Doanh nghiệp hiểu đúng để gia tăng xuất khẩu vào thị trường Anh

Vương quốc Anh là thị trường rộng lớn với nhu cầu nhập khẩu trên 700 tỷ USD hàng hóa/năm. UKVFTA là đòn bẩy để thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu vào thị trường Anh, góp phần tăng trưởng kinh tế, không bị suy giảm quá mức trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Với những kết quả tích cực về xuất khẩu năm 2021 và từ đầu năm 2022 đến nay đã thể hiện vai trò, ý nghĩa của thị trường Anh đối với xuất khẩu của Việt Nam, đây là quốc gia có sức mua rất lớn.

Bà Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, có thể khẳng định UKVFTA đã mang lại kết quả rất tích cực cho quan hệ thương mại giữa Việt Nam với Vương quốc Anh và Bắc Ireland năm 2021 qua kim ngạch xuất khẩu tăng 23% so với lại năm 2020. Do đó, năm 2022 hy vọng Việt Nam sẽ đạt được một đỉnh mới trong kim ngạch xuất khẩu sang Anh.

Theo chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành, như các đối tác trong EU, mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam vào Anh trải dài, thậm chí có nhiều mặt hàng xuất khẩu bật lên rất mạnh, như sắt, thép. Ngoài ra, Anh đang mong muốn gia nhập Hiệp định Đối tác toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), tiếp tục mở thêm cơ hội cho Việt Nam tăng cường xuất khẩu, thuận lợi cho trao đổi thương mại giữa Việt Nam - Anh cũng như các đối tác tham gia Hiệp định CPTPP.

Những cam kết đáng lưu ý trong Hiệp định UKVFTA

Với 9 điều khoản; 01 Phụ lục sửa đổi một số điều của lời văn EVFTA; 01 thư song phương trao đổi giữa Việt Nam và UK; 01 Nghị định thư về quy tắc xuất xứ và các Bản Chú giải. Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA) có hiệu lực tạm thời từ 23h tối 31/12/2020 (tức 6h sáng ngày 01/01/2021 theo giờ Việt Nam), và chính thức có hiệu lực từ 01/05/2021, với những cam kết đáng chú ý về thuế quan, quy tắc xuất xứ hàng hóa, dịch vụ đầu tư, mua sắm Chính phủ.

Theo đó, cam kết về thuế quan, 2 bên thỏa thuận cắt giảm ngay 65% số dòng thuế khi hiệp định UKVFTA có hiệu lực. Điều này đồng nghĩa với việc tăng lên tới 99% số dòng thuế được cắt giảm sau từ 6-9 năm. Việc cắt giảm thuế khẩu đối với các sản phẩm như quần áo, vải và giày dép - có nghĩa là khách hàng và doanh nghiệp đều được hưởng lợi từ giá cả thấp hơn. Thuế quan sẽ được giảm theo lộ trình quy định như nhau các khoản cắt giảm hàng năm kể từ khi hiệp định có hiệu lực.

Với những cam kết như vậy, các nhà xuất khẩu của Vương quốc Anh hay Việt Nam đều được hưởng lợi. Đối với hàng hóa xuất khẩu từ Anh vào Việt Nam, 48,5% số dòng thuế được xóa bỏ từ 1/1/2021; 91,8% số dòng thuế sẽ được xóa bỏ vào ngày 1/1/2027; 98,3% số dòng thuế được xóa bỏ từ ngày 1/1/2029; 1,7% số dòng thuế được tự do hóa một phần thông qua hạn ngạch thuế quan (lượng hạn ngạch là phù hợp với các cam kết WTO của Việt Nam và các thuế trong hạn ngạch sẽ được xóa bỏ vào năm 2031) hoặc không được hưởng ưu đãi.

Đối với hàng hóa nhập khẩu vào Anh từ Việt Nam, 85,6% số dòng thuế được xóa bỏ vào ngày 1/1/2021; 99,2% số dòng thuế sẽ được xóa bỏ vào 1/1/2027; 0,8% số dòng thuế được tự do hóa một phần thông qua hạn ngạch thuế quan (với thuế suất ưu đãi đối với các sản phẩm trong hạn ngạch là 0%).

Quy định về quy tắc xuất xứ trong UKVFTA cũng tương tự với EVFTA. Theo đó, hàng hóa xuất khẩu từ Việt Nam theo Hiệp định UKVFTA cũng sẽ dùng chung mẫu C/O EUR.1 được quy định trong Hiệp định UKVFTA và Thông tư 02/2021/TT-BCT.

Đối với quy tắc cộng gộp, hai bên cam kết cơ chế cộng gộp xuất xứ mở rộng cho phép hàng hóa của hai bên được sử dụng nguyên liệu có xuất xứ từ các nước thành viên EU (cũng như Công quốc Andorra và Cộng hòa San Marino) để sản xuất ra sản phẩm cuối cùng xuất khẩu sang nước bên kia và được hưởng thuế suất ưu đãi của Hiệp định UKVFTA. Hai bên nhất trí sẽ tiến hành rà soát cơ chế này vào năm thứ 3 kể từ khi Hiệp định có hiệu lực.

