Cửa ô: Những ký ức không thể nào quên của người Hà Nội

Những cửa ô đã gắn liền với lịch sử mảnh đất nghìn năm văn hiến Thăng Long - Hà Nội, trở thành những ký ức không thể nào quên của người Hà Nội.
Ngày mai (7/10): Khai mạc trưng bày tài liệu lưu trữ 'Hà Nội và những Cửa ô' Du khách nước ngoài thưởng lãm không gian tái hiện Ngày tiếp quản Thủ đô

Trong không khí chào mừng Ngày giải phóng Thủ đô (10/10/1954 - 10/10/2024), công chúng và du khách đang có cơ hội tìm hiểu những câu chuyện sống động về cửa ô xưa Hà Nội qua 170 tài liệu, hình ảnh tại Hoàng thành Thăng Long tại trưng bày "Hà Nội và những cửa ô". Sự kiện do Trung tâm Lưu trữ quốc gia I - Cục Văn thư và Lưu trữ nhà nước phối hợp với Trung tâm Bảo tồn di sản Thăng Long - Hà Nội và Sở Nội vụ Hà Nội tổ chức, khai mạc sáng ngày 7/10.

Cửa ô: Những ký ức không thể nào quên của người Hà Nội
Tư liệu về Cửa ô Cầu Dền cuối thế kỷ XIX. Hiện nay là khu vực ngã tư Bạch Mai-Đại Cồ Việt-Phố Huế. Ảnh tư liệu

Theo Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước Đặng Thanh Tùng, cửa ô là một nét đặc trưng, riêng có của Hà Nội. Đây vốn là các cửa ngõ để ra vào Kinh thành Thăng Long xưa, cũng là điểm giới hạn của đô thị tiếp giáp với các vùng phụ cận. Vì vậy, phần lớn các cửa ô đều hướng ra sông để kết nối giao thông buôn bán giữa phố thị và thôn quê. Ngoài vai trò là cửa ngõ kết nối giao thông, các cửa ô Hà Nội còn là nơi trấn giữ bảo vệ Kinh thành. Vì vậy, nơi đây từng ghi dấu nhiều sự kiện quan trọng trong lịch sử Hà Nội. Đặc biệt, các cửa ô còn là nơi chứng kiến đoàn quân chiến thắng của Quân đội nhân dân Việt Nam tiến vào tiếp quản Thủ đô ngày 10/10/1954.

Trong lịch sử, Hà Nội từng ghi nhận có 21 cửa ô. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của đô thị, những cửa ô xưa của đất Kinh kỳ đã biến mất. Câu chuyện về những cửa ô gắn liền với lịch sử của mảnh đất nghìn năm văn hiến Thăng Long - Hà Nội. PGS.TS Trần Đức Cường - Chủ tịch Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam chia sẻ, cửa ô Hà Nội đã đi vào thơ ca, nhạc họa, như một chứng nhân lịch sử chứng kiến bao đổi thay của Thăng Long - Hà Nội. Hình ảnh cửa ô khắc sâu trong tâm trí của bao thế hệ người Hà Nội. Nhớ Hà Nội là nhớ về những ngõ nhỏ, phố nhỏ gắn với những cửa ô.

Thông tin tư liệu từ Trung tâm Lưu trữ quốc gia I cho biết, Thành Thăng Long - Hà Nội được xây dựng theo kiểu “tam trùng thành quách” (nghĩa là có ba vòng thành bao bọc lẫn nhau). Vòng thành ngoài cùng rộng lớn nhất (Đại La thành) vốn là một lũy đất mượn thế theo dòng chảy của các con sông (Hồng, Tô Lịch, Kim Ngưu) mà các triều đại phong kiến Việt Nam dựng lên với chức năng vừa chống ngập lụt vừa làm chức năng quân sự. Tuy nhiên, phải đến đầu thời Mạc (do bối cảnh lịch sử) vòng thành Đại La được xây dựng một cách kiên cố hơn với thành đất, lũy tre và hào nước bảo vệ.

Sử sách ghi chép, năm 1749, chúa Trịnh Doanh đã cho đắp một tòa thành đất bao bọc khu hoàng thành Thăng Long, xung quanh bên ngoài có hào nước sâu cắm chông bảo vệ. Trên thân thành đất mở ra 8 cửa để cho người dân qua lại. Kiến trúc mỗi cửa được thiết kế gồm một cửa chính và hai ô cửa phụ hai bên, trên cửa có vọng lâu canh gác. Tất cả 8 cửa đều có kích thước, hình dạng giống nhau.

