Cơ sở đào tạo thuộc Bộ Công Thương chủ động trong giai đoạn mới

Động lực nâng cao chất lượng đào tạo 

Vừa qua, Bộ Công Thương tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác đào tạo, bồi dưỡng giai đoạn 2021 - 2025 và định hướng nhiệm vụ cho giai đoạn 2026 - 2030. Hội nghị là dịp nhìn lại chặng đường triển khai các cơ chế, chính sách mới trong giáo dục nghề nghiệp, đồng thời lắng nghe những đề xuất từ các cơ sở đào tạo nhằm hoàn thiện thể chế, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của ngành. 

Trình bày tham luận tại hội nghị, TS. Lê Ngọc Trung, Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Kinh tế Đối ngoại nhấn mạnh sự thống nhất cao của Nhà trường với dự thảo báo cáo tổng kết, đồng thời chia sẻ kinh nghiệm triển khai cơ chế tự chủ thời gian qua cùng một số kiến nghị cho giai đoạn tới.

Theo TS. Lê Ngọc Trung, trước ngày 26/12/2023, Trường Cao đẳng Kinh tế Đối ngoại được Bộ Công Thương giao tự chủ một phần chi thường xuyên. Từ sau mốc thời gian này, Trường được giao cơ chế tự chủ chi thường xuyên ở mức cao hơn, tương đương mức 2, qua đó chủ động hơn trong việc đảm bảo kinh phí hoạt động từ các nguồn thu sự nghiệp hợp pháp. 

Mặc dù vậy, các khoản đầu tư lớn liên quan đến hạ tầng, sửa chữa lớn, mua sắm trang thiết bị vẫn phụ thuộc ngân sách Nhà nước. Để thích ứng với cơ chế mới, Nhà trường thành lập Ban nghiên cứu chính sách tự chủ, tham khảo kinh nghiệm từ các trường đi trước như Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng và một số cơ sở được thí điểm tự chủ theo quy định.

Cơ chế tự chủ tác động trực tiếp đến ba lĩnh vực gồm tài chính và quản lý tài sản công, tổ chức nhân sự và đào tạo. Ở lĩnh vực tài chính, việc triển khai Nghị định 60/2021 và Nghị định 111/2025 của Chính phủ mở ra khuôn khổ pháp lý quan trọng, tạo điều kiện để trường chủ động trong quản lý thu - chi, nâng mức học phí tối đa lên gấp hai lần mức trần đối với đơn vị chưa tự chủ nếu đáp ứng các tiêu chí về định mức kinh tế kỹ thuật. 

Bên cạnh đó, quy chế chi tiêu nội bộ được xây dựng theo hướng minh bạch, phù hợp thực tiễn, tạo điều kiện trích lập các quỹ như Quỹ bổ sung thu nhập, Quỹ khen thưởng, phúc lợi hay Quỹ hoạt động sự nghiệp nhằm tái đầu tư cho chuyên môn và nâng cao thu nhập của giảng viên.

Nhà trường cũng cải thiện quy trình lập và phân bổ dự toán theo Quyết định 2284 và Hướng dẫn 2999 của Bộ Công Thương, qua đó tự chủ hơn trong các gói thầu sửa chữa nhỏ và mua sắm thông thường. Song song với đó, Trường ban hành các quy chế quản lý tài sản công, tài chính và cơ chế công khai tài chính, tăng mức độ minh bạch và giảm thiểu rủi ro. 

Để gia tăng nguồn thu, Trường triển khai nhiều dịch vụ mới, đẩy mạnh liên kết đào tạo và bồi dưỡng theo nhu cầu doanh nghiệp, cũng như thực hiện nghiên cứu theo đặt hàng. Các giải pháp tiết kiệm chi phí được tăng cường, đặc biệt trong ứng dụng công nghệ số để tối ưu quy trình, quản lý dữ liệu, kế toán và hành chính.

