Cổng FTAP cập nhật thông tin mới nhất về quy tắc xuất xứ trong RECP

“Địa chỉ đỏ” cho doanh nghiệp trong và ngoài nước

Được sự hỗ trợ của Chính phủ Australia, Bộ Công Thương và Ngân hàng Thế giới (WB) đã hợp nhất xây dựng FTAP - Cổng thông tin điện tử về FTA ( https://fta.gov.vn/ ) từ cuối năm 2020 cố gắng cung cấp các thông tin, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định về quản lý xuất nhập khẩu hàng hóa và dịch vụ của các FTA đối tác cho cộng đồng doanh nghiệp và người dân Việt Nam.

Sau gần 5 năm đưa vào vận hành, Cổng FTAP đã thực sự chuyển mình, đang dần trở thành “địa chỉ đỏ” tin cậy được nhiều doanh nghiệp tìm đến khi có nhu cầu tìm hiểu thông tin về các Hiệp định thương mại dự do.

Ngay từ khi được thành lập, Cổng FTAP được thiết kế với giao diện thân thiện, khoa học, tạo sự thuận lợi và tiện ích cho người sử dụng. 4 năm qua, Cổng FTAP đã tiếp nhận được hàng triệu lượt truy cập của cộng đồng doanh nghiệp, người dân trong và nước mỗi khi có nhu cầu tìm hiểu về thị trường xuất khẩu và các FTA mà Việt Nam đã và sắp ký kết.

Bà Đặng Mai Nhi - đại diện Công ty Food Force, doanh nghiệp chuyên phân phối, đưa hàng hóa Việt Nam vào thị trường Nhật Bản cho biết, không chỉ là doanh nghiệp trong nước tìm đến FTAP, mà hiện nay, nhiều doanh nghiệp Việt Nam ở nước ngoài cũng tìm đến địa chỉ này.

FTA là địa chỉ cung cấp công cụ tra cứu trực tuyến thông minh cho cộng đồng doanh nghiệp và các đối tượng quan tâm đối với cam kết của tất cả các FTA mà Việt Nam tham gia, bao gồm các cam kết về thuế, quy tắc xuất, dịch vụ và đầu tư cũng như các thông tin thiết bị khác cho hoạt động kinh doanh như tình hình thị trường, các quy định về xuất nhập, phát bền vững...

“Tôi tìm đến FTAP để tìm hiểu thông tin về quy tắc xuất xứ trong Hiệp định RCEP để tuân thủ, để đưa được nhiều hàng Việt Nam nhất vào thị trường Nhật Bản.

Vừa qua, với sự hỗ trợ, đồng hành của Thương vụ, Đại sứ quán Việt Nam tại Nhật, Food Force đã thành công đưa cơm tấm, nước mắm truyền thống của Việt Nam bán tại hệ thống hơn 1.112 nhà hàng Matsuya của Nhật. Một trong những chuỗi quán ăn lâu đời và phổ biến nhất Nhật Bản cùng món cơm tấm Việt Nam” - bà Đặng Mai Nhi chia sẻ.

Cũng theo Bộ Công Thương, hiện nay để hỗ trợ tốt nhất cho doanh nghiệp, người dân trong việc tìm kiếm thông tin về các FTA, thông tin về thị trường, các đơn vị được giao phụ trách Cổng FTAP đã cập nhật liên tục thông tin.

Đơn cử với Hiệp định RCEP, bài đăng mới nhất về Hiệp định này trên Cổng FTAP có tiêu đề “Quy tắc xuất xứ đối với hàng hóa thuộc diện áp dụng khác biệt thuế quan trong RCEP”. Bài viết đã cung cấp, cập nhật toàn bộ những thông tin mới nhất về quy tắc xuất xứ trong Hiệp định và đưa ra những khuyến cáo, khuyến nghị đối với doanh nghiệp xuất khẩu.

Hiệp định RCEP áp dụng khác biệt thuế quan giữa các nước thành viên, đòi hỏi xác định nước xuất xứ chính xác để áp dụng mức thuế quan phù hợp. Quy định về nước xuất xứ và danh mục hàng hóa áp dụng khác biệt thuế trong RCEP đã được nội luật hóa tại Việt Nam thông qua Thông tư số 05/2022/TT-BCT ngày 18/2/2022 của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định Quy tắc xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực, được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư số 32/2022/TT-BCT ngày 18/11/2022. Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu cần kiểm tra danh mục hàng hóa và chuẩn bị chứng từ đầy đủ để đáp ứng các yêu cầu về quy tắc xuất xứ và tận dụng ưu đãi thuế quan.

Phân tích cụ thể, đại diện Cục Xuất nhập khẩu cho biết, trong RCEP, các nước thành viên có trình độ phát triển kinh tế tương đối khác biệt và quan hệ thương mại giữa các thành viên cũng ở các mức độ khác nhau. Vì vậy, một số nước đã chọn giải pháp áp dụng khác biệt thuế quan để có thể đối xử khác nhau với cùng một loại hàng hóa đến từ các nước thành viên khác nhau trong RCEP. Do có sự khác biệt thuế quan áp dụng đối với từng nước thành viên nên việc xác định nước xuất xứ là rất quan trọng để xác định mức thuế quan áp dụng tương ứng.

Cam kết về khác biệt thuế quan trong RCEP

Cam kết về mức thuế quan ưu đãi khác biệt của mỗi nước được thể hiện trong các Biểu cam kết thuế quan khác biệt của nước đó tại Phụ lục I Văn kiện RCEP. Cụ thể:

Với Nhật Bản và Thái Lan: Mỗi nước chỉ có 01 Biểu cam kết thuế quan áp dụng cho tất cả các nước thành viên, trừ các dòng thuế có ghi chú không áp dụng cho một hoặc một số nước thành viên nhất định.

