Công đoàn Tổng công ty Máy và Thiết bị công nghiệp - CTCP: Xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ

Từ thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội đất nước, nhất là trong thời kỳ đổi mới, Đảng Cộng sản Việt Nam khẳng định: Vấn đề dân chủ trước tiên và trọng yếu là xuất phát từ cơ sở, bởi cơ sở là nền tảng xây dựng một xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, phồn vinh. Thực hiện dân chủ tại doanh nghiệp chính là bảo đảm, nâng cao vị thế, phát huy quyền làm chủ trực tiếp của người lao động, làm nền tảng và động lực trực tiếp để doanh nghiệp phát triển. Doanh nghiệp phát triển bền vững cần có sự kết hợp giữa 3 yếu tố quan trọng: Con người - quy trình - công nghệ, trong đó con người đóng vai trò then chốt.

Thực hiện quy chế dân chủ trong doanh nghiệp là người lao động được phát huy quyền làm chủ, được quyết định những vấn đề có liên quan đến quyền, lợi ích, nghĩa vụ và trách nhiệm của mình, từ đó tự giác làm việc, chủ động cống hiến, sáng tạo, tăng năng suất lao động, tạo môi trường đoàn kết, gắn bó lâu dài với doanh nghiệp. Do vậy, thực hiện quy chế dân chủ trong doanh nghiệp được coi là tiền đề quan trọng và là chìa khóa thành công cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

Nhận thức rõ vai trò quan trọng và lợi ích thiết thực của thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, căn cứ vào các quy định của Đảng, Nhà nước, văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Bộ Công Thương, Tổng liên đoàn, Công đoàn Công Thương Việt Nam, Công đoàn Tổng công ty Máy và Thiết bị công nghiệp - CTCP (Công đoàn MIE) đã cùng với cơ quan chuyên môn xây dựng và tổ chức thực hiện hiệu quả Quy chế dân chủ từ Tổng công ty đến các đơn vị thành viên.

Đặc biệt, khi tiến hành tái cơ cấu, sắp xếp các đơn vị thành viên và thực hiện cổ phần hóa tổng công ty, nhiều đơn vị thành viên không còn hoặc còn tỷ lệ nhỏ vốn nhà nước sẽ bị ảnh hưởng trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên và người lao động, vì vậy Công đoàn MIE xác định việc tham gia xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chương trình, kế hoạch công tác của Công đoàn trong nhiệm kỳ vừa qua, cũng như thời gian tới.

Tại tổng công ty, nguyên tắc tập trung dân chủ được thể hiện qua phân cấp quản lý, quy định chức năng, nhiệm vụ của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền, tổ chức đoàn thể, các phòng, ban chuyên môn, nghiệp vụ, giúp cho công tác lãnh đạo, điều hành thực hiện nhanh, gọn, chính xác, tránh chồng chéo trong quản lý, hạn chế hiện tượng “thành tích thì của cá nhân, khuyết điểm thì của tập thể”. Thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở còn thể hiện qua việc công đoàn tham gia xây dựng các quy định, quy chế của tổng công ty: Quy chế phối hợp hoạt động giữa chuyên môn với tổ chức công đoàn, quy chế đối thoại định kỳ, quy chế thi đua khen thưởng, quy chế tiền lương, kế hoạch sản xuất - kinh doanh, phân phối lợi nhuận, một số các quy định, quy chế quản lý của tổng công ty,... Chủ tịch Công đoàn MIE là Phó Ban chỉ đạo thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở. Quy chế dân chủ của Tổng công ty là khung mẫu cho các công ty thành viên, công ty liên kết tham khảo xây dựng và thực hiện.

Hiện nay, 100% đơn vị trong Tổng công ty có tổ chức Công đoàn. Hàng năm Công đoàn chủ động phối hợp với cơ quan chuyên môn tổ chức Hội nghị người lao động với đầy đủ các nội dung theo quy định, tại Hội nghị đoàn viên, người lao động được tham gia đóng góp ý kiến trực tiếp với lãnh đạo chuyên môn, công đoàn về tình hình sản xuất kinh doanh, điều kiện làm việc, đời sống, việc làm và các vấn đề liên quan từ phòng, ban chuyên môn, tới các bộ phận, phân xưởng sản xuất, giúp lãnh đạo chuyên môn có giải pháp phù hợp trong công tác quản lý, điều hành và giải quyết các chế độ, chính sách liên quan đến người lao động, các cấp công đoàn trong Tổng công ty chủ động phối hợp với chuyên môn tổ chức thương lượng, bổ sung, sửa đổi, ký kết Thỏa ước lao động tập thể, hiện nay nhiều bản Thỏa ước lao động được ký mới hoặc sửa đổi, bổ sung có những điều khoản quy định chi tiết về tiền lương, tiền thưởng, tiền ăn trưa, các chế độ phúc lợi... có lợi hơn cho người lao động; 100% các đơn vị trong Tổng công ty đã xây dựng mới hoặc sửa đổi bổ sung, ban hành Quy chế dân chủ ở cơ sở theo đúng quy định.

Công đoàn MIE đã thường xuyên đi sâu, đi sát, nắm bắt tình hình đoàn viên, người lao động để kịp thời giải đáp các ý kiến, kiến nghị theo thẩm quyền, đồng thời tổ chức gặp gỡ đối thoại và truyền tải ý kiến của đoàn viên, người lao động đến lãnh đạo chuyên môn và các bộ phận liên quan để phối hợp giải quyết. Những năm qua Tổng công ty không có đơn thư khiếu kiện, ngừng việc tập thể, đình công.

Thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở góp phần quan trọng vào sự ổn định, phát triển của tổng công ty và các đơn vị thành viên trong những năm qua, đặc biệt ở những giai đoạn khó khăn về việc làm, dịch bệnh, thay đổi nhân sự cấp cao,.. Dân chủ ở cơ sở đã gắn kết người lao động với doanh nghiệp, để cùng nhau chia sẻ, hỗ trợ tạo nên bước chuyển biến mạnh mẽ về điều kiện lao động và quan hệ lao động, mang lại những kết quả tích cực trong hoạt động sản xuất kinh doanh, việc làm, thu nhập tại doanh nghiệp.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc thực hiện quy chế dân chủ cơ sở còn một số hạn chế như: vẫn còn một số cán bộ, đoàn viên và người lao động chưa thực sự quan tâm đến việc tham gia xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, coi việc xây dựng, thực hiện quy chế dân chủ cơ sở là trách nhiệm của tổ chức công đoàn, công tác kiểm tra giám sát việc thực hiện quy chế còn hạn chế nhất định; công tác tập huấn, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ tham gia xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ chưa được đầu tư đúng mức.

Để khắc phục những hạn chế trong xây dựng, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở nhằm xây dựng tổng công ty ngày một phát triển bền vững, Công đoàn MIE xác định cần tập trung vào những nhiệm vụ sau:

Một là, xác định thực hiện quy chế dân chủ cơ sở là nội dung quan trọng trong hoạt động của công đoàn. Nội dung này phải được đưa vào kế hoạch công tác hàng năm, định kỳ tổng kết, đánh giá kết quả thực hiện.

Hai là, làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, triển khai thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở để tất cả mọi người từ lãnh đạo, cán bộ chủ chốt, các phòng ban chuyên môn, nghiệp vụ đến người lao động hiểu rõ quyền và trách nhiệm của cá nhân, tập thể với việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở.

Ba là, phải có sự phối hợp chặt chẽ với chuyên môn đồng cấp trong việc xây dựng và thực hiện quy chế dân chủ. Nội dung quy chế dân chủ phải thể hiện đầy đủ quyền của người lao động được biết, được bàn, được quyết định, được kiểm tra giám sát.

Ngoài việc thực hiện các hình thức dân chủ thông qua hội nghị người lao động hàng năm, đối thoại định kỳ, đột xuất theo quy định, cần mở rộng các hình thức thực hiện dân chủ khác như: Hộp thư góp ý, hộp thư điện tử, giao lưu, đối thoại giữa cấp ủy, chính quyền, người đứng đầu với tổ chức, cá nhân trong doanh nghiệp, đơn vị nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Thường xuyên tiến hành sửa đổi, bổ sung ban hành lại quy chế dân chủ ở cơ sở phù hợp với tình hình thực tiễn tại đơn vị và các quy định của pháp luật.

Bốn là, thực hiện quy chế dân chủ gắn với hoạt động sản xuất kinh doanh, và gắn xây dựng thương hiệu, quảng bá doanh nghiệp, đơn vị. Xây dựng quy chế dân chủ đi đôi với xây dựng văn hóa doanh nghiệp, để mỗi cán bộ, đảng viên và người lao động trong doanh nghiệp gắn bó, tự hào coi doanh nghiệp, đơn vị là ngôi nhà thứ hai của mình, có ý thức chăm lo, xây dựng đơn vị phát triển bền vững.

Năm là, công khai, minh bạch quy chế, quy định, thỏa ước lao động tập thể của doanh nghiệp, đơn vị. Mọi thành viên đều hiểu rõ quyền lợi, nghĩa vụ, trách nhiệm của mình trong quá trình làm việc. Dân chủ phải gắn với kỷ cương, trật tự, quyền hạn gắn với trách nhiệm, lợi ích gắn với nghĩa vụ, kiên quyết đấu tranh, ngăn chặn mọi hành vi lợi dụng dân chủ để phá hoại, gây rối, vi phạm pháp luật, làm tổn hại đến cá nhân, tập thể, doanh nghiệp, đơn vị.

Sáu là, nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu trong thực hiện quy chế dân chủ cơ sở. Thông qua thực hiện quy chế dân chủ cơ sở giúp nâng cao vai trò trách nhiệm trong quản lý điều hành, nâng cao trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên. Người đứng đầu phải nêu gương thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, lắng nghe ý kiến phản ánh từ người lao động, cán bộ cấp dưới, nghiêm túc thực hiện lịch tiếp xúc, đối thoại, giải quyết kiến nghị của người lao động và các tổ chức đoàn thể trong doanh nghiệp, đơn vị.

Quy chế dân chủ ở cơ sở là những quy định về quyền, trách nhiệm của người lao động, người sử dụng lao động, công đoàn/tổ chức đại diện người lao động với các nội dung người lao động được biết, được tham gia ý kiến, được quyết định, được kiểm tra, giám sát. Dân chủ cơ sở đã được luật hóa bằng Luật thực hiện dân chủ ở cơ sở năm 2022 được Quốc hội khóa XV thông qua ngày 10/11/2022 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2023. Đây là cơ sở vững chắc cho việc thực hành và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, để công dân, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động được thông tin, thể hiện ý chí, nguyện vọng, chính kiến của mình thông qua việc thảo luận, tham gia ý kiến, quyết định và kiểm tra, giám sát các vấn đề ở cơ sở theo quy định của Hiến pháp và pháp luật./.