Doanh nghiệp gặp khó khăn, 75% lao động bị mất việc, giảm giờ làm thuộc khối FDI

Thông tin về tình hình lao động, việc làm những tháng cuối năm 2022 và đầu năm 2023, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam cho biết, từ tháng 9/2022 đến nay, bên cạnh các doanh nghiệp tiếp tục sản xuất, kinh doanh tốt, mở rộng sản xuất, tuyển dụng thêm lao động, đã xảy ra tình trạng nhiều doanh nghiệp ở các ngành nghề, địa phương, đặc biệt là ngành dệt may, da giày, chế biến gỗ, điện tử gặp khó khăn, bị thiếu, cắt, giảm đơn hàng. Dẫn đến hàng trăm ngàn người lao động bị giảm giờ làm, mất việc làm, ảnh hưởng nghiêm trọng tới việc làm, thu nhập, đời sống của một bộ phận người lao động và gia đình họ.

Theo báo cáo của các Liên đoàn Lao động tỉnh, thành phố, công đoàn ngành trung ương, tính từ tháng 9/2022 đến hết tháng 1/2023 đã có khoảng 1.300 doanh nghiệp (tại 50 tỉnh, thành phố) gặp khó khăn, bị cắt, giảm đơn hàng, 546.835 lao động bị giảm giờ làm.

Trong đó giảm giờ làm hoặc đang ngừng việc có hưởng lương là 491.212 người, chiếm 89,82% tổng số người bị ảnh hưởng; tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động, nghỉ việc không hưởng lương là 7.000 người, chiếm 1,28%, chấm dứt hợp đồng lao động với 48.623 người, chiếm 9% tổng số người bị ảnh hưởng.

Số lao động bị ảnh hưởng trên phần lớn ở các doanh nghiệp FDI (chiếm 75% tổng số lao động bị ảnh hưởng), tập trung trong 3 ngành dệt may, da giày, chế biến gỗ (chiếm 77% tổng số lao động bị ảnh hưởng); chủ yếu ở các tỉnh, thành phố khu vực phía Nam như TP.HCM, Long An, Tây Ninh, Đồng Nai, Bình Dương, An Giang... (chiếm 70% tổng số người lao động bị ảnh hưởng của toàn quốc).

75% lao động bị mất việc, giảm giờ làm thuộc khối doanh nghiệp FDI

Có 36 doanh nghiệp ở 16 tỉnh/thành phố gồm: Hà Nội, Quảng Ninh, Bắc Giang, Thanh Hóa, Đắk Lắk, Long An, Đồng Nai, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Phú Thọ, Hòa Bình, Hà Nam, Ninh Bình, Bình Thuận, Đắk Nông, Bình Phước, nợ 74,29 tỷ đồng tiền lương của 5.979 người lao động, bình quân nợ 12,42 triệu đồng/người.

Đến nay đã giải quyết 17,83 tỷ đồng tiền lương của 486 người lao động; chưa giải quyết 56,45 tỷ đồng tiền lương của 5.493 người lao động. So với năm 2021, số doanh nghiệp, người lao động và tổng số tiền nợ đều giảm nhưng mức nợ lương bình quân tính trên lao động cao hơn (năm 2021 là 62 doanh nghiệp nợ 79,39 tỷ đồng tiền lương của 8.300 người lao động, bình quân nợ 9,56 triệu đồng/người).

Về tình hình tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể trong phạm vi cả nước trước, trong và sau Tết năm 2023, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đánh giá có giảm so với Tết năm 2022. Trong dịp Tết Nguyên đán 2023 (tính trong tháng 12/2022 và tháng 1/2023) cả nước xảy ra 26 cuộc tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể tại 6 tỉnh, thành phố, giảm 25 cuộc so với dịp Tết năm 2022 (xảy ra 51 cuộc).

Tính chất, quy mô các cuộc ngừng việc tập thể không phức tạp so với các năm trước. Nguyên nhân chủ yếu đẫn đến tranh chấp, ngừng việc là do doanh nghiệp chậm trả lương, người lao động không đồng tình với mức thưởng Tết, đề nghị đảm bảo chất lượng bữa ăn ca, thái độ của quản lý đối với người lao động không phù hợp.

Về tình hình người lao động trở lại làm việc sau Tết, sau 3 năm chịu tác động của dịch Covid-19 không thể về quê đón Tết, cùng với tình hình một bộ phận người lao động thiếu, mất việc làm nên nhiều người lao động đã về quê đón Tết. Số lượng doanh nghiệp sản xuất và người lao động làm việc trong thời gian Tết không nhiều (trừ ngành du lịch, dịch vụ, vận tải).

Sau Tết, trong ngày 27/1/2023 (tức mùng 6 tháng Giêng) khoảng 60% doanh nghiệp, người lao động đã quay lại sản xuất, kinh doanh, làm việc bình thường, tùy theo địa phương, tỷ lệ dao động từ 20% đến 100%: TP.HCM 80%; Tây Ninh 30%; Bình Dương 30%; Tiền Giang 40%; Đồng Nai 40%; Long An: 90%; Nghệ An 70%; Thanh Hóa 95%; Hải Dương 45%; Bắc Kạn: 100%; Hưng Yên 70%; Bắc Giang 90%; Quảng Ninh 70%; Bắc Ninh 95%; Hà Nội 95%...

Đến ngày 31/1/2023 (tức ngày 10 tháng Giêng), hơn 96% người lao động đã quay trở lại làm việc, hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp diễn ra bình thường. Khoảng 4% số công nhân còn lại chủ yếu ở các tỉnh, thành xa nghỉ phép thêm ngày (các doanh nghiệp thiếu đơn hàng kết hợp cho người lao động nghỉ phép hoặc nghỉ hưởng lương tối thiểu thêm ngày) hoặc quay lại làm việc trong tháng 2/2023.

Theo báo cáo của các địa phương, đơn vị, trong dịp Tết Nguyên đán 2023 đã có hơn 8,64 triệu lượt đoàn viên, người lao động được thụ hưởng các hoạt động chăm lo của tổ chức Công đoàn với tổng kinh phí hơn 6.110 tỉ đồng.

Trong đó, hỗ trợ quà và tiền mặt cho hơn 7,63 triệu lượt đoàn viên, người lao động với tổng số tiền hơn 5.467 tỉ đồng; hỗ trợ 163.409 vé tàu/xe/máy bay cho đoàn viên, người lao động với số tiền là gần 91 tỉ đồng; bố trí 2.920 chuyến xe để đưa 130.825 đoàn viên, người lao động về quê đón Tết với số tiền gần 39 tỉ đồng; tổ chức trao tặng 800 căn nhà "Mái ấm Công đoàn" với tổng số tiền hơn 30 tỉ đồng; các hình thức hỗ trợ khác với 715.509 lượt người với tổng số tiền hơn 483 tỉ đồng.

Trong tổng số kinh phí chăm lo, các cấp công đoàn chi từ nguồn tài chính công đoàn 3.016 tỉ đồng; kêu gọi xã hội hóa ủng hộ nguồn kinh phí chăm lo cho đoàn viên, người lao động 3.094 tỉ đồng.