Cửa ô: Những ký ức không thể nào quên của người Hà Nội
Hình ảnh tư liệu về Ô Quan Chưởng

Trung tâm Lưu trữ quốc gia I cho hay, tên gọi các cửa ô là căn cứ vào tên các thôn xã có cửa ô đặt vào. Mỗi cửa ô lại có đặc trưng riêng biệt nên bên cạnh đó còn có tên gọi dân gian như cửa ô Thịnh Quang còn gọi là ô Cầu Dừa. Thời xưa, đây là các cửa ra vào kinh thành. Ban đêm, tại các cửa ô đều có tuần phiên canh gác. Một điểm đặc biệt khác là, phần lớn các cửa ô đều thông ra sông Hồng và sông Tô Lịch. Phía tây có 2 cửa, phía nam có 3 cửa ra sông Tô Lịch; lối ra sông Hồng có 11 cửa. Lý do là bởi thời đó, đường giao thông nối Thăng Long với các vùng khác chủ yếu là đường sông. Dọc sông Hồng có nhiều bến, phố xá đông đúc, nhiều hiệu buôn lớn của người Việt và người nước ngoài đã tập trung tại đây.

Cửa ô: Những ký ức không thể nào quên của người Hà Nội
Công chúng thủ đô tại trưng bày "Hà Nội và những Cửa ô". Ảnh: Hoàng Lân
Cửa ô: Những ký ức không thể nào quên của người Hà Nội
Hình ảnh cửa ô xưa vẫn hiện hữu như những kí ức không thể quên trong tâm thức của nhiều thế hệ người Hà Nội. Ảnh tư liệu

Theo Trung tâm Lưu trữ quốc gia I, ngày nay, theo biến thiên của thời gian, các cửa ô của Thăng Long- Hà Nội gần như không còn dấu tích, chỉ còn lại duy nhất ô Quan Chưởng (tên chữ Hán là Đông Hà môn). Những cửa ô xưa như ô Đông Mác, Yên Phụ, Cầu Dền, Đồng Lầm, Chợ Dừa, Cầu Giấy,.. nay đã trở thành những nút giao thông hoặc những khu vực quan trọng của Thủ đô. Tuy vậy, hình ảnh cửa ô xưa vẫn hiện hữu đâu đó như những kí ức không thể nào quên trong tâm thức của bao thế hệ người Hà Nội.

Bảo Thoa
Bạn thấy bài viết này thế nào?
Kém Bình thường ★ ★ Hứa hẹn ★★★ Tốt ★★★★ Rất tốt ★★★★★
Bài viết cùng chủ đề: Ngày giải phóng Thủ đô

Có thể bạn quan tâm

Tin mới nhất

Sắp diễn ra Festival “Thổ cẩm Lào Cai - Sắc màu văn hóa” 2024

Sắp diễn ra Festival “Thổ cẩm Lào Cai - Sắc màu văn hóa” 2024

Festival “Thổ cẩm Lào Cai - Sắc màu văn hóa” 2024 với chủ đề “Sa Pa - thổ cẩm miền sương mây” sẽ diễn ra từ ngày 08/11/2024 đến ngày 10/11/2024, tại Sa Pa...
Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Liverpool và Bayer Leverkusen, 3h00 ngày 6/11, Champions League

Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Liverpool và Bayer Leverkusen, 3h00 ngày 6/11, Champions League

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Liverpool và Bayer Leverkusen, 3h00 ngày 6/11, Champions League mùa 2024/2025.
Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Sporting Lisbon và Man City, 3h00 ngày 6/11, Champions League 2024/2025

Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Sporting Lisbon và Man City, 3h00 ngày 6/11, Champions League 2024/2025

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Sporting Lisbon và Man City tại Champions League mùa 2024/2025 diễn ra lúc 3h00 ngày 6/11.
Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Real Madrid và AC Milan, 3h00 ngày 6/11, Champions League 2024/2025

Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Real Madrid và AC Milan, 3h00 ngày 6/11, Champions League 2024/2025

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Real Madrid và AC Milan tại Champions League mùa 2024/2025 diễn ra lúc 3h00 ngày 6/11.
Thái Nguyên xếp thứ nhất tại Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc

Thái Nguyên xếp thứ nhất tại Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc

Đoàn vận động viên tỉnh Thái Nguyên xuất sắc xếp thứ hạng cao nhất tại Ngày hội Văn hoá, Thể thao và Du lịch các dân tộc vùng Đông Bắc lần thứ XI năm 2024.

