Đại biểu Quốc hội đánh giá cao cơ chế cho phát triển năng lượng

Chiều 8/12, Quốc hội sẽ tiến hành thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026 - 2030.

Giải quyết được nhiều vấn đề trọng yếu

Trước đó, trong phiên thảo luận tại Tổ vào chiều 4/12, bên cạnh những góp ý xác đáng nhằm hoàn thiện Nghị quyết, nhiều đại biểu đã đánh giá cao nội dung, cơ chế mới mang tính đột phá, tháo gỡ kịp thời các dự án năng lượng lớn của Quốc gia để đảm bảo an ninh năng lượng cũng như mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới cũng như Quy hoạch điện VIII và Điện VIII điều chỉnh.

Theo đó, đại biểu Nguyễn Minh Đức - đoàn TP. Hồ Chí Minh khẳng định, đây là một nghị quyết mang tính đột phá, nhằm triển khai và cụ thể hóa Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị về phát triển năng lượng trong giai đoạn tới, đồng thời giải quyết hàng loạt điểm nghẽn và nút thắt trong phát triển năng lượng mà thực tiễn nhiều năm qua đã chỉ ra.

Qua nghiên cứu dự thảo, chúng tôi nhận thấy nghị quyết đã xử lý được nhiều vấn đề trọng yếu: Thứ nhất, nghị quyết mở ra cơ chế đặc thù cho điện khí LNG, dầu khí và than. Đáng chú ý, các dự án điện khí bao gồm cả LNG nhập khẩu được hưởng ưu đãi đặc biệt, đồng thời được thiết lập cam kết tối thiểu về công suất bình quân nhiều năm, góp phần giảm rủi ro cho nhà đầu tư.

Thứ hai, nghị quyết đã tháo gỡ thủ tục đầu tư, rút ngắn thời gian triển khai. Các dự án dầu khí, than, điện được xác định là công trình quan trọng, cấp bách, không phải thực hiện thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy trình thông thường, tạo điều kiện đẩy nhanh tiến độ. Đây vốn là một nút thắt lớn đã làm chậm hàng loạt dự án trong thời gian qua.

Thứ ba, nghị quyết khuyến khích phát triển nguồn mới và đẩy mạnh xã hội hóa trong ngành điện: khuyến khích tư nhân tham gia đầu tư vào truyền tải, phát điện, bán lẻ; mở rộng các hình thức mua bán điện trực tiếp (DPPA) đối với khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế… Qua đó, tạo thêm động lực thúc đẩy thị trường điện cạnh tranh.

Thứ tư, nghị quyết hướng tới điều chỉnh quy hoạch và hoàn thiện pháp lý một cách đồng bộ. Dự thảo định hình lại Quy hoạch điện, điều chỉnh quy hoạch phát triển ngành dầu khí, đồng thời tạo khung pháp lý dài hạn cho phát triển nguồn cung. Điều này cho thấy nghị quyết không chỉ mang tính “chữa cháy”, mà thể hiện tầm nhìn chiến lược trong tổ chức phát triển năng lượng quốc gia.

Nếu được thực thi nghiêm túc, các nội dung trên sẽ mang lại hiệu quả lớn, tháo gỡ nhiều rào cản mà Chính phủ, báo chí, cộng đồng doanh nghiệp và các hiệp hội ngành năng lượng đã phản ánh trong suốt thời gian qua.

Bổ sung chế tài đối với chủ đầu tư đăng ký nhưng không thực hiện

Góp ý tại tổ, đại biểu Trần Quốc Tuấn (đoàn Vĩnh Long) nhấn mạnh, việc ban hành Nghị quyết sẽ góp phần tháo gỡ nhiều vướng mắc của thể chế, đặc biệt trong phát triển điện gió ngoài khơi - nguồn năng lượng có khả năng đóng góp đáng kể vào tăng trưởng GDP và mục tiêu trung hòa carbon năm 2050.

Cho rằng hợp đồng mua bán điện DPPA chưa đạt chuẩn quốc tế, đại biểu kiến nghị sớm hoàn thiện tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư theo hướng chú trọng năng lực tài chính thực tế, đồng thời thiết lập mốc thời gian tối đa trong xử lý thủ tục, tạo sự minh bạch và rút ngắn quy trình cấp phép.

Đại biểu Vũ Ngọc Long (đoàn Đồng Nai) nêu thực tế, hiện ngành năng lượng đang gặp nhiều vướng mắc về pháp lý và chính sách, đặc biệt liên quan đến 12 luật và một nghị quyết khác như Luật Quy hoạch, Luật Đầu tư, Luật Đấu thầu, Luật Điện lực...

Đại biểu Vũ Ngọc Long đề nghị xem xét việc "tháo gỡ toàn diện và giao quyền nhiều hơn cho địa phương" đồng thời đề xuất: bổ sung chế tài mạnh đối với chủ đầu tư đăng ký nhưng không triển khai, gây lãng phí quy hoạch và hạn ngạch, làm ảnh hưởng đến nhà đầu tư nghiêm túc.

Đánh giá cao nhiều nội dung, cơ chế mới mang tính đột phá tháo gỡ kịp thời các dự án năng lượng lớn của Quốc gia để đảm bảo an ninh năng lượng cũng như mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong thời gian tới cũng như Quy hoạch điện VIII và Điện VIII điều chỉnh, các đại biểu đề nghị cần thiết sớm ban hành Nghị quyết.