Điện Biên: Những mạch điện hồi sinh từ vùng lũ dữ

Con đường vào xã Na Son, tỉnh Điện Biên những ngày giữa tháng Tám vẫn hằn in dấu tích của trận lũ lịch sử. Những mảng bùn đất còn loang lổ, vệt nước lũ quét qua in rõ trên những vách núi. Xe chúng tôi ì ạch “bò qua” từng đoạn đường sạt lở, nhiều đoạn phải dừng lại nhường đường cho xe ủi, xe san gạt. Ba tiếng đồng hồ di chuyển, quãng đường bỗng trở nên xa xăm. Và phía trước là Na Son – vùng đất đang gượng dậy từ đống hoang tàn sau cơn thiên tai dữ dội đêm 31/7, rạng sáng 1/8/2025.

Vùng đất tang thương trong biển lũ

Chỉ một đêm mưa lớn, những bản làng nơi thượng nguồn sông Mã chìm trong tang tóc. Lũ quét ào về, cuốn phăng nhà cửa, tài sản. 554 ngôi nhà ở 9 xã bị đổ sập, hư hỏng nặng, trong đó 73 ngôi nhà mất hoàn toàn. Riêng xã Na Son có tới 155 hộ bị ảnh hưởng. Xa Dung, Tìa Dình, Mường Luân… đâu đâu cũng là cảnh tượng hoang tàn đến xót xa.

“Điện bị mất, thông tin liên lạc gián đoạn. Bản làng chìm trong bóng tối, không sóng điện thoại, không còn kết nối với bên ngoài. Chưa bao giờ chúng tôi thấy mình nhỏ bé và cô độc đến thế”, một người dân ở bản Pá Vạt nghẹn ngào kể lại với chúng tôi đêm xảy ra mưa lũ. Trong bóng đêm đặc quánh mùi bùn non và tiếng khóc xé lòng, ánh sáng của niềm hy vọng gần như tắt lịm.

Thuỷ điện Sông Mã 3, Mường Luân 1, 2, Na Son, Chiềng Sơ 2 bị bùn đất vây kín, không thể vận hành. Lưới điện trung áp và hạ áp tại các xã Xa Dung, Na Son, Pú Nhi bị hư hỏng nghiêm trọng: 11 cột điện bị gãy đổ, trạm biến áp Suối Lư 1 hư hỏng hoàn toàn. Nhiều tuyến dây bị cuốn phăng. Bản làng không chỉ mất mái ấm, mà còn mất đi nguồn sáng – thứ vốn tưởng chừng bình thường, giờ đây trở thành khát vọng cháy bỏng.

Trong những ngày đầu ấy, cùng với bộ đội, công an, y tế… còn có những công nhân áo cam của ngành điện. Không ai kêu ca, không ai ngần ngại. Họ lặng lẽ lao vào vùng lũ, trở thành những người giữ ngọn lửa hy vọng cho đồng bào.

Trận chiến với bóng đêm và bùn đất

Anh Trần Ngọc Bình, Đội trưởng Đội Quản lý Điện lực khu vực Na Son nhớ lại buổi sáng định mệnh: “Khoảng 3 giờ sáng hôm ấy, tôi tỉnh dậy bởi tiếng mưa xối xả. Linh cảm chẳng lành, tôi lập tức gọi toàn đội dậy. Điện chắc chắn đã có sự cố. Chúng tôi không thể chờ trời sáng, phải hành động ngay”.

Trong màn đêm đặc quánh, cả đội lao vào hiện trường. Con đường ngập nước, đất đá sạt lở, có đoạn phải bám dây rừng mới đi nổi. Quần áo ướt sũng, bùn ngập đến đầu gối. Mỗi bước đi là một lần nín thở. Nhưng họ biết, hàng ngàn hộ dân đang trông chờ ánh sáng. Suốt hơn hai ngày đêm không ngủ, đội điện lực Na Son cùng đồng nghiệp từ Công ty Điện lực Điện Biên đã làm việc cật lực. Có hôm, để tới được bản Huổi Dên (xã Phình Giàng), họ phải đi xe máy tới 160 km cả đi cả về, nhưng không ai bỏ cuộc. Hay, ngay khi xảy ra lũ, anh em phải đi bộ hơn 3 tiếng đồng hồ, men theo nương rẫy, nhờ dân bản dẫn đường để vào được các trạm mới có thể khắc phục sự cố, đóng điện cho dân.

Đêm xuống, ánh đèn pin loang loáng giữa mưa lạnh. Có công nhân đang treo mình trên cột điện cheo leo, phía dưới là vực sâu. Có người ngâm mình trong suối lạnh cắt da để kéo dây qua. Có những bàn tay rớm máu vì dây thép, những đôi mắt thâm quầng vì thức trắng... Nhưng không ai dừng lại, bởi mỗi trạm biến áp được khôi phục là một bản làng có điện, một gia đình có ánh sáng, một niềm hy vọng được thắp lên.

