "tự chủ, tự lực, tự cường" là tư duy mới, toàn diện và đầy đủ hơn trong phát triển công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh nhằm bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao.

Tham gia góp phần làm rõ tư duy mới, toàn diện và đầy đủ hơn trong Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng về vấn đề này, chúng tôi nhận thấy:

Thứ nhất, Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng xác định “Đẩy mạnh đột phá phát triển công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại” là có cơ sở khoa học về lý luận và thực tiễn xác đáng.

Học thuyết Mác - Lênin khẳng định, sức mạnh chiến đấu của lực lượng vũ trang là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố: Con người, vũ khí, trang bị, nghệ thuật, cách đánh... song xét đến cùng, con người và vũ khí là hai yếu tố cơ bản và quan trọng nhất, con người luôn giữ vai trò quyết định, song vũ khí cũng rất quan trọng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng luôn nhất quán quan điểm: Con người là nhân tố quyết định, song vũ khí cũng rất quan trọng. Người chỉ rõ: “Đánh giặc, trước hết phải có vũ khí”.

Nhìn lại gần 40 năm đổi mới, nhận thức rõ tầm quan trọng của công nghiệp quốc phòng, an ninh đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cũng như đánh giá đúng tình hình mọi mặt, Đảng đã ban hành nhiều nghị quyết, kết luận, chỉ thị và đã có Luật về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh. Qua đó, đường lối phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh ngày càng hoàn thiện, đầy đủ hơn cả về quan điểm chỉ đạo, mục tiêu, nhiệm vụ và những giải pháp triển khai tổ chức thực hiện. Vì vậy, công nghiệp quốc phòng, an ninh đã đạt được những kết quả quan trọng, đã làm chủ được công nghệ lõi, nghiên cứu thiết kế, chế tạo, sản xuất được nhiều chủng loại vũ khí, trang bị kỹ thuật mới, hiện đại; sản phẩm công nghiệp quốc phòng, an ninh ngày càng đa dạng, lưỡng dụng, bảo đảm chất lượng, đóng góp tích cực vào sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hiện đại hóa Quân đội, Công an.

Tuy nhiên, so với yêu cầu thực tiễn đặt ra, năng lực công nghiệp quốc phòng, an ninh còn chưa đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội, Công an hiện đại; chưa có nhiều sản phẩm lưỡng dụng phục vụ dân sinh, xuất khẩu; chưa làm chủ được công nghệ nền, vật liệu đặc chủng và một số lĩnh vực mũi nhọn như: Hóa chất, cơ khí chế tạo, luyện kim, hợp kim đặc biệt, điện tử, vật liệu mới…

Trong bối cảnh tình hình thế giới, khu vực đang hằng ngày, hằng giờ diễn biến phức tạp, khó lường; xung đột vũ trang, tranh chấp chủ quyền lãnh thổ, chiến tranh cục bộ, tấn công mạng diễn ra gay gắt; cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với tiến bộ vượt bậc trong công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) và dữ liệu lớn (Big data); khoa học kỹ thuật, công nghệ quân sự, an ninh phát triển mạnh mẽ, nhiều loại vũ khí mới ra đời, kéo theo các hình thái chiến tranh, loại hình tác chiến, không gian chiến lược và phương thức tiến hành chiến tranh mới; xu hướng chiến tranh sử dụng vũ khí công nghệ cao, chiến tranh từ xa ngày càng phổ biến, gia tăng tội phạm công nghệ cao… Mặt khác, sản phẩm công nghiêp quốc phòng, an ninh là loại hàng hóa đặc biệt, thuộc bí mật quân sự, an ninh, bí mật quốc gia; việc mua bán, chuyển giao được kiểm soát chặt chẽ, giá thành đắt đỏ và không phải lúc nào cũng mua được.

Nếu không tự chủ, tự lực, tự cường, sẽ bị phụ thuộc vào nguồn cung từ nước ngoài, sẽ dẫn đến mất chủ động về mặt chiến lược trong củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ Tổ quốc.

Thứ hai, về nội hàm phát triển công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại.

Công nghiệp quốc phòng, an ninh là bộ phận quan trọng, đặc thù của công nghiệp quốc gia, thành phần cơ bản của thực lực, tiềm lực quốc phòng, an ninh; có nhiệm vụ nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, sản xuất, sửa chữa, cải hoán, cải tiến, hiện đại hóa, tăng hạn sử dụng vũ khí trang bị kỹ thuật, phương tiện kỹ thuật nghiệp vụ, vật tư kỹ thuật và các sản phẩm, dịch vụ khác phục vụ quốc phòng, an ninh; góp phần thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá, bảo vệ Tổ quốc và phát triển kinh tế - xã hội.

Tự chủ, tự lực, tự cường trong phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh là chủ động, dựa vào sức mình là chính, tự vươn lên đủ năng lực tự nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, sản xuất, cải tiến, sửa chữa được các loại vũ khí, trang bị tiên tiến, hiện đại và các loại vũ khí, trang bị hiện có, đáp ứng yêu cầu xây dựng và chiến đấu của lực lượng vũ trang, bảo vệ Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao.