Tin cùng chuyên mục

Quảng Nam: Kỷ niệm 120 năm ngày sinh nguyên Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Trác

Quảng Nam: Kỷ niệm 120 năm ngày sinh nguyên Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Trác

Tỉnh Quảng Nam tổ chức kỷ niệm 120 năm ngày sinh đồng chí Nguyễn Trác - nguyên Bí thư Tỉnh ủy Quảng Nam, nguyên Phó Bí thư Xứ ủy Trung Kỳ.
Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Fulham và Brentford, 3h00 ngày 5/11, vòng 10 Ngoại hạng Anh

Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Fulham và Brentford, 3h00 ngày 5/11, vòng 10 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Fulham và Brentford tại vòng 10 Ngoại hạng Anh diễn ra lúc 3h00 ngày 5/11.
Kịch tính ô tô vượt rừng, bốn bánh lơ lửng tại giải đua ô tô địa hình lớn nhất toàn quốc

Kịch tính ô tô vượt rừng, bốn bánh lơ lửng tại giải đua ô tô địa hình lớn nhất toàn quốc

Từ ngày 1-3/11, khán giải liên tục chứng kiến những màn thi đấu kịch tính và khắc nghiệt tại giải đua ô tô địa hình Việt Nam PVOIL Cup 2024 năm thứ 17.
Dinh Bảo Đại tại TP. Đà Lạt xuống cấp nghiêm trọng sau hơn 6 tháng dừng đón khách

Dinh Bảo Đại tại TP. Đà Lạt xuống cấp nghiêm trọng sau hơn 6 tháng dừng đón khách

Dinh Bảo Đại Đà Lạt đang xuống cấp nghiêm trọng sau 6 tháng tạm dừng hoạt động, thể hiện sự lãng phí và cùng với đó là sự tiếc nuối của du khách thập phương.
Mãn nhãn với những tiết mục biểu diễn tại Liên hoan Văn hóa cồng chiêng huyện Ia Grai, Gia Lai

Mãn nhãn với những tiết mục biểu diễn tại Liên hoan Văn hóa cồng chiêng huyện Ia Grai, Gia Lai

Gần 1.000 nghệ nhân mang đến những tiết mục biểu diễn đặc sắc, để lại nhiều dấu ấn trong lòng du khách tại Liên hoan Văn hóa cồng chiêng huyện Ia Grai, Gia Lai.
Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số MU và Chelsea, 23h30 ngày 3/11, vòng 10 Ngoại hạng Anh

Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số MU và Chelsea, 23h30 ngày 3/11, vòng 10 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số MU và Chelsea tại vòng 10 Ngoại hạng Anh sẽ diễn ra lúc 23h30 ngày 3/11.
Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Tottenham và Aston Villa, 21h00 ngày 3/11, Ngoại hạng Anh

Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Tottenham và Aston Villa, 21h00 ngày 3/11, Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Tottenham và Aston Villa tại vòng 10 giải Ngoại hạng Anh diễn ra lúc 21h00 ngày 3/11.
Ngày Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô ở Gia Lai diễn ra sôi nổi, hấp dẫn

Ngày Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô ở Gia Lai diễn ra sôi nổi, hấp dẫn

Ngày Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô và Liên hoan văn hóa cồng chiêng huyện Ia Grai (Gia Lai) 2024 diễn ra với rất nhiều hoạt động đặc sắc, hấp dẫn.
Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Newcastle và Arsenal, 19h30 ngày 2/11, vòng 10 Ngoại hạng Anh

Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Newcastle và Arsenal, 19h30 ngày 2/11, vòng 10 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Newcastle và Arsenal tại vòng 10 Ngoại hạng Anh diễn ra lúc 19h30 ngày 2/11.
Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Bournemouth và Man City, 22h00 ngày 2/11, vòng 10 Ngoại hạng Anh

Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Bournemouth và Man City, 22h00 ngày 2/11, vòng 10 Ngoại hạng Anh

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Bournemouth và Man City tại vòng 10 Ngoại hạng Anh diễn ra lúc 22h00 ngày 2/11.
Tây Ninh: Đón hơn 4,6 triệu lượt khách du lịch trong 10 tháng đầu năm

