Đề nghị quy định trách nhiệm của Bộ Y tế trong việc thuốc bán online gây nguy hại sức khỏe

Cần có đơn vị chuyên trách chống thuốc giả mạo trên mạng xã hội

Chiều 18/6, sau khi nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Dược, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật này.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc Bệnh viện Đại học Y tế Hà Nội

Tham gia góp ý kiến, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu - Giám đốc Bệnh viện Đại học Y tế Hà Nội, đại biểu đoàn Bình Định nhất trí với việc thay đổi Luật Dược, khi thực tế thời gian qua có rất nhiều vấn đề phát sinh về mua bán, sử dụng thuốc trong các bệnh viện cũng như trong người dân.

Thứ nhất, việc gia hạn sổ lưu hành thuốc hiện nay là vấn đề rất khó khăn cho các thuốc đã lưu hành. “Chúng ta đã dùng rất nhiều năm nhưng cứ đến hạn là phải gia hạn”, ông Hiếu nói và đề nghị dự thảo Luật quy định gia hạn tự động nếu như thời gian sử dụng trước đó không có vấn đề gì. Giống như sau này chúng ta sẽ gia hạn giấy phép hành nghề cho nhân viên y tế.

Thứ hai, là trách nhiệm của Bộ Y tế trong việc bán thuốc online gây nguy hại đến sức khoẻ, những sản phẩm quảng cáo là thuốc nhưng không phải là thuốc.

“Hiện nay, rất nhiều Bộ quản lý nhưng thực tế, bản thân tôi là bác sĩ không có ngày nào không có người dân gọi đến hỏi thuốc này có phải do anh quảng cáo không, anh dùng không? Người bán sử dụng hình ảnh bác sĩ và bán trên mạng cho người dân, gây tốn kém, ảnh hưởng đến sức khoẻ người dùng” - ông Hiếu nêu thực tế.

Đại biểu đề nghị trong Luật quy định trách nhiệm của Bộ Y tế, cần có đơn vị chuyên trách chống thuốc giả mạo trên mạng xã hội, tiếp nhận thông tin, cung cấp thông tin cho các cơ quan chức năng điều tra, công khai cho người dân biết trên các trang web, app của Bộ Y tế, không để người dân dùng những thuốc không rõ nguồn gốc, tràn lan trên mạng xã hội.

Thứ ba, ông Hiếu đồng tình với việc thúc đẩy phát triển ngành dược nội địa, tuy nhiên cần biết vị trí của mình, tránh duy ý chí. Tránh việc làm nhiều cách ngăn chặn sản phẩm của các hãng dược lớn vào Việt Nam nhưng thuốc tương đương của chúng ta lại không thể so sánh nổi với các thuốc tốt của nước ngoài. Những thuốc đó, người dân vẫn phải dùng và giá thuốc sẽ bị đẩy lên. Tránh kìm hãm nhập khẩu các thuốc quý.

Thứ tư, là mua thuốc theo đơn của thầy thuốc online, có đơn và nhà thuốc ship đến tận nhà. Vừa qua Ủy ban Xã hội không ủng hộ ý kiến này và chỉ đồng ý cho mua tại nhà thực phẩm chức năng.

Theo ông Hiếu, thực tế rất nhiều nhà thuốc đang làm, chỉ cần chụp ảnh đơn thuốc là chuyển đến tận nhà. “Do đó, tôi nghĩ nếu cấm cơ học thì không có giải pháp. Vì vậy, đề nghị cho triển khai nhưng phải quy định rõ ràng, bắt đầu từ chính các nhà thuốc của chính các bệnh viện. Bệnh nhân ra viện thì 3 tháng sau mua thuốc thì quy định những nhà thuốc có hồ sơ bệnh án điện tử có thể chuyển thuốc đến tận nhà cho người dân” - Giám đốc Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho hay.

Thứ năm, là vấn đề thuốc hiếm không được dùng, đăng ký lưu hành tại Việt Nam, chúng ta hay dùng là “thuốc xách tay”, thuốc cứu sống người bệnh. Thuốc rất tốt nhưng có tỷ lệ dùng rất ít trong nước, trong lúc chờ nhập lưu hành mất công thì người dân phải nhờ người xách tay mang về dùng.