Trong lĩnh vực nhân sự, Trường đã tinh gọn bộ máy khi giảm 25% số đơn vị cấp tổ bộ môn và tái cơ cấu theo hướng tăng số lượng giảng viên, giảm đầu mối hành chính. Quyết định 01/2025 của Bộ Công Thương cũng mở rộng quyền tự chủ về tổ chức nhân sự cho đơn vị nhóm 2, cho phép Trường xây dựng và phê duyệt đề án vị trí việc làm, tổ chức tuyển dụng và bổ nhiệm chức danh nghề nghiệp, thậm chí xét thăng hạng chức danh nghề nghiệp hạng I. Trường cũng được phân cấp trong quyết định nâng bậc lương, nâng lương trước hạn và các chế độ phụ cấp cho viên chức từ hạng I trở xuống.

Sau khi tổng kết các kết quả đạt được, TS. Lê Ngọc Trung cho biết cơ chế tự chủ mức 2 mang lại nhiều lợi ích, đặc biệt trong tăng tính chủ động tài chính, khuyến khích tiết kiệm và mở rộng nguồn thu gắn với nâng cao chất lượng đào tạo. 

Yêu cầu đổi mới trong giai đoạn 2026 - 2030

Trong báo cáo định hướng giai đoạn 2026 - 2030, Vụ Tổ chức cán bộ (Bộ Công Thương) nhấn mạnh các cơ sở đào tạo trực thuộc Bộ cần bám sát định hướng lớn của Đảng và Nhà nước theo Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục, đào tạo và Nghị quyết 57-NQ/TW về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. 

Đây là giai đoạn được xác định mang tính bản lề, đòi hỏi đổi mới tư duy hành động và nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý, giảng viên, nhằm đáp ứng yêu cầu đào tạo nhân lực chất lượng cao cho ngành Công Thương và nền kinh tế.

Việc hoàn thiện thể chế nội bộ và cơ chế quản trị được xem là nhiệm vụ trọng tâm, bao gồm rà soát, ban hành hệ thống quy chế về tổ chức, tài chính và học thuật; triển khai tự chủ gắn với trách nhiệm giải trình; chủ động huy động các nguồn lực xã hội hóa nhằm tăng sức cạnh tranh của các cơ sở đào tạo. Cùng với đó, chủ trương giáo dục toàn diện tiếp tục được nhấn mạnh, hướng tới xây dựng môi trường giáo dục an toàn, nhân văn, kết hợp giáo dục đức, trí, thể, mỹ và lồng ghép hệ giá trị con người Việt Nam thời đại mới vào chương trình.

Chuyển đổi số là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của giai đoạn tới. Các cơ sở đào tạo được yêu cầu đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản trị và giảng dạy, xây dựng cơ sở dữ liệu giáo dục, học liệu số và nâng cao năng lực số cho giảng viên, sinh viên. Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong kiểm tra, đánh giá và thiết kế chương trình đào tạo được kỳ vọng góp phần nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo.

Cùng với đó, việc phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý đạt chuẩn được đặt lên hàng đầu. Các chương trình bồi dưỡng năng lực chuyên môn, năng lực số và năng lực hội nhập quốc tế sẽ được triển khai mạnh mẽ, đi đôi với đầu tư cơ sở vật chất theo hướng đồng bộ, hiện đại. Ở mảng giáo dục nghề nghiệp, định hướng phát triển trường chất lượng cao được đưa vào chiến lược, nhằm gắn kết chặt chẽ hơn với nhu cầu doanh nghiệp và thị trường lao động.

Giai đoạn 2026 - 2030 cũng đặt mục tiêu nâng tầm giáo dục đại học thuộc Bộ Công Thương, hướng tới hình thành các cơ sở giáo dục đại học trọng điểm, có năng lực nghiên cứu mạnh và đóng góp thiết thực cho đổi mới sáng tạo của ngành. Hợp tác quốc tế được mở rộng, tăng cường liên kết đào tạo, nghiên cứu, trao đổi chuyên gia và sinh viên, bảo đảm chất lượng và giữ gìn bản sắc văn hóa trong hội nhập.

Từ thực tiễn triển khai cơ chế tự chủ và định hướng phát triển trong giai đoạn mới, các cơ sở đào tạo thuộc Bộ Công Thương được kỳ vọng sẽ phát huy tối đa nguồn lực, đổi mới mạnh mẽ phương thức quản trị, nâng cao chất lượng đào tạo và đóng góp ngày càng rõ nét hơn cho chiến lược phát triển nhân lực của ngành và của đất nước.