Vùng Tây Bắc được xác định là 1 trong 3 vùng địa - chính trị đặc biệt quan trọng trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước. Tuy nhiên, đây vẫn là vùng còn nhiều khó khăn về kinh tế - xã hội, do tiềm năng và lợi thế của các địa phương chưa được khai thác và phát huy hiệu quả. Bên cạnh đó, Tây Bắc cũng là khu vực phải chịu tác động ngày càng lớn của biến đổi khí hậu.
Tài nguyên - thiên nhiên của vùng Tây Bắc đang cần những “đòn bẩy” KH-CN để “bay lên” |
Tại Hội nghị tổng kết Chương trình khoa học và công nghệ (KH&CN) cấp Nhà nước “KH&CN phục vụ phát triển bền vững vùng Tây Bắc” (gọi tắt là Chương trình Tây Bắc) giai đoạn 2013 – 2020 tổ chức mới đây tại Hà Nội, Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội – ông Nguyễn Kim Sơn, Chủ nhiệm Chương trình Tây Bắc cho biết: “Kết thúc giai đoạn 2013 - 2020, Chương trình đã hoàn thành các mục tiêu đặt ra, đóng góp quan trọng vào việc xây dựng, điều chỉnh chiến lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển nhân lực, kinh tế, xã hội bền vững theo hướng bảo vệ môi trường, tài nguyên thiên nhiên, đảm bảo an ninh, quốc phòng vùng Tây Bắc”.
Đáng ghi nhận hơn cả là, Chương trình Tây Bắc đã giải quyết được các vấn đề cấp bách tầm quốc gia tại địa phương vùng Tây Bắc với các kết quả nghiên cứu có thể ứng dụng và được nhân rộng tại các địa phương… Trong đó, chính quyền các địa phương, đoàn thể, doanh nghiệp, cộng đồng dân cư và các nhà khoa học tham gia vào Chương trình vừa với tư cách là cộng tác viên, là người đặt hàng, người đánh giá và vừa là người trực tiếp sử dụng kết quả... nên đã góp phần tác động trực tiếp đến các địa phương, thúc đẩy phát triển các mô hình quy mô tập thể hay hộ gia đình trong sản xuất kinh doanh dựa trên nền tảng ứng dụng KH&CN.
“Trước những hạn chế với Tây Bắc hiện nay, việc tiếp tục triển khai các hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ sẽ góp phần tạo nên một nền tảng, một “đòn bẩy” tri thức - công nghệ - văn hóa - xã hội mạnh mẽ, góp phần quan trọng cho sự phát triển bền vững vùng Tây Bắc, đáp ứng nguyện vọng của nhân dân các dân tộc trong vùng” - Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh nhấn mạnh.
Đồng tình với Bộ trưởng Chu Ngọc Anh, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Ủy ban TW Mặt trận Tổ quốc Việt Nam - ông Hầu A Lềnh cho rằng: “Dịch bệnh Covid-19 vẫn đang diễn biến nghiêm trọng và phức tạp, Việt Nam chịu ảnh hưởng không nhỏ. Chính vì vậy, một trong những giải pháp hiệu quả hiện nay, đó là đẩy mạnh áp dụng KH&CN để tạo động lực phát triển; phát huy nội lực trong nhân dân. Tuy nhiên phải tập trung cho những nghiên cứu mang tính ứng dụng cao, có tính đến tính liên kết giữa các địa phương trong vùng nhằm khai thác hiệu quả các lợi thế, phát triển sinh kế địa phương”.
Nhìn lại những kết quả đạt được của Chương trình Tây Bắc, Trưởng ban Kinh tế Trung ương Nguyễn Văn Bình nhấn mạnh đến những vấn đề phức tạp mà Tây Bắc đang đối mặt, đồng thời khẳng định: để tìm ra lời giải tối ưu, hài hòa cho các bài toán phát triển bền vững thì lựa chọn duy nhất là phát huy nguồn lực trí tuệ và nguồn lực con người - tức là dựa vào sức mạnh của khoa học, công nghệ và văn hóa. Chính vì vậy, thời gian tới, Đại học Quốc gia Hà Nội cần tiếp tục cụ thể hóa các chương trình, hợp tác một cách chặt chẽ hơn, thiết thực hơn, thu hút nhiều hơn sự tham gia của các chuyên gia và nhà khoa học có uy tín. Đồng thời, tích cực phối hợp với Ban Kinh tế Trung ương đề xuất các chủ trương, chính sách mới, đột phá nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội vùng Tây Bắc nói riêng và Việt Nam nói chung trong bối cảnh mới.
Sau 7 năm thực hiện, Chương trình Tây Bắc đã chuyển giao cho 14 tỉnh vùng Tây Bắc và các bộ, ban, ngành trung ương 56 quy trình công nghệ; 64 báo cáo kiến nghị chính sách, giải pháp; 22 hệ thống bản đồ phục vụ quy hoạch phát triển bền vững, sinh kế bền vững; 42 mô hình thử nghiệm phục vụ sinh kế, phát triển kinh tế - xã hội cùng các bộ công cụ, chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động, bộ cơ sở dữ liệu liên ngành… |