Tây Ninh: Đón hơn 4,6 triệu lượt khách du lịch trong 10 tháng đầu năm

Tháng 10/2024, kinh tế tỉnh Tây Ninh tăng trưởng tích cực. Tính 10 tháng đầu năm, tỉnh đón hơn 4,6 triệu lượt du khách, thu trên 2.500 tỷ đồng từ du lịch.
Khai mạc Hội thảo Chuyển đổi số về marketing - thanh toán ngành du lịch tại Quảng Bình

Khai mạc Hội thảo Chuyển đổi số về marketing - thanh toán ngành du lịch tại Quảng Bình

Ngày 1/11, tại TP. Đồng Hới, Công ty Appota Group phối hợp cùng Netin Travel đã tổ chức Hội thảo “Chuyển đổi số về marketing - thanh toán ngành du lịch”.
Gia Lai: Nhiều hoạt động đặc sắc tại Ngày hội Văn hóa - Du lịch TP. Pleiku năm 2024

Gia Lai: Nhiều hoạt động đặc sắc tại Ngày hội Văn hóa - Du lịch TP. Pleiku năm 2024

Ngày hội Văn hóa - Du lịch TP. Pleiku (Gia Lai) được tổ chức từ ngày 15-17/11 với những hoạt động hấp dẫn, hứa hẹn mang đến nhiều ấn tượng cho du khách.
Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Hải Phòng và Thép Xanh Nam Định, 19h15 ngày 1/11, vòng 6 V-League

Nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Hải Phòng và Thép Xanh Nam Định, 19h15 ngày 1/11, vòng 6 V-League

Báo Công Thương nhận định bóng đá, dự đoán tỷ số Hải Phòng và Thép Xanh Nam Định tại vòng 6 V-League diễn ra lúc 19h15 ngày 1/11.
Tháng 10, TP. Hồ Chí Minh thu hút hơn 4,1 triệu lượt khách du lịch, doanh thu 16.251 tỷ đồng

Tháng 10, TP. Hồ Chí Minh thu hút hơn 4,1 triệu lượt khách du lịch, doanh thu 16.251 tỷ đồng

Trong tháng 10/2024, ngành Du lịch TP. Hồ Chí Minh đón hơn 4,1 triệu lượt khách quốc tế và trong nước, doanh thu đạt 16.251 tỷ đồng.
Anh trai vượt ngàn chông gai: Góp phần định vị điểm đến âm nhạc Việt Nam

Anh trai vượt ngàn chông gai: Góp phần định vị điểm đến âm nhạc Việt Nam

Concert âm nhạc Anh trai vượt ngàn chông gai tại TP.HCM đã góp phần định vị Việt Nam như một điểm đến đầy tiềm năng trong bản đồ phát triển du lịch.
Người đàn ông Hà Nội chi hơn 10 tỷ đồng, coi đua xe như cách để thiền định

Người đàn ông Hà Nội chi hơn 10 tỷ đồng, coi đua xe như cách để thiền định

Tay đua gymkhana nổi tiếng Nguyễn Ngọc Trung tại TP. Hà Nội cho biết ngoài đam mê, muốn trở thành tay đua chuyên nghiệp cũng cần phải đầu tư tiền tỷ.
Gen Z đi du lịch chỉ để ngủ và xu hướng thanh lọc, chữa lành bản thân

Gen Z đi du lịch chỉ để ngủ và xu hướng thanh lọc, chữa lành bản thân

Những chuyến du lịch ngủ, nghỉ dưỡng chữa lành giúp thanh lọc cơ thể đang trở thành trào lưu được Gen Z hưởng ứng để giảm áp lực trong công việc và cuộc sống
Giúp MU thắng đậm Leicester City, Ruud van Nistelrooy vẫn khăn gói rời Old Trafford

Giúp MU thắng đậm Leicester City, Ruud van Nistelrooy vẫn khăn gói rời Old Trafford

Dù vừa giúp MU thắng đậm Leicester City nhưng Ruud van Nistelrooy vẫn buộc phải khăn gói rời Old Trafford do Quỷ đỏ đã tìm được người kế vị HLV Ten Hag.
Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch điều động, bổ nhiệm loạt cán bộ

Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch điều động, bổ nhiệm loạt cán bộ

Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch vừa điều động, bổ nhiệm, chuyển đổi vị trí công tác loạt cán bộ tại các cơ quan tham mưu quản lý nhà nước, đơn vị sự nghiệp.
Xem thêm
Mobile VerionPhiên bản di động