Tự chủ, tự lực, tự cường không có nghĩa là tự ràng buộc mình bằng mô hình khép kín, biệt lập, mà phải tận dụng những lợi thế mới của đất nước, các mối quan hệ hợp tác quốc tế để thúc đẩy công nghiệp quốc phòng, an ninh phát triển. Lưỡng dụng là vừa đủ năng lực nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, sản xuất và sửa chữa được các loại vũ khí, trang bị ngày càng hiện đại, đáp ứng yêu cầu xây dựng, chiến đấu của lực lượng vũ trang; đồng thời, cũng đủ năng lực tham gia sản xuất các loại hàng hóa dân sinh có giá trị kinh tế cao, sức cạnh tranh lớn, nhất là các lĩnh vực mà công nghiệp quốc phòng, an ninh có thế mạnh, qua đó góp phần đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nâng cao đời sống nhân dân.

Hiện đại là phải có đủ năng lực tự nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, sản xuất các chủng loại vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện đại, có tính năng chiến thuật - kỹ thuật cao như: vũ khí công nghệ cao, vũ khí có điều khiển và vũ khí tích hợp hệ thống,… đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội, Công an hiện đại, bảo vệ vững chắc Tổ quốc trong mọi tình huống; đồng thời, sửa chữa, cải tiến, hiện đại hóa được các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật hiện có trong biên chế...

Tóm lại, nội hàm "tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại" trong phát triển công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh nhằm: Phát huy nội lực, tự lực, tiến tới tự chủ chiến lược trong suốt quá trình từ nghiên cứu đến sản xuất và phát triển. Khai thác tối đa tính lưỡng dụng của sản phẩm, giảm chi phí và nâng cao giá trị sử dụng. Không ngừng đổi mới, ứng dụng công nghệ cao, công nghệ mới, bảo đảm chất lượng sản phẩm ngày càng cao, đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao.

3 yếu tố then chốt để triển khai

Thứ ba, quan điểm, định hướng giải pháp để thống nhất nhận thức và giải quyết “đẩy mạnh đột phá phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại” cần phải thực hiện tốt.

Về quan điểm chỉ đạo: Phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh là nhiệm vụ chiến lược, trọng yếu, lâu dài, đáp ứng yêu cầu bảo vệ vững chắc Tổ quốc trước mọi tình huống, nhất là chiến tranh công nghệ cao. Kiên định phương châm tự chủ, tự lực, tự cường, song phải biết tận dụng hiệu quả thành tựu của khoa học - công nghệ thế giới và hợp tác quốc tế có chọn lọc, giữ vững độc lập, tự chủ. Đẩy mạnh phát triển lưỡng dụng, hiện đại, tạo nguồn lực tài chính, công nghệ và nhân lực cho công nghiệp quốc phòng, an ninh. Gắn kết phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh với chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm tính hệ thống, hiệu quả, bền vững và hội nhập quốc tế phù hợp.

Về định hướng giải pháp: Đẩy mạnh phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh tự chủ, tự lực, tự cường, lưỡng dụng, hiện đại trong thời gian tới cần phải dựa trên ba yếu tố then chốt, đó là: Thể chế hiện đại, đồng bộ; nguồn nhân lực chất lượng cao và khoa học - công nghệ hiện đại.

Theo đó cần tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về nhận thức, thống nhất cao về ý chí và hành động, quyết tâm của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân để phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh gắn kết chặt chẽ và trở thành mũi nhọn của công nghiệp quốc gia. Tiếp tục hoàn thiện tổ chức bộ máy, tổ chức lại các cơ sở công nghiệp quốc phòng, an ninh nòng cốt, tiến tới thành lập tổ hợp công nghiệp quốc phòng bảo đảm tinh, gọn, hiệu quả, tiên tiến, hiện đại. Xây dựng, hoàn thiện hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật liên quan. Xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù để thu hút, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Đa dạng hóa nguồn lực tài chính, khoa học công nghệ, kể cả nguồn đầu tư của nước ngoài và của các thành phần kinh tế trong nước cho phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh.

Coi trọng kết hợp xây dựng, phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh trong chiến lược xây dựng, phát triển công nghiệp quốc gia; xây dựng và thực hiện tốt cơ chế phối hợp giữa các bộ, ngành, địa phương về phát triển công nghiệp quốc phòng, an ninh. Đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số; nâng cao năng lực nghiên cứu, thiết kế, chế tạo vũ khí trang bị kỹ thuật, nhất là vũ khí mới, hiện đại. Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, tổ chức thực hiện có hiệu quả các hình thức hợp tác, chuyển giao công nghệ, ứng dụng thành tựu khoa học và công nghệ… đưa công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh Việt Nam phát triển đúng định hướng Đại hội XIV xác định.

Tự chủ, tự lực, tự cường không có nghĩa là tự ràng buộc mình bằng mô hình khép kín, biệt lập, mà phải tận dụng những lợi thế mới của đất nước, các mối quan hệ hợp tác quốc tế để thúc đẩy công nghiệp quốc phòng, an ninh phát triển.

Mời bạn đọc xem toàn văn nội dung Dự thảo các văn kiện Đại hội Đảng XIV tại đây: https://congthuong.vn/toan-van-du-thao-cac-van-kien-dai-hoi-xiv-cua-dang-427853.html và gửi ý kiến góp ý về Báo Công Thương. 

Những ý kiến tâm huyết, Tòa soạn sẽ chọn đăng trên báo giấy và báo điện tử Congthuong.vn. Các ý kiến góp ý, mời bạn đọc gửi về địa chỉ email: [email protected], Tiêu đề thư: Bài góp ý Dự thảo Văn kiện Đại hội lần thứ XIV của Đảng.