Độc đáo phiên chợ đầu năm ở vùng cao Bắc Hà, Lào Cai

Thị trấn Bắc Hà nằm trên vùng núi cao và cách TP. Lào Cai hơn 70km. Du khách đến Bắc Hà phải đi qua những con đèo gấp khúc uốn lượn. Dọc đường đi, lác đác vài người dân tộc Mông, Dao trong trang phục sặc sỡ địu gùi sau lưng, đi bộ, dắt trâu ngựa lên núi để bán. Đôi lúc, vài chiếc xe máy chở người, thồ hàng vụt qua cho kịp giờ phiên chợ.

Chợ Giáo Cái – Bắc Hà được nhiều người biết đến là chợ vùng cao lớn nhất Lào Cai, tụ tập nhiều thương lái xa gần về trao đổi, buôn bán nhưng chợ Bắc Hà còn nức tiếng bởi vẻ nguyên sơ, đậm chất dân tộc. Trong khuôn viên khu chợ được xây mới trên nền bê tông, sát cạnh chân đồi là một sân khấu rộng được trang trí đẹp để phục vụ các đêm hội trong tuần.

Chợ mới không còn trên một quả đồi thoai thoải nhưng giao thương vẫn giữ được nhiều nét truyền thống. Đến đây, có thể tìm thấy bất kỳ vật dụng nào cần thiết cho cuộc sống của người dân tộc từ cuốc, xẻng tới đồ thổ cẩm hay thậm chí là trâu ngựa, được phân chia khá rõ ràng thành các khu chợ nhỏ hơn để dễ tìm kiếm.

Đặc biệt, ngay từ bên ngoài lối vào là nhiều sạp lớn nhỏ bày bán sản phẩm du lịch như túi, ví, khăn, thảm thêu tay sặc sỡ, các sản phẩm thổ cẩm công phu do chị em dân tộc Mông, Dao tự làm để phục vụ khách du lịch. Vào sâu trong chợ là các hàng váy, mũ đủ sắc màu bày dưới đất, treo trên cao rất bắt mắt.

Bên cạnh chợ là khu đất rộng đủ sức chứa cho hàng trăm người đi lại mua bán. Chợ trâu luôn là nơi sôi nổi sầm uất nhất nhì chợ Bắc Hà. Ở đây, đủ cả các loại trâu trắng, trâu đen, to, nhỡ… Giá trâu tùy vào mục đích sử dụng, khách mua về phục vụ cày cấy hay lấy thịt... Bên dưới chợ trâu là khu bán “khuyển” của đồng bào dân tộc. Những chú cún con đen trắng như chó lông xù, lông dài, cộc đuôi... Giá mỗi con tùy thuộc vào độ tinh khôn và màu lông của nó. Nhiều du khách từ dưới xuôi lặn lội lên chợ chỉ để chọn cho mình những chú khuyển ưng ý đóng mác Bắc Hà, nổi tiếng là trung thành. Kế tiếp là khu bán gia cầm nuôi thả, chạy bộ trong bản với gà, vịt, chim các loài...

Một đặc sản không thể bỏ lỡ khi đến chợ Bắc Hà là thắng cố. Nằm trong khu ẩm thực to rộng bên phải khu chợ với hơn 20 gian, có thể nói gần như gian nào cũng bán thắng cố. Bắc Hà là cái nôi ra đời của thắng cố cách đây gần 200 năm khi người Mông, Tày, Nùng về đây cư trú. Theo truyền thống, thịt nấu thắng cố là thịt ngựa, nhưng ngày nay có nhiều biến tấu với thịt trâu, thịt lợn. Món ăn này thu hút không chỉ người dân địa phương mà còn là món hấp dẫn nhiều du khách.

Mỗi người bán đều mang đến chợ những đặc sản của địa phương mình để làm phong phú thêm cho phiên chợ Tết đầu năm. Đi chợ phiên Bắc Hà mới thấy hết nét mộc mạc, giản dị của đồng bào vùng cao. Không nói thách, không mặc cả, không chèo kéo khách mua hàng...Trong xu hướng thương mại hóa các chợ vùng cao hiện nay thì Bắc Hà là một trong những nơi hiếm hoi còn giữ được bản sắc dân tộc, nét riêng độc đáo của các phiên chợ xưa.