Đảm bảo 'đệm an toàn' trong hỗ trợ tăng trưởng

Linh hoạt điều hành, tạo dư địa phát triển mới

Nền kinh tế đang bước vào những ngày đầu tiên của quý 4/2025, giai đoạn tăng tốc quyết liệt để về đích trong việc thực hiện các mục tiêu kinh tế vĩ mô của năm nay. 8,3 - 8,5% là con số mục tiêu tăng trưởng được đặt ra trong bối cảnh thuận lợi nhiều nhưng cũng không ít thách thức. Và để đạt được mục tiêu đó, chính sách vĩ mô ở thời điểm này được nhắc đến nhiều nhất chính là linh hoạt trong phối hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ, kiên định theo hướng chủ động, linh hoạt, phối hợp đồng bộ, gắn tăng trưởng với ổn định.

Nếu ví nền kinh tế như một cỗ máy, thì tài khóa chính là “nhiên liệu” và tiền tệ là “bánh răng” điều chỉnh nhịp vận hành. Chỉ khi hai yếu tố này hoạt động nhịp nhàng, đồng điệu, cỗ máy mới có thể vận hành trơn tru, đạt tốc độ cao nhưng vẫn an toàn.

Theo PGS, TS. Vũ Sỹ Cường, Khoa Tài chính công, Học viện Tài chính, thực trạng kinh tế vĩ mô của Việt Nam hiện nay đang được dự báo sẽ là tăng trưởng cao và lạm phát ở mức chấp nhận được. Vì vậy, nguyên tắc về phối hợp giữa hai chính sách tài khóa và tiền tệ về lý thuyết là chính sách tài khóa chặt chẽ và chính sách tiền tệ nới lỏng. Tuy nhiên, hiện nay cả hai chính sách này lại đang có xu hướng nới lỏng hơn. Vì vậy việc phối hợp giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ cho giai đoạn cuối 2025 và những năm tiếp theo cần được lưu tâm nhiều hơn về các giải pháp hỗ trợ khác như đầu tư công, nợ công...

Từ thực tế diễn ra của nền kinh tế đầu năm đến nay, cùng với việc đảm bảo các mục tiêu vĩ mô, Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành Công điện số 159/CĐ-TTg ngày 07/9/2025 về định hướng chỉ đạo, điều hành chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ. “Bánh răng” và “nhiên liệu” trong cỗ máy vĩ mô đã được phân vai cụ thể, định hướng phối hợp rõ ràng. Theo đó, công điện chỉ rõ chính sách tài khóa năm 2025 phải theo hướng mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, nhưng đồng thời bảo đảm hiệu quả. Thu ngân sách không thể  dừng lại ở những nguồn thu truyền thống mà cần mở rộng bằng số hóa, siết chặt quản lý thu từ thương mại điện tử, dịch vụ ăn uống.
Đồng thời kiểm soát chặt tình trạng chuyển giá, trốn thuế. Trong khi đó, chi tiêu ngân sách phải triệt để tiết kiệm, cắt bỏ những khoản không thật cần thiết để nhường chỗ cho đầu tư phát triển. Điểm nhấn chính là yêu cầu giải ngân 100% vốn đầu tư công, coi đây là đòn bẩy quan trọng tạo việc làm, tăng sức cầu, thúc đẩy sản xuất và cải thiện hạ tầng.

Song song, Chính phủ cũng đặt trọng tâm vào việc thu hút dòng vốn FDI có chọn lọc, ưu tiên các dự án công nghệ cao, quy mô lớn, có khả năng dẫn dắt chuỗi giá trị, tránh bằng mọi giá mà hướng đến chất lượng, hiệu quả dài hạn. Cùng với đó, thị trường chứng khoán và trái phiếu doanh nghiệp phải được củng cố, trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn, góp phần chia sẻ gánh nặng với hệ thống ngân hàng.

Hợp lực chính sách cho mục tiêu vĩ mô

Ở góc nhìn chuyên gia, GS,TS Trần Thọ Đạt của Đại học Kinh tế Quốc dân trong bài tham luận tại một hội thảo về kinh tế vĩ mô vừa diễn ra đã nêu quan điểm: những tháng còn lại của năm 2025, nền kinh tế cần tập trung bảo đảm “đệm an toàn” trong khi hỗ trợ tăng trưởng. Theo đó, để cả năm đạt tốc độ tăng trưởng GDP từ 8% trở lên thì yêu cầu về vốn tín dụng và các nguồn lực tài chính sẽ tăng mạnh. Trước áp lực này, chính sách tiền tệ cần được điều hành theo hướng linh hoạt và thận trọng, đồng thời sử dụng nhiều công cụ phối hợp.

