Điều kiện tiên quyết để xuất khẩu nông sản thành công vào Trung Quốc

Trung Quốc có quy định, yêu cầu cao về kiểm nghiệm kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc, tem nhãn hàng hóa, chứng nhận chất lượng, tồn dư thuốc bảo vệ thực vật, sâu bệnh... đối với hàng nhập khẩu từ nước ngoài.

Ảnh minh họa

Vì vậy, việc đáp ứng các yêu cầu, quy định nêu trên là điều kiện tiên quyết nếu hàng nông thủy sản Việt Nam muốn xuất khẩu thành công sang thị trường này.

Theo bà Lê Hoàng Oanh, Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á - châu Phi, Bộ Công Thương, Trung Quốc hiện là thị trường tiêu thụ hàng nông, thủy sản số 1 của Việt Nam chiếm tỷ trọng 27,3% tổng kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng này của cả nước năm 2018. Tuy nhiên, nhiều yêu cầu ngày càng chặt chẽ được ra với hàng xuất khẩu vào Trung Quốc.

Theo các cam kết khi gia nhập các tổ chức quốc tế và khuôn khổ luật pháp quốc tế, các nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc đều áp dụng hạn ngạch thuế quan đối với một số mặt hàng nông sản nhập khẩu nhằm bảo hộ thị trường và ngành sản xuất trong nước, đối với những lô hàng ngoài hạn ngạch nhập khẩu sẽ bị áp thuế rất cao so với hàng nhập khẩu trong hạn ngạch.

Mặt khác, việc mở cửa thị trường các quốc gia này cho các mặt hàng nông sản xuất khẩu (như mặt hàng trái cây) của Việt Nam cũng cần trải qua các quy trình về đánh giá rủi ro dịch bệnh và căn cứ theo thứ tự ưu tiên đối với từng mặt hàng riêng lẻ với thời gian dài trước khi có thể ký kết Nghị định thư cho phép xuất khẩu chính thức (thông thường mất từ 3-4 năm để hoàn tất thủ tục cho 1 loại mặt hàng).

Ngoài một số quy định theo thông lệ quốc tế, Trung Quốc cũng đưa ra một số yêu cầu riêng biệt hoặc siết chặt việc thực thi các quy định đã ban hành trước đây (như động thái gần đây của thị trường Trung Quốc) đối với nông thủy sản nhập khẩu.

Cụ thể, chỉ định cửa khẩu nhập khẩu, bao gồm cửa khẩu đường bộ, hàng không và đường thủy đối với các mặt hàng cụ thể như trái cây, thủy sản, lương thực... Tổ chức thực hiện nghiêm các biện pháp quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc đối với nông thủy sản nhập khẩu từ nước ngoài, trong đó có Việt Nam.

Là một trong những doanh nghiệp xuất khẩu sữa tiên phong sang thị trường Trung Quốc, ông Ngô Minh Hải, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn TH True Milk cho rằng, Trung Quốc là thị trường tiêu thụ sữa đứng thứ 2 thế giới.

Hiện tại, Trung Quốc chỉ sản xuất đủ đáp ứng 75% nhu cầu. Tuy nhiên, sự khan hiếm nguồn cung không đồng nghĩa với việc Trung Quốc nới lỏng các tiêu chí. Việc Nghị định thư về yêu cầu thú y và sức khoẻ cộng đồng đối với các sản phẩm sữa của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc được ký kết giữa Việt Nam và Trung Quốc tháng 4 vừa qua không đồng nghĩa doanh nghiệp Việt Nam có nhiều cơ hội hơn nếu không chứng minh được năng lực của mình về sản xuất chăn nuôi bò sữa theo chuỗi khép kín, truy xuất nguồn gốc và kiểm soát được an toàn dịch bệnh cũng như an toàn thực phẩm.

Theo ông Hải, thực tế những quy định và yêu cầu của Trung Quốc ngày càng trở nên nghiêm ngặt hơn. Các quy định, quy chuẩn về sản xuất sản phẩm sữa cũng như các bài kiểm tra an toàn, hệ thống pháp luật quản lý chất lượng sản phẩm sữa của Trung Quốc chặt chẽ nhất thế giới.

Do vậy, các doanh nghiệp nước ngoài, trong đó có Việt Nam khi xuất khẩu sản phẩm nông sản và sữa sang Trung Quốc phải vượt qua các yêu cầu khắt khe về chất lượng, an toàn của Cục Quản lý thực phẩm và dược phẩm Trung Quốc.

Với mặt hàng nông sản, bà Oanh cho rằng, cần tăng cường quản lý, giám sát chất lượng hàng xuất khẩu từ khâu sản xuất đến gia công xuất khẩu theo tiêu chuẩn, quy chuẩn trong nước và thị trường xuất khẩu. Đồng thời, tăng cường công tác tập huấn và nhân rộng mô hình sản xuất nông sản theo tiêu chuẩn GlobalGAP, VietGAP, HACCP.

"Cần thay đổi tư duy tiếp cận và không nên coi Trung Quốc là thị trường dễ tính, từ đó chú trọng đến chất lượng hàng nông sản và thực hiện nghiêm các quy định", bà Oanh khuyến cáo.