Đào tạo thương mại điện tử năm 2025 có gì đáng chú ý?

Hiệp hội Thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam vừa công bố Báo cáo đào tạo TMĐT 2025 trên cơ sở số liệu khảo sát từ 250 cơ sở giáo dục đại học trong cả nước năm 2025.

70% chương trình đào tạo có học phần về pháp luật TMĐT

Kết quả khảo sát cho thấy, có 47 trường đào tạo ngành TMĐT, với 16 chuyên ngành và 113 học phần TMĐT. Sức hút của ngành TMĐT vẫn tiếp tục tăng. Số lượng tuyển sinh mới ngành TMĐT tăng trưởng rõ rệt qua các năm: từ 3.479 sinh viên (năm học 2023-2024) lên 4.987 sinh viên (năm học 2025-2026). Đi cùng với số lượng, chất lượng đầu vào cũng được nâng cao khi 79% các trường cho biết, điểm chuẩn trúng tuyển có xu hướng tăng dần qua từng năm.

Phần lớn các trường đại học hiện nay đều công bố danh mục học phần, số lượng tín chỉ, cùng với lộ trình học tập dự kiến theo từng học kỳ. Việc công khai này không chỉ hỗ trợ học sinh, sinh viên đang tìm hiểu lựa chọn ngành nghề mà còn giúp các bên liên quan (doanh nghiệp, nhà quản lý, tổ chức nghiên cứu) có cơ sở tham chiếu rõ ràng về cấu trúc và định hướng đào tạo của từng cơ sở giáo dục.

Tổng thể, báo cáo nhận định rằng, việc tiếp cận chương trình đào tạo ngành TMĐT hiện nay tương đối thuận lợi ở mức độ bề nổi nhờ tính công khai và phổ biến thông tin. Tuy nhiên, khi tiến hành khai thác thông tin ở mức độ chuyên sâu hơn nhằm phục vụ phân tích học thuật và so sánh liên trường thì còn nhiều khó khăn liên quan tới định dạng, tính nhất quán, cấu trúc dữ liệu và mức độ cập nhật.

Cũng theo báo cáo, các môn học đặc thù được nhiều trường quan tâm giảng dạy gồm: pháp luật TMĐT, an toàn và bảo mật TMĐT, quản trị dự án TMĐT. Hai môn học đặc thù ít được chú ý nhất là thương mại điện tử xuyên biên giới và bảo vệ môi trường trong TMĐT.

Báo cáo cũng chỉ ra những thách thức lớn trong việc đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững. Trong khi 70% chương trình đào tạo đã có học phần về pháp luật TMĐT, thì các nội dung mới và cấp thiết lại chưa được phổ cập tương xứng. Cụ thể, chỉ 38% trường có học phần về TMĐT xuyên biên giới; 26% trường đưa nội dung bảo vệ môi trường vào chương trình đào tạo.

Điều này đặt ra bài toán cấp thiết cho giai đoạn 2026-2030, khi Luật TMĐT được Quốc hội thông qua và Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT quốc gia đều nhấn mạnh mục tiêu phát triển xanh, giảm rác thải nhựa và thúc đẩy xuất khẩu trực tuyến. Về phía giảng viên, báo cáo ghi nhận 72,5% giảng viên đã tham gia các hội thảo khoa học về TMĐT, kinh tế số. Tuy nhiên, phần lớn vẫn là các hoạt động trong nước.

Tăng cường kết nối việc làm cho sinh viên

Để nâng cao chất lượng đào tạo TMĐT, các giảng viên đề xuất đẩy mạnh liên kết giữa nhà trường, hiệp hội, doanh nghiệp và cơ quan quản lý nhằm nâng cao chất lượng đào tạo TMĐT. Trong đó, Hiệp hội TMĐT cần tăng cường kết nối thực tập, việc làm, hội thảo chuyên môn và chia sẻ dữ liệu thực tiễn cho các cơ sở đào tạo.