Đó là điều hành tiền tệ theo “tam giác mục tiêu”, tức là kiểm soát lạm phát kỳ vọng quanh mức 4% nhằm duy trì niềm tin vào đồng nội tệ, đồng thời ổn định tỷ giá theo hướng linh hoạt hai chiều và duy trì mặt bằng lãi suất cho vay ở mức hợp lý để hỗ trợ sản xuất, xuất khẩu. GS, TS Trần Thọ Đạt cho rằng, điều này đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước sử dụng đồng bộ nghiệp vụ thị trường mở (OMO), tín phiếu để điều tiết thanh khoản, hoán đổi ngoại tệ và bán ngoại tệ kỳ hạn khi áp lực tỷ giá gia tăng, đồng thời phát đi tín hiệu rõ ràng về định hướng chính sách để neo kỳ vọng thị trường.

Bên cạnh đó, nhà điều hành cần thực hiện phân bổ hạn mức tín dụng có điều kiện. Việc mở “room” tín dụng cần đi kèm điều kiện ràng buộc về cơ cấu danh mục, ngân hàng được nới hạn mức khi tỷ lệ an toàn vốn (CAR) và thanh khoản (LCR) đạt chuẩn, đồng thời tỷ trọng tín dụng vào lĩnh vực ưu tiên đạt tối thiểu 60 - 70% phần tăng thêm. Ngược lại, tín dụng cho các lĩnh vực rủi ro cao như bất động sản đầu cơ, trái phiếu đảo nợ, chứng khoán phái sinh cần bị hạn chế bằng hệ số rủi ro cao hơn hoặc yêu cầu trích lập dự phòng bổ sung.

Ngoài ra, cần phối hợp và liên thông tài khóa - tiền tệ để tối ưu hóa tác động lan tỏa. “Chính sách tài khóa chủ động thông qua giải ngân đầu tư công chất lượng cao (hạ tầng logistics, năng lượng tái tạo, chuyển đổi số) cần song hành với chính sách tiền tệ mở rộng có mục tiêu, nhằm kích thích đầu tư tư nhân và nâng tổng cầu mà không tạo áp lực lạm phát quá mức”, GS.TS Trần Thọ Đạt nêu quan điểm.

Còn với PGS, TS. Vũ Sỹ Cường cho rằng,cần xem xét việc điều chỉnh chính sách tài khóa nới lỏng và chuyển sang chính sách tài khóa thận trọng hơn. Đồng thời, với mặt bằng lãi suất như hiện nay và cấu trúc của thị trường vốn, cũng rất khó để tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ. Vì vậy, cần điều hành chính sách tiền tệ theo hướng chủ động, linh hoạt, tăng khả năng tiếp cận tín dụng gắn với kiểm soát rủi ro và xử lý nợ xấu; quyết tâm nâng hạng thị trường chứng khoán trong năm 2025 và quan tâm kiểm soát rủi ro hệ thống.
PGS, TS. Vũ Sĩ Cường cho rằng, cần tiếp tục thực hiện nguyên tắc điều hành chính sách tài khóa là chủ động, linh hoạt trong ứng biến về ngắn hạn nhưng tuân thủ các nguyên tắc cân đối ngân sách và kỷ luật tài chính về dài hạn. 

Mục tiêu tăng trưởng 8,3 - 8,5% không phải là con số “mơ mộng”, mà được chỉ đạo, diễn giải bằng các giải pháp cụ thể, khả thi và thiết thực: từ tăng thu, tiết kiệm chi, giải ngân đầu tư công, hút FDI, củng cố thị trường vốn, đến điều hành tín dụng, tỷ giá, vàng. Một khi tài khóa và tiền tệ phối hợp hài hòa, linh hoạt và hiệu quả, nền kinh tế Việt Nam hoàn toàn có thể đạt được mục tiêu tăng trưởng đề ra trong năm 2025, đồng thời tạo nền tảng vững chắc cho phát triển bền vững trong những năm tiếp theo.