“Chúng ta phải có quy định, tôi đề nghị cần đưa vào Luật Dược định nghĩa thuốc chuyên khoa đặc thù trong một số trường hợp bệnh lý cụ thể để các bệnh viện có thể mua trực tiếp từ nước ngoài hoặc Bộ Y tế có phương án mua tập trung cho cả nước khi các bệnh viện có nhu cầu thì nhập từ Bộ Y tế (nếu cần)”, ông Hiếu cho hay.

Cuối cùng là việc cấp visa cho các thuốc mới vẫn còn phải chờ đợi rất lâu, xếp hàng có khi đến hàng năm. Do đó, người dân bị thiệt không được hưởng những thành quả y học mới. Rất nhiều nước khó hơn như Nhật Bản, Mỹ, châu Âu đã có thuốc lưu hành 5-6 năm nay nhưng chúng ta vẫn đợi.

“Phải có quy trình rõ ràng trong việc nhập thuốc mà đã được các nước trên thế giới công nhận, đã được nghiên cứu và ứng dụng đại trà” - đại biểu đề nghị.

Kiểm soát chặt chẽ bán thuốc qua thương mại điện tử

Tham gia ý kiến về kinh doanh thuốc theo phương thức thương mại điện tử, máy bán thuốc tự động và quyền, trách nhiệm của cơ sở kinh doanh các dịch vụ trên, đại biểu Nguyễn Văn Dương - đoàn Tiền Giang cho rằng, đối với phương thức kinh doanh thuốc qua nền tảng thương mại điện tử được quy định tại Điều 42 cho thấy, các cơ sở đã được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh dược được phép kinh doanh dược theo phương thức thương mại điện tử thông qua: Website, ứng dụng bán hàng cài đặt trên thiết bị điện tử của cơ sở; sàn giao dịch điện tử được cấp phép của ngành Công Thương (không được thực hiện trên các nền tảng mạng xã hội, livestream trực tuyến).

Cụ thể như: Cơ sở sản xuất, xuất nhập khẩu, bán buôn thuốc được bán thuốc theo phương thức thương mại điện tử đối với các thuốc thuộc phạm vi kinh doanh; cơ sở bán lẻ được bán thuốc thuộc danh mục của Bộ Y tế quy định được phép bán theo phương thức thương mại điện tử và phù hợp với phạm vi kinh doanh; được đăng thông tin về sản phẩm mà không phải xin xác nhận từ cơ quan quản lý, bao gồm: Bao bì thương phẩm của thuốc, tờ hướng dẫn sử dụng thuốc theo đúng nội dung thông tin về Tờ hướng dẫn sử dụng thuốc, nhãn thuốc đã được phê duyệt.

"Tôi thấy rằng việc cho phép bán thuốc qua thương mại điện tử cần được kiểm soát rất chặt chẽ. Mục tiêu đặt ra là người dân mua được thuốc dễ dàng và phải an toàn, bảo đảm có đơn của bác sĩ và được tư vấn dược đầy đủ, đúng người, đúng bệnh, theo dõi được các phản ứng có hại của thuốc (ADR), bên cạnh đó còn vấn đề khác như thu hồi thuốc…" - ông Dương cho hay.

Dự thảo quy định các sơ sở bán lẻ được bán thuốc thuộc danh mục của Bộ Y tế quy định được phép bán theo phương thức thương mại điện tử và phù hợp với phạm vi kinh doanh.

Nếu đó là một nhà thuốc trong chuỗi dùng chung một website thì người dân xác định nơi bán như thế nào? Về nguyên tắc, các công ty bán buôn (đạt GDP) không được phép bán lẻ đến người dân. Đại biểu cho rằng vấn đề này cần được làm rõ khi doanh nghiệp có chuỗi bán lẻ bán thuốc cho người dân, vì có liên quan đến trách nhiệm của từng chủ thể khi xử lý vụ việc.

Hàng giả bán trên internet đang là một đang là vấn đề được phản ánh nhiều hiện nay. Do đó, lực lượng chức năng vô cùng khó khăn bởi xử lý ở ngoài thực tế đã khó, phát hiện và xử lý vi phạm trên không gian mạng còn khó hơn. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo dự án Luật có quy định rõ hơn, chặt chẽ hơn về phương thức kinh doanh mới này.

"Thuốc là loại hàng hóa đặc biệt, do vậy thương mại điện tử thì cơ sở tham gia phải đủ điều kiện kinh doanh dược và chỉ được bán các thuốc thuộc danh mục không kê đơn" - đại biểu đoàn Tiền Giang nói.