Anh Bình kể: “Chỉ trong hơn hai ngày đêm, đến 21h40 ngày 3/8, toàn bộ 8.960 khách hàng, 97/97 trạm biến áp tại Na Son, Xa Dung, Mường Luân, Pú Nhi đã có điện trở lại. Đó là phương án tạm thời, nhưng là thành quả của máu, mồ hôi và cả nước mắt”.

Sau lũ, thống kê có 2 trạm biến áp bị ảnh hưởng nặng, trong đó một trạm bị cuốn trôi hoàn toàn. 28 cột trung thế, 97 cột hạ thế gãy đổ hoặc sạt lở. Giao thông chia cắt, các xã không xã nào thông với nhau. Muốn đến bản xa, có khi phải đi vòng tới 80 km.

Anh Bình nhớ lại: “Có bản chỉ còn đường mòn trên nương. Dân bản dẫn đường, anh em chúng tôi đi bộ tới nửa ngày trời. Chúng tôi đã từng nghĩ, chỉ cần khôi phục được một đường dây, một trạm biến áp, bà con sẽ có điện thắp sáng để nấu cơm, để gọi điện tìm người thân. Thế là đủ động lực để đi tiếp”.

Hình ảnh những người thợ điện bám trụ hiện trường ngày đêm đã trở thành ký ức khó quên với người dân. “Khi bóng đèn trong nhà sáng trở lại, bà con chúng tôi đã khóc. Đó là ánh sáng của sự sống”, anh Sùng A Chía, bản Ca Tâu xúc động.

Không chỉ bà con, chính quyền địa phương cũng ghi nhận sự nỗ lực phi thường ấy. Bí thư Đảng ủy xã Na Son Trần Thanh Kiên chia sẻ: “Ngành điện đã huy động tối đa lực lượng, làm việc không kể ngày đêm. Nhờ họ, toàn bộ 41 bản của xã đã có điện trở lại. Đó là sự sẻ chia vô giá trong hoạn nạn”.

Ánh sáng trở lại, niềm tin được thắp lên

Ngày chúng tôi vào Na Son, những cột điện mới đã sừng sững bên triền núi, dây điện căng ngang trời xanh. Cầu gãy, đất đỏ còn ngổn ngang, nhưng bóng đèn trong nhà đã sáng. Trẻ em ríu rít bên ánh sáng vàng, tiếng cười giòn tan xua tan không khí u ám. Đội trưởng Đội Quản lý Điện lực khu vực Na Son Trần Ngọc Bình vui mừng cho biết: “Chúng tôi đã hoàn thành 90% khối lượng công việc, dựng lại toàn bộ cột, thay dây mới. Từ ngày 26 – 28/9/2025, dự kiến đấu nối hoàn thiện. Khi thấy ánh sáng trở lại với bà con, mọi vất vả dường như tan biến”.

Khi chia tay Na Son, bước chân tôi còn vương lại nơi con đường đất đỏ lổn nhổn đá sỏi, những cây cầu gãy cong vẫn còn nằm đó như vết thương chưa kịp lành. Nhưng khác với lúc mới đặt chân đến, lần này lòng tôi dâng lên một cảm giác ấm áp lạ thường. Từ mỗi nếp nhà sàn còn mùi bùn non phảng phất, ánh sáng điện đã bừng lên, kéo theo tiếng cười rộn rã của trẻ nhỏ, tiếng máy xay lúa rì rì vang vọng.

Tôi thấy bà con tụm lại bên nhau, gương mặt lấm lem nhưng ánh mắt rạng ngời niềm tin. Khoảnh khắc ấy khiến tôi chợt nhận ra, ánh sáng điện không chỉ là những dòng điện vô tri chảy trong dây dẫn, mà là nhịp đập hồi sinh của một vùng đất vừa đi qua khốn khó. Trong sự khốc liệt của thiên tai, vẫn có những con người của ngành điện đang thầm lặng gieo niềm tin bằng đôi tay chai sạn, bằng ý chí không lùi bước. Tôi rời bản khi nắng chiều đang buông, lòng chợt nhẹ tênh vì biết rằng, nơi này, những mạch điện hồi sinh đang thắp sáng một tương lai mới cho bà con Na Son.

Trong sự tan hoang của lũ dữ ở Điện Biên, những người thợ áo cam đã lặng lẽ khôi phục từng mạch điện, dựng lại từng cây cột như "khâu nối" lại niềm tin. Họ không chỉ mang đến ánh sáng, mà còn mang lại sự ấm áp, tiếp thêm sức mạnh để bà con vùng lũ đứng lên sau mất mát. Trận lũ sẽ mãi là ký ức đau thương. Nhưng xen trong ký ức ấy, sẽ còn mãi hình ảnh những con người thầm lặng, đã thắp sáng bản làng và thắp sáng niềm tin.