Công chức lãnh đạo là 'cầu nối' giữa địa phương với toàn hệ thống Bộ Công Thương

Sau khi chính quyền 2 cấp chính thức đi vào vận hành từ ngày 1/7/2025, Bộ Công Thương đã đi đầu trong các Bộ cử 34 công chức lãnh đạo về địa phương tháo gỡ vướng mắc trong việc thực hiện các nhiệm vụ được phân cấp, phân quyền về lĩnh vực công nghiệp, thương mại.

Có thể nói, dù mới chỉ là kết quả ban đầu, nhưng thực tế nhiều khó khăn, vướng mắc tại các địa phương đã được gỡ vướng và ở đó tiếng nói của xã, phường, doanh nghiệp được lắng nghe, cũng như xử lý nhanh nhất. Đặc biệt, mỗi công chức lãnh đạo được cử về địa phương chính là “cầu nối” thông suốt giữa địa phương và toàn bộ hệ thống Bộ Công Thương.

Phóng viên Báo Công Thương đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Minh Hiếu - Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh xoay quanh vấn đề này.

Giải pháp mang tính đột phá, có tầm nhìn chiến lược

- Thưa ông,việc Bộ Công Thương đi đầu cử 34 công chức lãnh đạo về cơ sở hỗ trợ các địa phương, trong đó có Bắc Ninh, được xem là chủ trương chưa có tiền lệ. Ông đánh giá thế nào về sáng kiến này?

Ông Nguyễn Minh Hiếu: Tôi cho rằng, đây là một sáng kiến rất đột phá, thể hiện sự chủ động, sâu sát và trách nhiệm cao của Bộ Công Thương đối với các địa phương trong giai đoạn chuyển đổi sang mô hình chính quyền 2 cấp, đặc biệt là việc tháo gỡ những vướng mắc khi vận hành chính quyền 2 cấp trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại.

Phải khẳng định rằng, sau sáp nhập đơn vị hành chính và khi bắt đầu vận hành chính quyền 2 cấp, nhiều địa phương lúng túng, bởi khối lượng thủ tục, lĩnh vực quản lý của ngành Công Thương rất rộng từ công nghiệp, thương mại, năng lượng, hóa chất, đến xuất nhập khẩu, quản lý thị trường… Không ít thủ tục hành chính, đặc biệt là những thủ tục liên quan đến hội nhập quốc tế như cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa C/O, quản lý hóa chất Bảng trước đây cán bộ cấp tỉnh chưa từng tiếp cận. Nếu để địa phương tự xoay sở thì sẽ mất rất nhiều thời gian, có thể gây ách tắc cho doanh nghiệp và người dân.

Trong bối cảnh đó, Bộ Công Thương đã không chờ địa phương hỏi, mà chủ động đưa công chức lãnh đạo của Bộ xuống tận cơ sở. Đây chính là điểm mới, chưa từng có tiền lệ, thể hiện tinh thần “không để địa phương đơn độc” trong giai đoạn ban đầu. Thay vì theo quy trình như trước đây là xã không thể hỏi thẳng Bộ, phải hỏi lên Sở, Sở làm văn bản gửi Bộ rồi chờ hàng tuần phản hồi thì nay, mọi vấn đề được tháo gỡ trực tiếp, nhanh chóng ngay tại chỗ.

Bộ Công Thương cũng đã cử nhiều đoàn công tác làm việc với Sở Công Thương Bắc Ninh để tháo gỡ những vướng mắc trong việc thực hiện các thủ tục hành chính trong lĩnh vực công nghiệp, thương mại. Triển khai Quyết định số 2172/QĐ-BCT ngày 29/7/2025 của Bộ trưởng Bộ Công Thương và Văn bản số 5621/BCT-TCCB của Bộ Công Thương, từ ngày 4/8/2025, đoàn công tác của Bộ Công Thương do Phó Chủ tịch Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia Trần Thị Mai Hương làm Trưởng đoàn đã làm việc với Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh, đại diện UBND một số xã, phường trên địa bàn tỉnh nhằm đánh giá đúng thực trạng tình hình, kịp thời tiếp nhận, trực tiếp hỗ trợ hướng dẫn, giải đáp các khó khăn, vướng mắc của địa phương trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ đã được phân cấp, phân quyền. Đồng thời kiến nghị hoàn thiện cơ chế chính sách.

