Bà con dân tộc Hà Nhì thu hoạch sả |
Trước đây, bà con xã Thu Lũm chủ yếu trồng thảo quả. Mấy năm nay, do thay đổi khí hậu, thảo quả không được chú trọng vì năng suất không cao nên bà con chuyển sang trồng sả. Từ trồng tự phát, đến nay toàn xã đã có khoảng 250 - 300 héc-ta sả, mỗi héc-ta thu được 60 - 70 triệu đồng/năm. Nhiều hộ gia đình đã chuyển đổi đất trồng lúa nương và thảo quả không hiệu quả sang trồng sả và có nguồn thu nhập ổn định.
Về mặt tiêu thụ, hiện nay hầu như bà con không phải lo lắng bởi trồng sả sau khoảng một năm là thu được tinh dầu. Cứ đến phiên chợ, bà con mang sản phẩm xuống là thương nhân Trung Quốc sẽ thu mua hết. Các doanh nghiệp trong nước cũng mua nhiều để chế mỹ phẩm. Tinh dầu sả còn sử dụng để lau nhà, chống muỗi, khử mùi, tắm gội rất tốt. Không chỉ ở phiên chợ, trong những gian hàng tạp hóa nhỏ ở trung tâm xã Thu Lũm, tinh dầu sả cũng là mặt hàng đặc sắc với khách du lịch.
Tuy nhiên, vấn đề hiện nay là việc chế biến tinh dầu sả còn sử dụng khá nhiều củi đốt. Về lâu dài, nếu không có biện pháp thay đổi mà cứ đốt bằng củi như thế này thì chắc chắn rừng sẽ bị phá. Chính vì vậy, gần đây, xã không có chủ trương cho bà con vay tiền mở rộng diện tích trồng sả. Đồng thời, đề nghị nhà nước hỗ trợ nghiên cứu lò nấu tinh dầu sả bằng điện hoặc gas.
Từ kiến nghị của xã Thu Lũm, các nhà khoa học thuộc Viện Nông nghiệp và Đại học Nông nghiệp 1 đã vào cuộc cùng bà con. Sắp tới đây, công nghệ chế biến tinh dầu sả không sử dụng củi đốt sẽ được áp dụng ở Thu Lũm.
Trên thực tế, nếu có doanh nghiệp đứng ra thu mua nguyên liệu thô để chế biến tập trung theo công nghệ mới thì bà con Hà Nhì ở Thu Lũm sẽ bớt được nỗi lo về đầu ra cho sản phẩm.