Với Trung Quốc, Indonesia, Hàn Quốc và Việt Nam: Mỗi nước có nhiều Biểu cam kết thuế quan (các Biểu này riêng rẽ, độc lập với nhau), trong đó 01 Biểu dành cho các nước ASEAN, và các Biểu thuế quan dành cho từng thành viên/nhóm nước thành viên còn lại.

Với Philippines: Nước này có 01 Biểu cam kết thuế quan chung gồm tất cả các dòng thuế, với mỗi dòng thuế nếu không có ghi chú áp dụng riêng cho nước nào thì được hiểu là sẽ áp dụng chung cho tất cả các nước thành viên, còn nếu có ghi chú áp dụng riêng cho nước nào thì mức thuế quan ưu đãi cho hàng hóa thuộc dòng thuế đó từ nước đó sẽ phải xem tại Biểu thuế của Philippines dành cho nước đó (các Biểu riêng này chỉ bao gồm các dòng thuế ưu đãi áp dụng riêng cho nước thành viên liên quan).

Ngoài các Biểu cam kết thuế quan riêng cho từng đối tác/nhóm đối tác như trên, trong Phụ lục I Văn kiện RCEP của mỗi nước trong nhóm áp dụng ưu đãi thuế quan khác biệt còn có thêm 01 Tiểu phụ lục quy định về danh sách khoảng 100 dòng hàng hóa thuộc diện có cam kết ưu đãi thuế quan khác biệt phải tuân thủ các quy tắc xuất xứ bổ sung (ngoài các quy tắc xuất xứ chung) và lộ trình áp dụng quy tắc xuất xứ bổ sung này.

Quy định về nước xuất xứ trong RCEP

Theo quy định tại Hiệp định: Nước xuất xứ là nước thành viên nơi hàng hóa đáp ứng quy định xuất xứ tại Hiệp định.

Trường hợp hàng hóa được sản xuất tại một nước thành viên chỉ từ nguyên liệu có xuất xứ của một hay nhiều nước thành viên, nước xuất xứ của hàng hóa là nước thành viên xuất khẩu với điều kiện quá trình sản xuất hàng hóa đó vượt qua công đoạn gia công, chế biến đơn giản theo quy định tại Hiệp định.

Trường hợp hàng hóa thuộc danh mục áp dụng khác biệt thuế có quy tắc xuất xứ bổ sung theo quy định tại Tiểu phụ lục của từng nước, nước xuất xứ của hàng hóa là nước thành viên xuất khẩu với điều kiện hàng hóa đó đáp ứng quy tắc xuất xứ của Hiệp định và Hàm lượng giá trị nội địa (DVC) không thấp hơn 20%. DVC được tính tương tự theo công thức tính Hàm lượng giá trị khu vực (RVC). Nguyên liệu có xuất xứ nhập khẩu từ các nước thành viên khác được coi là nguyên liệu không có xuất xứ khi tính DVC.

Trường hợp nước thành viên xuất khẩu không được xác định là nước xuất xứ theo các quy định trên thì nước xuất xứ là nước thành viên có tổng trị giá cao nhất các nguyên liệu có xuất xứ được dùng để sản xuất ra hàng hóa tại nước thành viên xuất khẩu.

Quy định về nước xuất xứ và danh mục hàng hóa áp dụng khác biệt thuế trong RCEP được nội luật hóa tại Thông tư số 05/2022/TT-BCT ngày 18/2/2022 của Bộ trưởng Bộ Công Thương quy định Quy tắc xuất xứ hàng hóa trong Hiệp định Đối tác Kinh tế toàn diện khu vực, được sửa đổi, bổ sung bởi Thông tư số 32/2022/TT-BCT ngày 18/ 11/2022.

Khuyến nghị cho doanh nghiệp

Việc áp dụng khác biệt thuế quan kết hợp với các yêu cầu bổ sung về quy tắc xuất xứ có thể gây ra không ít thách thức cho doanh nghiệp trong quá trình thực hiện.

Do đó, đối với doanh nghiệp nhập khẩu, cần đặc biệt lưu ý kiểm tra xem sản phẩm nhập khẩu có thuộc danh mục hàng hóa áp dụng khác biệt thuế trong Tiểu phụ lục của Phụ lục I do Việt Nam ban hành hay không. Điều này giúp doanh nghiệp kịp thời yêu cầu phía xuất khẩu cung cấp đầy đủ chứng từ để chứng minh xuất xứ liên quan.

Với doanh nghiệp xuất khẩu, cần xác định ngay từ đầu liệu sản phẩm của mình có thuộc Tiểu phụ lục hàng hóa phải áp dụng quy tắc xuất xứ bổ sung trong Phụ lục I của nước nhập khẩu hay không. Việc này nhằm chuẩn bị nguồn nguyên liệu và chứng từ phù hợp để đảm bảo đáp ứng quy định của Hiệp định, qua đó tận dụng được mức thuế quan ưu đãi nhất khi xuất khẩu sang các nước thành viên RCEP.

Cổng thông tin điện tử Hiệp định thương mại tự do của Việt Nam (Cổng FTA Việt Nam, gọi tắt là Cổng FTAP tại địa chỉ fta.gov.vn) được ví dụ như một công cụ nghiên cứu các cam kết về Hiệp định thương mại tự do (FTA) và các thông tin liên quan một cách thông minh, tiên tiến, có ý nghĩa rất lớn trong việc giúp cộng đồng doanh nghiệp và người dân tận dụng tối đa cơ hội từ các FTA mà Việt Nam đã tham gia.