Điện Biên: Độc đáo nghi lễ cưới của người Dao đỏ Huổi Sâu

Đồng bào dân tộc Dao đỏ sinh sống thành bản ở Huổi Sâu, xã Pa Tần, huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên từ lâu đời. Mặc dù trải qua quá trình giao thoa văn hóa với các dân tộc khác nhưng người Dao đỏ vẫn giữ được nhiều nét văn hóa, phong tục truyền thống của dân tộc mình. Trong đó, đám cưới là một trong những nghi lễ truyền thống quan trọng nhất trong đời sống văn hóa, tinh thần của đồng bào dân tộc Dao đỏ nơi đây.

Nghi lễ trong đám cưới chứa đựng nhiều giá trị về văn hóa, lịch sử của đồng bào dân tộc. Sau khi đôi trai, gái tìm hiểu, tiến tới hôn nhân, gia đình sẽ nhờ thầy mo xem ngày lành, tháng tốt để tổ chức. Tùy thuộc vào năm sinh của cô dâu, chú rể mà thầy mo sẽ định ngày cũng như giờ để đưa dâu, nhận dâu; nhưng thường là giờ Dần, giờ Mão khi mặt trời vẫn chưa ló rạng.

Trong ngày tổ chức lễ cưới, từ 4h sáng mọi người tham gia đưa dâu đã tập trung tại nhà gái, chuẩn bị, sắp xếp quần áo, tư trang cần thiết của cô dâu khi về nhà chồng. Cô dâu sẽ mặc trang phục truyền thống đặc trưng, đội lên đầu chiếc mũ rộng vành với màu đỏ là chủ đạo được tạo hình từ tre, bao bọc bởi vải thổ cẩm, cùng các quả bông nhiều màu sắc nhằm che đi khuôn mặt của cô dâu trước khi làm lễ xong và được gặp mặt chú rể.

Sau khi đoàn đưa dâu đến cổng nhà trai, sẽ được đón bằng đội nhạc lễ của người Dao gồm: Kèn, trống, chiêng, chũm chọe. Đến nhà trai, đoàn đưa dâu phải đợi giờ tốt mới được vào nhà, thầy mo sẽ làm lễ cúng giải hạn cho cô dâu mới về nhằm cầu mong mọi chuyện thuận lợi, người nhà không ốm đau, bệnh tật, cây trồng, vật nuôi khỏe mạnh, sinh trưởng tốt. Khi đã làm lễ giải hạn cho cô dâu xong, thì đến lễ cưới chính thức, thầy cúng báo cáo tổ tiên, làm lễ giao bôi gắn kết cho chú rể và cô dâu.

Kết thúc lễ, cô dâu, chú rể sẽ đi từng bàn để mời nước, thuốc, rượu, thịt cho khách đã đến dự và chung vui. Sau khi mời xong, trong tiếng cười nói, chúc tụng của mọi người, cô dâu và chú rể sẽ đi từng bàn xin một chút rượu, một chút thịt. Đây được coi như đón nhận lời chúc phúc của mọi người đến cô dâu và chú rể.

Nghi lễ cưới của người Dao đỏ sẽ diễn ra trong 2 ngày, một ngày ở bên nhà gái, nhà gái chuẩn bị một bữa cơm tối thịnh soạn mời dân bản, quan khách. Những người tham dự bữa cơm sẽ phải có mặt để đưa dâu về nhà chồng vào sáng hôm sau. Bên nhà trai cũng chuẩn bị 2 bữa cơm, trong đó bữa sáng (bữa phụ) để cảm ơn đoàn đưa dâu từ nhà gái sang. Còn bữa chính sẽ diễn ra vào buổi tối cùng ngày.

Từ tờ mờ sáng, mọi người trong bản đã tập trung tại nhà cô dâu chuẩn bị cho lễ đưa dâu

Cô dâu mặc trang phục truyền thống và đội trên đầu mũ rộng vành được làm từ tre

Chuẩn bị đưa dâu về nhà chồng, cô dâu phải che kín mặt bởi các lớp khăn thổ cẩm được thêu bằng tay

Đoàn đưa dâu khi trời chuẩn bị sáng

Bà mai (mối) dìu, dắt, hướng dẫn cô dâu trong suốt lễ cưới

Đến cổng nhà trai, đoàn đưa dâu được đón bằng đội nhạc lễ truyền thống của dân tộc Dao trong lúc chờ đến giờ làm lễ

Thầy mo làm lễ cúng giải hạn cho cô dâu

Cúng giải hạn xong là lễ chính thức báo cáo tổ tiên

Khi báo cáo tổ tiên xong, cô dâu chú rẻ uống chén giao bôi - kết duyên tình phu thê

Cô dâu và chú rể mời thuốc, mời nước đến từng vị khách

Đại diện gia đình nhà trai cùng chủ sự lễ cưới dặn dò con dâu, con trai những điều cần làm, cần tránh khi chung sống với nhau

Sau khi ra mắt và hoàn thành lễ cưới xong, cô dâu và chú rể sẽ đi từng bàn xin một chút rượu, thịt như đón nhận sự chúc phúc ấm no, may mắn của mọi người

Kết thúc lễ cưới, chú rể mới được mở tấm vải, tháo mũ để gặp mặt cô dâu.