Bản thân chính quyền cơ sở cũng cảm thấy yên tâm, tự tin hơn, vì có “người của Bộ” đồng hành, hỗ trợ sát sao. Nhiều thủ tục vốn rất phức tạp nếu để văn bản hành chính qua lại thì mất cả tháng, nay được giải đáp tại chỗ, từ đó có thể giải quyết thủ tục hành chính cho doanh nghiệp thông suốt, không bị đình trệ sản xuất, người dân không bị kéo dài thời gian chờ đợi.

Tôi đánh giá, đây không chỉ là một biện pháp tình thế, mà còn là một cách làm rất hiệu quả để rút ngắn khoảng cách giữa Trung ương và địa phương, giúp chính quyền cơ sở bớt e dè, mạnh dạn xử lý công việc, đồng thời giúp Bộ Công Thương nắm bắt thực tiễn nhanh hơn, sát hơn.

Với Bắc Ninh là một địa phương có quy mô kinh tế lớn, xuất nhập khẩu đứng trong nhóm đầu cả nước, thì sự hiện diện của công chức lãnh đạo Bộ Công Thương đã tạo ra sự an tâm và động lực lớn cho doanh nghiệp.

- Thưa ông, cụ thể trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, việc Bộ Công Thương cử Đoàn công tác 146 về cơ sở đã hỗ trợ Sở Công Thương và giúp doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, nhất là thủ tục cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa C/O ra sao?

Ông Nguyễn Minh Hiếu: Đây là lĩnh vực mà sự hỗ trợ của cán bộ Bộ Công Thương về địa phương thực sự phát huy tác dụng rõ rệt.

Khi bắt đầu vận hành chính quyền 2 cấp, Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh gặp khó khăn trong việc triển khai nhiệm vụ cấp C/O và văn bản chấp thuận tự chứng nhận xuất xứ. Việc này Sở đã kiến nghị Bộ Công Thương tổ chức tập huấn việc thực hiện cấp giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa và các thủ tục hành chính khác trên hệ quản lý và cấp giấy chứng nhận xuất xứ điện tử (ecosys.gov.vn) theo Nghị định số 38/2018/NĐ-CP ngày 8/3/2018 của Chính phủ, Thông tư 40/2025/TT-BCT ngày 22/6/2025 của Bộ trưởng Bộ Công Thương và các văn bản khác có liên quan.

Chiều ngày 13/8/2025, Đoàn công tác 146 do đồng chí Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu Nguyễn Anh Sơnlàm trưởng đoàn đã làm việc với Sở về việc triển khai thực hiện phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực xuất xứ hàng hóa. Chúng tôi đánh giá cao nội dung làm việc của Đoàn công tác 146 và tinh thần hỗ trợ địa phương của Cục Xuất nhập khẩu nhằm triển khai phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực xuất xứ hàng hóa, đảm bảo phù hợp với quy định về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương, pháp luật chuyên ngành về thương mại, quản lý ngoại thương.

Trước khi có chủ trương cử công chức lãnh đạo về cơ sở, Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh gặp khó khăn trong việc triển khai nhiệm vụ cấp C/O và văn bản chấp thuận tự chứng nhận xuất xứ. Sau khi có đoàn của Bộ về tập huấn, Sở đã nắm rõ cơ chế và quy trình cấp C/O và văn bản chấp thuận để báo cáo UBND tỉnh giao nhiệm vụ thực hiện theo thời gian quy định tại Thông tư số 40/2025/TT-BCT.

Nếu có vướng mắc, Sở sẽ trao đổi, kết nối với Cục Xuất nhập khẩu và các đơn vị liên quan của Bộ để được giải đáp nhanh chóng.

Với sự hỗ trợ của Bộ Công Thương đặc biệt là các đoàn công tác, công chức lãnh đạo về địa phương, cùng với sự nỗ lực trong việc giải quyết các thủ tục hành chính từ cấp Sở, doanh nghiệp cảm thấy được đồng hành và bảo vệ. Khi có Trung ương và cấp Sở ở ngay bên cạnh, họ yên tâm rằng mọi vướng mắc, dù nhỏ, cũng sẽ được tháo gỡ kịp thời, không bị bỏ mặc. Đây là yếu tố tạo động lực rất lớn để doanh nghiệp mạnh dạn mở rộng thị trường xuất khẩu.