Cam kết về dịch vụ và đầu tư trong UKVFTA, Việt Nam cam kết dành ưu đãi cao hơn cho các nhà cung cấp dịch vụ và nhà đầu tư của Vương quốc Anh theo UKVFTA so với các tiêu chuẩn hiện đang áp dụng cho các nhà cung cấp dịch vụ và nhà đầu tư nước ngoài khác theo cam kết WTO. Không có bất kỳ sự ràng buộc nào của WTO, Việt Nam đã mở cửa đa phương hầu hết các lĩnh vực phi dịch vụ cho các nhà đầu tư nước ngoài, nhưng Việt Nam có thể thay đổi các chính sách đó bất cứ lúc nào. Theo hiệp định UKVFTA của Vương quốc Anh, Việt Nam sẽ mở cửa dứt khoát nhiều lĩnh vực phi dịch vụ cho các nhà đầu tư Vương quốc Anh mà không có bất kỳ hạn chế nào về tỷ trọng vốn, quy mô hoặc loại hình hoạt động.

Trong cam kết về mua sắm Chính phủ, Việt Nam cam kết mở cửa thị trường mua sắm công cho Vương quốc Anh, cho phép các nhà cung cấp của Vương quốc Anh tiếp cận mua sắm ở cấp Trung ương và tại hai thành phố lớn nhất của Việt Nam là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.

Các nhà cung cấp của Vương quốc Anh tuân theo các quy tắc của UKVFTA khi đặt giá thầu cho các gói thầu cao hơn giá trị ngưỡng quy định trong thỏa thuận và nơi các gói thầu đó được thông báo bởi các tổ chức đấu thầu. UKVFTA sẽ từng bước tăng cường khả năng tiếp cận thị trường mua sắm của Việt Nam cho các nhà cung cấp của Vương quốc Anh. Theo đó, Việt Nam cam kết cho phép các nhà cung cấp của Vương quốc Anh tham gia các hoạt động mua sắm hàng hóa đa dạng (có ngoại lệ đối với hàng nhạy cảm) và lựa chọn mua sắm dịch vụ, bao gồm dịch vụ kế toán, nghiên cứu thị trường và thuế.

Nắm bắt được nhu cầu thị trường

Với những yêu cầu cao của thị trường Anh, chuyên gia kinh tế Võ Trí Thành cho rằng, doanh nghiệp muốn cạnh tranh trên thị trường Anh, phải nắm bắt được xu thế của thị trường, thói quen, văn hóa tiêu dùng; lối sống... Cải thiện năng lực quản trị rủi ro, nắm được cách đàm phán, chuyển đổi thanh toán… để làm sao giảm thiểu biến động, ảnh hưởng từ các yếu tố bên ngoài, cũng như đáp ứng tốt các yêu cầu từ thị trường.

Đồng thời, phải nắm rõ xu thế tiêu dùng sản phẩm thân thiện môi trường, nhân văn của thị trường Anh; nắm rõ các quy định về tiêu chuẩn, kỹ thuật sản phẩm. Nếu doanh nghiệp chịu khó đáp ứng, năng lực cạnh tranh sẽ phát triển trong dài hạn.Bên cạnh đó, cũng không nên coi các tiêu chuẩn, quy định như rào cản, mà đây chính là thách thức để doanh nghiệp học hỏi vượt qua, vươn lên - Chuyên gia kinh tế lưu ý.

Song song với nỗ lực của doanh nghiệp, cần thúc đẩy phát huy vai trò của hệ thống hiệp hội, thương vụ trong việc hỗ trợ, kết nối thị trường cho doanh nghiệp; cũng như có cách thức linh hoạt trong tiếp cận thị trường. Đặc biệt, cần chú trọng hỗ trợ về mặt pháp lý trong giao dịch thương mại quốc tế cho doanh nghiệp. Các chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp cần xuất phát từ quan điểm “hỗ trợ để thắng cuộc chứ không phải lựa chọn người thắng cuộc để hỗ trợ”.

Hiện nay, Chính phủ Anh đã chủ động thực hiện chiến lược thương mại “Global Britain” nhằm thúc đẩy xuất khẩu. Anh cũng sẵn sàng mở cửa thị trường nội địa theo phương thức “có đi có lại” với các đối tác nước ngoài thông qua các FTA.

Vì vậy, doanh nghiệp Việt Nam cần nhanh chóng tận dụng cơ hội từ UKVFTA mang lại. Trong đó, doanh nghiệp phải tổ chức sản xuất theo tiêu chuẩn Anh, châu Âu, đồng thời tích cực chủ động xây dựng và phát triển quan hệ bạn hàng với các các tập đoàn phân phối lớn như Tesco, Sainburry, Whole Foods, Waitrosse, Mark & Spencers, Liddle, Cosco, Aldi, Strada, Westmill. Đặc biệt, phải chủ động được công nghệ bảo quản và vận chuyển nông sản bằng đường biển; sử dụng tốt chính sách tín dụng ưu đãi và dịch vụ đánh giá, xác minh tín nhiệm của khách hàng của các ngân hàng Anh.