Cơ quan quản lý nhà nước được kiến nghị hoàn thiện chính sách, khung năng lực nghề nghiệp và chương trình đào tạo kỹ năng số. Ngành giáo dục cần chuẩn hóa chương trình, mở rộng học phần TMĐT theo hướng thực hành, liên ngành và đầu tư phát triển đội ngũ giảng viên, học liệu số, đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.

Kết quả khảo sát cho thấy, có 47 cơ sở giáo dục tại Việt Nam (trong tổng số gần 250 cơ sở giáo dục được khảo sát) đào tạo ngành TMĐT. Ảnh minh hoạ

Kết quả khảo sát cho thấy, có 47 cơ sở giáo dục tại Việt Nam (trong tổng số gần 250 cơ sở giáo dục được khảo sát) đào tạo ngành TMĐT. Ảnh minh hoạ

Về phía Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM), tổ chức này cũng đề xuất một số hoạt động trong giai đoạn 2026 – 2027 để nâng cao chất lượng hoạt động đào tạo về TMĐT.

Thứ nhất, nghiên cứu và triển khai Kế hoạch tổng thể phát triển TMĐT quốc gia giai đoạn 2026 – 2030 và Luật TMĐT. Các trường đại học, trước hết là các trường đã hoặc dự kiến đào tạo cử nhân ngành TMĐT cần chủ động tìm hiểu sâu các chính sách và quy định ở hai văn bản này. Tích cực tham gia các hoạt động phổ biến hai văn bản này của Bộ Công Thương.

Thứ hai, liên kết, phối hợp giữa các trường đại học trong nghiên cứu, bổ sung, sửa đổi và ban hành mới Chương trình đào tạo cử nhân ngành TMĐT. Cho tới nay sự liên kết, phối hợp giữa các trường chưa cao. Nếu từng trường tự triển khai việc bổ sung, sửa đổi chương trình đào tạo để đưa các học phần hỗ trợ nguồn nhân lực phát triển bền vững thì hiệu quả sẽ không cao bằng liên kết, phối hợp với các trường đại học khác có sự tương đồng về mục tiêu và chương trình đào tạo. Chương trình đào tạo cần bám sát định hướng phát triển TMĐT xanh và bền vững, chú trọng tới các giải pháp đẩy mạnh TMĐT xuyên biên giới.

Thứ ba, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên về các lĩnh vực môi trường, eLogistics, Fintech, giải quyết tranh chấp trực tuyến…

Thứ tư, hợp tác với các tổ chức xã hội nghề nghiệp trong nước và quốc tế về TMĐT và môi trường như VECOM, WWF, NPAP.

Thứ năm, tổ chức các hội thảo khoa học quốc gia và quốc tế về TMĐT, chú trọng chủ đề phát triển TMĐT bền vững. Bên cạnh việc hợp tác với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số và Hiệp hội TMĐT Việt Nam, các trường đại học cần chủ động tổ chức các hội thảo khoa học về TMĐT. Các giảng viên nên tham gia sâu hơn vào hoạt động nghiên cứu, tư vấn và phản biện chính sách, pháp luật về TMĐT và kinh tế số.

Thứ sáu, tổ chức các hoạt động đa dạng, hấp dẫn về TMĐT và TMĐT xuyên biên giới lôi cuốn sự tham gia đông đảo của sinh viên. Lồng ghép nội dung bảo vệ môi trường và TMĐT xuyên biên giới vào các cuộc thi cấp trường và quốc gia, khuyến khích sinh viên nghiên cứu và phổ biến các bộ tiêu chí bảo vệ môi trường trong lĩnh vực TMĐT tới doanh nghiệp là những ví dụ về những hoạt động này.

Theo báo cáo của VECOM, kết quả khảo sát trên 3.000 sinh viên cho thấy, sự lạc quan lớn về nghề nghiệp trong lĩnh vực TMĐT. Cụ thể, 80,5% sinh viên đánh giá có "nhiều cơ hội việc làm" trong 3 năm tới. Tuy nhiên, nhiều sinh viên bày tỏ mong muốn chương trình học cần tăng cường thực hành, cập nhật các xu hướng công nghệ mới như AI, TikTok Shop, và kỹ năng vận hành thực tế trên sàn.

Phong Lâm
Bình luận

Có thể bạn quan tâm