“Cầu nối” thông suốt giữa địa phương và toàn hệ thống Bộ Công Thương

- Thưa ông, có ý kiến cho rằng, việc Bộ Công Thương cử công chức lãnh đạo về cơ sở chưa chắc đã đạt hiệu quả, bởi công chức lãnh đạo Bộ khó có thể nắm hết các mảng trong ngành Công Thương vốn rất rộng. Hơn nữa, địa phương hoàn toàn có thể trao đổi với các đơn vị chuyên môn hoặc báo cáo trực tiếp Bộ. Ông nghĩ sao về ý kiến này?

Ông Nguyễn Minh Hiếu: Tôi cho rằng, đây là một cách nhìn chưa toàn diện. Đúng là mỗi công chức lãnh đạo Bộ Công Thương được cử về địa phương không thể nắm hết tất cả lĩnh vực, vì ngành Công Thương bao trùm công nghiệp, thương mại, năng lượng, hóa chất, quản lý thị trường, xuất nhập khẩu… Nhưng vấn đề cốt lõi không nằm ở chỗ “một người hiểu hết”, mà ở chỗ Bộ đã thiết kế một cơ chế kết nối rất chặt chẽ để công chức đó trở thành “cầu nối” thông suốt giữa địa phương và toàn bộ hệ thống Bộ Công Thương.

Cụ thể, Bộ Công Thương đã ban hành quy chế, phân công rõ cán bộ được cử về địa phương có trách nhiệm tiếp nhận vướng mắc, tổng hợp ý kiến và ngay lập tức kết nối tới đúng Vụ, Cục chuyên môn của Bộ. Họ không làm thay địa phương, cũng không đơn thuần là người “giải đáp” một cách chung chung, mà chính là đầu mối hành động, bảo đảm mọi thắc mắc từ cơ sở được chuyển đi - nhận lại nhanh nhất, chuẩn xác nhất.

Ngoài ra, chúng ta không thể quên yếu tố tâm lý hành chính rằng công chức cấp xã, cấp phòng ở cơ sở thường rất e dè, ngại hỏi Bộ vì sợ “hỏi nhỏ quá”, “không đúng quy trình” hoặc “mất thời gian chờ công văn”. Công chức lãnh đạo Bộ có mặt ngay tại Sở, trực tiếp cùng tham gia nhóm tác nghiệp 24/7 trên Zalo, Viber đã phá bỏ rào cản tâm lý đó. Cơ sở thấy có Trung ương đồng hành, họ tự tin nêu vấn đề, thậm chí những vướng mắc rất nhỏ, từ đó ngăn chặn được nhiều sai sót ngay từ đầu.

Nói cách khác, nếu chỉ “có thể trao đổi với đơn vị chuyên môn hoặc báo cáo Bộ” như trước đây thì mọi việc vẫn xa, còn bây giờ có công chức lãnh đạo Bộ ở ngay cạnh, mọi trao đổi được rút ngắn thời gian, giảm thủ tục, tăng hiệu quả thực tế.

Vậy nên, thay vì lo ngại “một cán bộ không thể nắm hết”, chúng ta cần nhìn đúng bản chất công chức lãnh đạo đó chính là người mở cánh cửa Bộ Công Thương ra tận cơ sở, giúp tiếng nói của xã, phường, doanh nghiệp được lắng nghe và xử lý nhanh nhất. Đó là hiệu quả mà trước đây chúng ta chưa từng có.

Ngày 13/8/2025, Đoàn công tác 146 do đồng chí Nguyễn Anh Sơn - Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) - làm Trưởng đoàn đã chủ trì chương trình làm việc với Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh về việc triển khai thực hiện phân quyền, phân cấp trong lĩnh vực xuất xứ hàng hóa C/O.

Đoàn công tác 146 đã hướng dẫn nội dung chi tiết liên quan đến công tác tổ chức thực thi Thông tư số 40/2025/TT-BCT để địa phương đáp ứng điều kiện thực hiện nhiệm vụ cấp C/O và văn bản chấp thuận, tạo điều kiện cho doanh nghiệp xuất khẩu cả nước. 

Cùng với đó, đoàn công tác đã giải đáp cụ thể nhiều câu hỏi về chuyên môn nghiệp vụ từ phía Sở Công Thương tỉnh Bắc Ninh, qua đó trao đổi công tác phối hợp, phương án xử lý khó khăn trong quá trình triển khai Thông tư 40/2025/TT-BCT.